Bao lâu nữa thì có vaccine và thuốc mới điều trị virus SARS CoV-2?

Vậy chúng ta còn bao lâu nữa mới có được vaccine và loại thuốc cứu những bệnh nhân đã bị nhiễm virus? Bài viết của James Gallagher, phóng viên sức khỏe và y tế BBC News. Theo Gallagher, nghiên cứu đang diễn ra với tốc độ chóng mặt bởi những nhà dịch tể học hàng đầu nước Mỹ, Đức, Anh, Nga ...

Lúc nào vaccine được bào chế và ai sẽ được tiêm?

Có khoảng 20 loại vaccine đang được phát triển. Một loại vừa được thử nghiệm trên người, bỏ qua cả khâu thử nghiệm thông thường trên động vật, để kiểm tra độ an toàn và tính hiệu quả của nó.

Các khoa học gia khác đang ở giai đoạn nghiên cứu trên động vật và hy vọng sẽ có kết quả thử nghiệm trên người vào cuối năm nay. Nhưng ngay cả khi họ có thể ăn mừng về việc đang phát triển một loại vaccine vào năm 2020, thì vẫn còn khối lượng công việc khổng lồ để có thể sản xuất đại trà.

Điều đó có nghĩa là, trên thực tế, một loại thuốc hay vaccine như vậy sẽ không sẵn sàng ít nhất cho tới giữa năm 2021.

Tất cả những điều này xảy ra trong một lịch trình chưa có tiền lệ và được thực hiện với những cách tiếp cận mới với vaccine, do đó không có gì đảm bảo là mọi thứ sẽ suôn sẻ.

Cần nhớ rằng có bốn loại virus Corona đã lưu hành ở cơ thể người, và chúng ta chưa có một loại vaccine nào cho cả bốn loại này.

Vaccine sẽ bảo vệ mọi người ở mọi lứa tuổi? Nó sẽ, gần như chắc chắn, ít thành công hơn ở người lớn tuổi. Không phải do bản thân vaccine, mà do hệ miễn dịch của người lớn tuổi không đáp ứng tốt với tiêm chủng. Chúng ta thấy điều này mỗi năm với bệnh cúm.

Các khoa học gia đang khẩn trương bào chế vaccine chống dịch COVID 19 (Ảnh: Getty)

Có tác dụng phụ không?

Mọi loại thuốc, kể cả thuốc giảm đau thông thường, đều có tác dụng phụ. Nhưng nếu không có thử nghiệm lâm sàng thì sẽ không thể biết được một loại vaccine đang thử nghiệm có tác dụng phụ không. Đây là điều mà giới khoa học sẽ muốn theo dõi chặt chẽ.

Ai sẽ được tiêm vaccine? Nếu một loại vaccine đang được phát triển thì có nghĩa là sẽ có giới hạn trong cung ứng, ít nhất là ở giai đoạn đầu. Vì thế, quan trọng là phải có sự ưu tiên.

Nhân viên y tế tiếp xúc với bệnh nhân nhiễm virus SARS CoV-2 là những người được ưu tiên số một. Bệnh này nguy hiểm chết người đối với người lớn tuổi, do đó họ cũng nên được ưu tiên nếu vaccine hiệu quả đối với nhóm tuổi này. Tuy nhiên, có lẽ sẽ tốt hơn nếu tiêm vaccine cho người sống cùng hoặc người chăm sóc những người lớn tuổi.

Làm thế nào để tạo ra một vaccine?

Khi được tiêm vào cơ thể con người, vaccine vô hại, làm công việc chỉ ra virus hoặc vi khuẩn (hoặc thậm chí là một phần nhỏ của chúng) cho hệ thống miễn dịch. Hệ thống phòng thủ của cơ thể nhận ra chúng là một kẻ xâm lược và sau đó học cách chống lại chúng. Sau đó, nếu cơ thể bị tiếp xúc với virus, nó đã biết cách chống lại sự lây nhiễm.

Phương pháp tiêm chủng chính được sử dụng trong nhiều thập kỷ là sử dụng virus gốc.

Vaccine sởi, quai bị và rubella (MMR) được tạo ra bằng cách sử dụng các phiên bản yếu của những virus không thể gây nhiễm trùng toàn diện. Thuốc ngừa cúm theo mùa được thực hiện bằng cách lấy các chủng cúm chính lây nhiễm từ người này sang người khác và vô hiệu hóa chúng hoàn toàn.

