Bờ kè không chỉ của một dòng kênh Nhiêu Lộc

Hồi sinh những sắc màu cuộc sống

5h30 sáng trung tuần tháng 10/2019, bờ kè Trường Sa hiện ra trong một dáng vẻ khác lạ đến bất ngờ. Đã vào những tháng cuối năm, sương sớm như vẫn còn đang đọng trên tàn lá, tỏa ra một làn không khí mát lạnh. Cả một khoảng không gian xanh ngát hiện ra với cây, cỏ, dòng kênh và cả tiếng chim. Rất nhiều người ra đây để hít thở khí trời, để ngồi thảnh thơi tán gẫu trên chiếc ghế đá, để dắt thú cưng đi dạo và nhất là để vận động sau một đêm ngủ dài.

Ngay sát bờ kè thanh mát, một nhóm phụ nữ trung niên bật nhạc từ chiếc máy nhỏ và khiêu vũ tưng bừng. Chị Giang, một phụ nữ sống tại Thị Nghè, đang hứng thú đạp chiếc máy tập được lắp ở ngay đây cho biết: Ngày nào chị cũng ra tập, thấy thích lắm vì vừa có thể cải thiện dáng vóc, sức khỏe lại vừa khiến nước kênh... sạch hơn bởi chiếc máy tập được gắn với hệ thống lọc nước. Cũng như chị Giang, nhiều người dân sống tại đây đã hình thành thói quen ra bờ kè vào buổi sáng, người tập tành vận động xong thì đi chợ, người thì ngồi ăn sáng, uống cà phê.

Nếu buổi sáng là những gì rộn ràng và hoạt náo nhất cho một ngày mới, thì buổi trưa của bờ kè lại mang một sắc thái khác hẳn. Dòng kênh uể oải dưới con nắng trưa, thỉnh thoảng lại chợt xao xác như cái ngáp dài, khi có chiếc ghe nhỏ chạy qua. Cái đông đúc của ban sáng cũng nhường chỗ cho sự trễ nải tĩnh lặng khi chỉ thấy một vài người ngồi bất động với chiếc cần câu. Tại sao lại đến để câu cá ở nơi này? Ông Hai, một người đàn ông trung niên khi được hỏi vậy đã giải thích: Thấy người ta câu thì mình cũng câu... cho vui, chủ yếu là để giải trí.

Kênh Nhiêu Lộc là một trong những nơi có lượng cá được thả xuống từ phía chính quyền, những người đi phóng sinh rất nhiều và vấn nạn những tay câu, đánh bắt cá bằng lưới hay chích điện đang khiến chính quyền sở tại đau đầu bởi trừ những trường hợp gây tổn hại môi trường nặng nề như chích điện, còn lại thì việc xử phạt người đi câu vẫn gặp nhiều khó khăn vì quy định chưa rõ ràng.

Khi mặt trời ngả bóng cũng là lúc bờ kè “thức dậy”. Những ánh đèn rực rỡ muôn màu hòa sắc với dòng kênh tạo nên một khung cảnh lung linh huyền ảo. Lúc này, bờ kè trở thành thiên đường cho các hoạt động vui chơi và nhất là cho... dân nhậu. “Nhậu bờ kè”, cụm từ ấy lâu nay đã trở thành một cách nói quen thuộc như để chỉ một hình thức đi nhậu đầy hấp dẫn, khi dân nhậu vừa có thể lai rai, vừa nhìn ra một khoảng không gian thoáng đãng trước mặt - điều không thể tìm ở những nhà hàng tù túng.

Bờ kè đón ngày lên trong phong thái yên bình.

Câu chuyện về ý thức gìn giữ môi trường

Trước đây, kênh Thị Nghè được nhắc đến như một dòng kênh đen mà ai đi qua cũng phải nhăn mày bịt mũi. Năm 2003, nơi này được cải thiện giai đoạn 1 với tổng số vốn đầu tư lên đến 18 triệu USD. Kênh được nạo vét, xây bờ bao, làm các tuyến thi công nước thải... Dòng kênh thay đổi, hai bên bờ kè cũng thay đổi theo. Khuôn mặt Thị Nghè đã được khởi sắc và nhịp sống ở đây đã trở nên đẹp đẽ và tiện ích hơn rất nhiều.

Không thể không công nhận những nỗ lực mạnh mẽ từ phía chính quyền trong việc cải thiện môi trường sống nơi này. Khi con kênh đã thông, một lượng cá lớn đã và đang được thả xuống để cải thiện môi sinh, giữ cho kênh được “sống”. Bên cạnh sự phát triển của những khu vui chơi hai bên bờ kênh, nhiều hoạt động giải trí đã được triển khai như: Du lịch trên kênh bằng thuyền, hát cải lương, hát chèo...

Tuy nhiên, bất kể những nỗ lực mạnh mẽ từ phía Nhà nước, ngay cả một người lạc quan nhất vẫn không dám hồ hởi mà nói rằng kênh Thị Nghè là... con kênh xanh xanh, như bài hát nổi tiếng một thời, chứ đừng nói đến cụm từ hoa mỹ kiểu “Một sông Seine giữa lòng Sài Gòn”. Con số 9 tấn rác thải mà Công ty TNHH Môi trường Đô thị vớt từ dòng kênh 2 lần/ngày đã nói lên một câu chuyện khác cũng rất đáng quan tâm: Câu chuyện về sự ý thức! Dường như việc giữ gìn dòng kênh còn khó gấp bội phần so với việc cải thiện kênh, khi thói quen giữ gìn vệ sinh môi trường của chúng ta còn quá kém. Các nguồn rác sinh hoạt bằng nhiều cách, cứ vô tư được thải xuống lòng kênh khiến hơi thở của kênh bị ô nhiễm nặng nề.

Và một vấn đề khác cũng không thể không đề cập đến: An ninh trật tự! Tuy hiện tượng bát nháo, giựt dọc, xin đểu ở khu vực này đã giảm thiểu đáng kể so với trước đây, nhưng hai bên bờ kè bây giờ vẫn có thể gọi là thiên đường của những tay phê ma túy lẫn những người lang thang. Họ nằm ngồi buông tuồng trên ghế đá và cả trên bãi cỏ, xả rác, thậm chí phóng uế khiến quang cảnh nơi đây trở nên nhếch nhác đến đau lòng. Họ khiến những người ra đây hóng gió, vui chơi, tập thể dục trở nên e dè sợ hãi. Khuya 15/10/2019, sau khi ngồi chơi với nhóm bạn trở về, tôi bắt gặp hai người phụ nữ và một người đàn ông đang “lập đàn” khói hương nhang đèn để... xin số đề. Một người chạy xe ôm ở khu vực này giải thích: Có nhiều xác chết trôi về đây nên... linh lắm, đám chơi đề, cầu cơ vẫn thường ra đây để khấn xin. Linh hay không không biết nhưng rõ ràng là việc đốt giấy tiền vàng mã, hương khói xin số cũng ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường và mỹ quan đô thị.

Kênh Nhiêu Lộc đang thức giấc.

Bài & ảnh: Vương Liễu Hằng

Nên đọc

Bản tin Tâm điểm tiêu dùng: Tận diệt cá trên kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè: Bao giờ mới chấm dứt?

Điều tra xử lý đối tượng tấn công thuyền du lịch trên kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè

Kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè: Cá lại chết và nổi lên mặt nước

Một người nhảy kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè tự tử