Béo phì gia tăng ở châu Á

Đứng đầu châu Á

Trong giai đoạn từ năm 2010-2014, Việt Nam là quốc gia có tốc độ gia tăng tỷ lệ người béo phì nhanh nhất ở châu Á với tỷ lệ 38% - đồng hạng với Hàn Quốc.

Công trình nghiên cứu của Fitch Solution Macro Research được công bố cuối tháng 7/2019 vừa qua cho thấy một thực trạng “không khỏe khoắn” của cả khu vực. Fitch căn cứ vào chỉ số khối của cơ thể (BMI) theo phương pháp Quetelet: Lấy số ký cân nặng chia cho bình phương chiều cao tính bằng mét. Chỉ số BMI khỏe ở nam giới là trên 18,5-24,9 và đối với nữ giới là trên 19-23,9. Nếu nằm ngoài quãng trên, tức là quá ốm hoặc quá mập - có nghĩa là sức khỏe của bạn đang có vấn đề.

Tuy Việt Nam gia tăng nhanh về tỷ lệ người béo phì, nhưng nếu tính trên tổng số người mắc bệnh béo phì thì Việt Nam vẫn ở mức thấp với tỷ lệ trung bình 3,6%. Trong khi đó, Malaysia dẫn đầu với 13,3% và Indonesia 5,7%.

Đi kèm với báo cáo, Fitch cũng chỉ ra nguyên nhân gia tăng tỷ lệ béo phì ở Đông Nam Á là do: “Kinh tế được cải thiện kéo theo sự thay đổi về lối sống, chế độ dinh dưỡng không lành mạnh. Thức ăn kém dinh dưỡng phổ biến hơn nhờ giá rẻ và sự du nhập của thức ăn nhanh và thói quen ăn uống phương Tây”.

Bên cạnh Đông Nam Á, báo cáo của Fitch cũng cho thấy Hàn Quốc là nước có tỷ lệ béo phì tăng 38% trong khoảng thời gian từ 2010-2014, chiếm 5,8% dân số. Riêng tại Mỹ, số người béo phì tăng 8%, chiếm 33,7% dân số. 

Các bậc cha mẹ Việt Nam thích con bụ bẫm và ngay cả khi trẻ đã béo phì các bậc phụ huynh vẫn "nhồi con". (Ảnh: GDVN).

50% trẻ ở đô thị bị béo phì

Báo cáo năm 2017 của tiến sĩ Bùi Thị Nhung, Trưởng khoa Dinh dưỡng học đường và ngành nghề thuộc Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy tỷ lệ béo phì ở trẻ em Việt Nam tăng nhanh trong vòng hai thập kỷ qua khi cuộc sống của người Việt ngày càng đầy đủ hơn. Hệ quả là cứ một trong hai trẻ ở các thành phố lớn của Việt Nam bị béo phì.

Theo nữ tiến sĩ, tỷ lệ trẻ em thừa cân, béo phì tại Hà Nội và TP.HCM là 12% trong năm 1996. Tỷ lệ này tăng vọt lên 43% vào năm 2009. Kết quả điều tra năm 2014-2015, tỷ lệ trẻ béo phì ở TP. HCM leo thang và chạm tỷ lệ 50%, riêng khu vực nội thành Hà Nội còn khoảng 41%.

Đánh giá về tình hình này, các chuyên gia dinh dưỡng cho rằng việc gia tăng tỷ lệ béo phì xuất phát từ tình trạng mất cân bằng năng lượng giữa mức calorie nạp vào cơ thể và lượng calorie được cơ thể sử dụng. Trẻ em Việt Nam được bố mẹ nuông chiều cho ăn fastfood giàu năng lượng như gà rán, pizza, nước ngọt...

“Sự phát triển của các chuỗi Lotteria, KFC, McDonald’s và những chuỗi thức ăn nhanh khác đã dần tách trẻ khỏi các bữa cơm gia đình cân bằng và lành mạnh tại Việt Nam. Các bậc phụ huynh thường dùng gà rán làm phần thưởng cho trẻ. Đồ ăn giàu chết béo, đồ uống nhiều đường cùng lối sống ít vận động và lười thể dục đã tạo ra những em bé khổng lồ tại TP.HCM và Hà Nội” - bác sĩ Hoàng Ngọc Quý, BSCK2 thuộc Bệnh viện Nhi đồng 2 tại TP.HCM, nhận định.

