Trong những năm gần đây, du lịch Halal đã nổi lên như một xu hướng quan trọng trong ngành du lịch toàn cầu. Theo báo cáo về Chỉ số Du lịch Hồi giáo toàn cầu (GMTI), năm 2023, khoảng 140 triệu lượt khách Hồi giáo đi du lịch khắp nơi trên thế giới. Đến năm 2028, con số này ước tính khoảng 230 triệu lượt, chi tiêu lên tới 225 tỷ USD. Người Hồi giáo trên thế giới hiện có khoảng 2,1 tỷ người, chiếm 1/4 dân số thế giới, gần nửa số người Hồi giáo sống ở các quốc gia phát triển, có thu nhập cao. Do đó, nhiều trung tâm du lịch trên thế giới, nhất là khu vực Đông Nam Á, đang chuẩn bị kỹ lưỡng để đón dòng khách tiềm năng này.
Sự cần thiết phải xây dựng TCVN cho ngành du lịch Halal:
Đầu tiên, dân số Hồi giáo toàn cầu đang tăng lên, với ước tính 1,8 tỷ người Hồi giáo trên toàn thế giới. Do đó, thị trường du lịch Hồi giáo đang mở rộng, với ngày càng nhiều du khách Hồi giáo tìm kiếm các điểm đến đáp ứng nhu cầu và sở thích của họ.
Thứ hai, tầng lớp trung lưu ở nhiều quốc gia Hồi giáo đã tăng lên đáng kể, dẫn đến thu nhập khả dụng tăng lên và nhu cầu du lịch lớn hơn. Những du khách này thường tìm kiếm các lựa chọn du lịch cao cấp hơn và thân thiện với Halal, bao gồm quyền sử dụng thực phẩm Halal, cơ sở cầu nguyện và chỗ ở phân chia theo giới tính.
Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 14230:2024 "Dịch vụ du lịch thân thiện với người Hồi giáo - Các yêu cầu"
Thứ ba, đã có sự gia tăng đáng kể về nhận thức và tính năng sử dụng của các sản phẩm và dịch vụ du lịch Halal. Các công ty du lịch và điểm đến nhận ra tầm quan trọng của việc phục vụ thị trường du lịch Hồi giáo và cung cấp nhiều lựa chọn thân thiện với Halal hơn. Ví dụ, các khách sạn và nhà hàng cung cấp thực phẩm Halal và cơ sở cầu nguyện, và các hãng hàng không cung cấp bữa ăn Halal trên các chuyến bay.
Ngoài ra, phương tiện truyền thông xã hội và các nền tảng trực tuyến đã nâng cao đáng kể nhận thức về du lịch Halal. Du khách Hồi giáo có thể dễ dàng nghiên cứu và so sánh các điểm đến và lựa chọn địa điểm du lịch thân thiện với Halal, cho phép họ đưa ra quyết định sáng suốt về kế hoạch du lịch của mình.
Một số đặc điểm quan trọng của du lịch Halal:
Thực phẩm và đồ uống Halal: Thực phẩm và đồ uống Halal rất quan trọng đối với du lịch Halal. Du khách Hồi giáo cần được cung cấp thực phẩm tuân thủ các hướng dẫn về chế độ ăn uống của Hồi giáo, chẳng hạn như không có thịt lợn và rượu. Các điểm đến du lịch Halal phải đưa ra các lựa chọn về thực phẩm; sẵn sàng thông tin về các thành phần và phương pháp chế biến.
Các cơ sở và dịch vụ cầu nguyện: Việc tiếp cận các cơ sở và dịch vụ cầu nguyện là một đặc điểm thiết yếu của du lịch Halal. Du khách Hồi giáo cần được tiếp cận với các không gian cầu nguyện sạch sẽ và riêng tư, bao gồm cả nhà thờ Hồi giáo hoặc phòng cầu nguyện trong khách sạn và các nơi lưu trú khác. Các điểm đến du lịch Halal phải đảm bảo các cơ sở này có sẵn và cung cấp thông tin về thời gian cầu nguyện và các chỉ dẫn cần thiết.
Các cơ sở và chỗ ở phân chia theo giới tính: Nhiều du khách Hồi giáo thích các cơ sở và chỗ ở phân chia theo giới tính, chẳng hạn như hồ bơi riêng, spa và phòng tập thể dục. Các điểm đến du lịch Halal phải cần đưa ra các lựa chọn về các chỗ ở phân chia theo giới tính và đảm bảo tất cả du khách đều có thể tiếp cận.