Công trình về vaccine cho virus Corona chủng mới đang sử dụng các phương pháp mới hơn và ít được thử nghiệm hơn, được gọi là vaccine "nhiễm và chạy". Vì chúng ta đã biết mã di truyền của virus SARS CoV-2, giờ đây chúng ta đã có bản thiết kế hoàn chỉnh để thiết lập virus này.

Mỗi người phải tự bảo vệ mình để không nhiễm virus (Ảnh: BBC News)

Một số khoa học gi chuyên về vaccine đang lấy các phần nhỏ của mã di truyền của virus SARS CoV-2 và đưa chúng vào các loại virus khác, hoàn toàn vô hại.

Bây giờ bạn có thể làm "lây nhiễm" một ai đó với virus vô hại và theo lý thuyết sẽ cung cấp một số miễn dịch chống lại sự lây nhiễm.

Các nhóm khác đang sử dụng những đoạn mã di truyền thô (có thể là DNA hoặc RNA tùy theo cách tiếp cận), một khi được tiêm vào cơ thể, sẽ bắt đầu tạo ra các protein virus mà hệ thống miễn dịch lại có thể học cách chiến đấu.

Cụ thể: vaccine kích thích vô số tế bào hô hấp tiết ra một loại protein chống virus gọi là interferon-beta có chức năng gây bực bội cho virus khiền nó phản ứng – lúc đó, khi đã nhận diện ra virus, kháng thể T-cell biết rõ virus đang nằm ở đâu để tấn công tiêu diệt.

Gừng cũng có chức năng này của thuốc, nên nhiều bác sĩ khuyên mỗi người nên uống mỗi ngày một ly trà gừng nóng ấm để giúp kháng thể T-cell tiêu diệt virus SARS CoV-2.

Thuốc điều trị thì sao?

Các khoa học gia đang thử nghiệm một số loại kháng sinh xem có nó tác dụng trên virus Corona chủng mới hay không. Việc này đẩy nhanh tốc độ nghiên cứu bởi các loại kháng sinh này đã được biết đến là an toàn với con người.

Các thử nghiệm đang diễn ra tại các bệnh viện ở những quốc gia bị ảnh hưởng, nhưng, vào tháng Hai, Giáo sư Bruce Aylward từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cho biết: "Hiện tại chỉ có một loại thuốc mà chúng tôi nghĩ có thể có hiệu quả thực sự và đó là Remdesivir".

Loại thuốc này được bào chế để điều trị bệnh nhân Ebola, nhưng dường như cũng có thể tiêu diệt nhiều loại virus. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn đang chờ kết quả thử nghiệm.

Một phòng thí nghiệm ở Nga đang thử nghiệm thuốc điều trị virus SARS CoV-2 (Ảnh: SCIENCE PHOTO LIBRARY)

Có nhiều hy vọng một cặp thuốc HIV (lopinavir và ritonavir) sẽ có hiệu quả, nhưng dữ liệu thử nghiệm thật đáng thất vọng. Chúng đã không cải thiện sự phục hồi, giảm tử vong hoặc giảm mức độ của virus SARS CoV-2 những bệnh nhân nhiễm nặng. Tuy nhiên, khi thử nghiệm được tiến hành ở những bệnh nhân bệnh nặng (gần như chết), có lẽ đã quá muộn để thuốc phát huy tác dụng trong lây nhiễm.

Các khoa học gia cũng quan tâm đến một loại thuốc chống sốt rét cũ và rẻ tiền được gọi là Plaquenil (Hydroychloroquine) và thuốc trị viêm phổi Zithromax. Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm ở Mỹ đã cho thấy nó tiêu diệt được virus, và Cơ quan Dược và Thực phẩm Mỹ (FDA) đã công bố thành công.

Vaccine là cách tốt nhất để ngăn ngừa lây nhiễm và lúc này cách tốt nhất khi chưa có vaccine là vệ sinh tốt.

Nếu bạn bị nhiễm virus, thì đối với hầu hết mọi người, bệnh sẽ nhẹ và có thể được điều trị tại nhà bằng cách nghỉ ngơi tại giường, uống paracetamol và uống nhiều nước. Một số bệnh nhân có thể phát triển bệnh nặng hơn và cần điều trị tại bệnh viện.

Khánh Phương

(Theo BBC News)