Việt Nam đứng đầu tốc độ gia tăng về béo phì.

Đánh thuế thức uống có đường?

Các nhà phân tích của Fitch nói rằng những rủi ro sức khỏe đi kèm với nạn béo phì làm tăng chi phí chăm sóc y tế đối với các bệnh mãn tính như tiểu đường hay tim mạch. Malaysia là nước chi tiêu nhiều nhất với 20% tổng chi phí y tế dành để điều trị các bệnh liên quan béo phì.

Bản báo cáo của Fitch không nêu ra các giải pháp chống béo phì được áp dụng ở Đông Nam Á kể từ năm 2014. Tuy nhiên, hãng tin Bloomberg nói rằng Malaysia là quốc gia đầu tiên trên thế giới áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước ngọt. Từ ngày 1/7/2019, mỗi lít nước ngọt có gas hay các loại nước giải khát có đường phải chịu thuế 0,4 ringgit, tức 2.200 đồng/lít.

Nhưng một chế độ ăn uống cân bằng và khỏe mạnh là sách lược được nhiều quốc gia châu Á theo đuổi và mang lại thành quả.

Nhật Bản đã triển khai chiến lược quốc gia nhằm nâng cao sức khỏe người dân mang tên “Y tế Nhật Bản ở thế kỷ 21” với trọng tâm là hai bộ luật Shuku Iku (giáo dục dinh dưỡng trẻ em) và Metabo (giáo dục dinh dưỡng cho người lớn). Nhờ hai luật này, Nhật Bản có tỷ lệ béo phì trên toàn dân số thấp nhất so với các nước công nghiệp phát triển khác - chỉ 3,5% so với tỷ lệ gần 22% ở Đức, Pháp và Ý, 26% ở Anh và hơn 33% ở Hoa Kỳ.

Riêng tại Hàn Quốc, Bộ Y tế và Phúc lợi nước này hành động từ đầu năm 2019. Cơ quan này “để mắt” đến các xu hướng mới về ẩm thực được phát trên các phương tiện truyền thông đại chúng và chương trình giới thiệu ẩm thực Mukbang trên internet nhằm hướng mọi người đến một chế độ ăn khỏe mạnh.

Chống béo mùa hè!

Các bậc phụ huynh Việt Nam thường có khuynh hướng “thả cửa” hay chiều chuộng con cái trong ba tháng hè với các bữa ăn không hợp lý hoàn toàn theo ý trẻ và giờ giấc sinh hoạt thất thường. “Đây là khuynh hướng không tốt đối với trẻ, nhất là các em ở độ tuổi 6-15”, Bác sĩ Hoàng Ngọc Quý phát biểu.

Các chương trình trải nghiệm mùa hè khỏe mạnh, năng động và bổ ích dành cho cha mẹ và con cái của Công ty du lịch và lữ hành TransViet đang thu hút các bậc phụ huynh và trẻ em ở TP.HCM. TransViet cho biết tour hai ngày một đêm tại rừng Nam Cát Tiên ở Đồng Nai và vịnh Vĩnh Hy ở Ninh Thuận đang hút khách vì “tạo thói quen sống tích cực và khỏe mạnh”.

Ở Nam Cát Tiên, phụ huynh và các em sẽ khám phá các loại thực vật và động vật tiêu biểu của vườn quốc gia. Tại vịnh Vĩnh Hy, bên cạnh tìm hiểu về kiến trúc Chăm, cả gia đình sẽ được tìm hiểu về nghề làm muối và có trải nghiệm làm diêm dân thật sự trên các cánh đồng muối của Ninh Thuận. “Ngoài việc tạo mối gắn bó giữa cha mẹ và con cái, cả gia đình sẽ có được vận động nhiều hơn và hiểu sâu hơn mối liên kết giữa con người với thiên nhiên và thực phẩm”, Tổng giám đốc TransViet Hoàng Đức Huy phát biểu.

Trải nghiệm làm “diêm dân” trên cánh đồng muối ở vịnh Vĩnh Hy, Ninh Thuận (Ảnh: H.Đ.H)

Phan Huấn - Ricky Hồ

Nên đọc

Cà phê giúp kiểm soát tiểu đường, béo phì

Thừa cân béo phì ở trẻ em: Cảnh báo trước khi quá muộn!

Vương quốc Anh: Chống béo phì ở trẻ em "không hiệu quả"

Hoa Kỳ: Khủng hoảng béo phì làm xã hội hoang mang