Sự nhạy cảm và tôn trọng văn hóa: Các điểm đến du lịch Halal phải thể hiện sự nhạy cảm và tôn trọng văn hóa đối với các giá trị và truyền thống Hồi giáo. Điều này có thể bao gồm việc phải thông tin về phong tục và tập quán địa phương, tránh các hoạt động có thể gây khó chịu hoặc không phù hợp; cần tạo một môi trường thân thiện và hòa nhập cho du khách Hồi giáo.
Lợi ích kinh tế cho các nước phát triển du lịch Halal:
Lợi ích kinh tế: Du lịch Halal có thể mang lại lợi ích kinh tế đáng kể cho các điểm đến bằng cách thu hút thị trường du khách Hồi giáo. Du khách Hồi giáo chi nhiều tiền hơn cho việc đi lại so với những du khách khác, tập trung vào chỗ ở sang trọng và thân thiện với Halal, đồ ăn uống Halal và dịch vụ cầu nguyện. Nếu đáp ứng tốt nhu cầu và sở thích của du khách Hồi giáo, các điểm đến du lịch Halal có thể mở ra các nguồn doanh thu mới, tạo ra việc làm và cơ hội cho các doanh nghiệp địa phương.
Lợi ích xã hội cho cộng đồng địa phương: Du lịch Halal cũng có thể mang lại lợi ích xã hội cho cộng đồng địa phương bằng cách thúc đẩy giao lưu và hiểu biết văn hóa. Du khách Hồi giáo thường tìm kiếm những trải nghiệm văn hóa đích thực, quan tâm đến việc tìm hiểu về phong tục, truyền thống và tập quán địa phương, đây cũng là cách để giữ gìn và lưu truyền bản sắc văn hoá, nó không chỉ giúp người dân bảo vệ tài nguyên môi trường sinh thái, mà còn bảo tồn và phát huy những nét văn hoá độc đáo của địa phương.
Tăng cường hiểu biết và tôn trọng giữa các nền văn hóa: Du lịch Halal cũng góp phần tăng cường hiểu biết và chia sẻ giữa các nền văn hóa thông qua thúc đẩy quan hệ và trao đổi giữa các nền văn hóa. Với việc tạo ra một môi trường thân thiện và hòa nhập cho du khách Hồi giáo, các điểm đến du lịch Halal có thể thúc đẩy sự hiểu biết và chia sẻ hơn đối với các giá trị và truyền thống Hồi giáo, tăng cường tôn trọng, sự hòa hợp giữa các dân tộc và tin cậy lẫn nhau.
Mặc dù du lịch Halal được đánh giá cao về lợi ích, có thể tạo được “đòn bẩy” để phát triển du lịch, đặc biệt là thị trường khách quốc tế, tuy nhiên Việt Nam còn nhiều hạn chế, khó khăn để có thể thu hút hiệu quả dòng khách này, đó là: cơ sở vật chất, dịch vụ cho khách Hồi giáo tại Việt Nam còn thiếu; thiếu thông tin, hiểu biết và nhận thức về văn hóa Hồi giáo; thiếu hợp tác và liên kết với các tổ chức và doanh nghiệp Halal, thiếu chứng nhận Halal cho các sản phẩm, dịch vụ, trong đó có ẩm thực và đặc biệt thiếu một bộ tiêu chuẩn để sử dụng chung cho dịch vụ du lịch Halal.
Nhằm triển khai Quyết định số 10/QĐ- TTg của Thủ tướng Chính Phủ ban hành ngày 14/2/2023 về Đề án “Tăng cường hợp tác quốc tế để xây dựng và phát triển ngành Halal Việt Nam đến năm 2030”. Trên cơ sở tham khảo tiêu chuẩn của Malaysia MS 2610:2015 Muslim friendly hospitality services - Requirements; tiêu chuẩn GSO 2681:2021 Gulf StandardMuslim friendly hospitality services - Requirements của Tổ chức tiêu chuẩn hoá các nước vùng Vịnh và Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12944: 2020 về Thực phẩm Halal - Yêu cầu chung. Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức xây dựng và công bố TCVN 14230:2024 Dịch vụ du lịch thân thiện với người hồi giáo - Các yêu cầu. Tiêu chuẩn này đưa ra các hướng dẫn và yêu cầu về dịch vụ du lịch thân thiện với người hồi giáo bao gồm quản lý cơ sở vật chất, sản phẩm và dịch vụ tại cơ sở lưu trú du lịch, chuyến đi du lịch trọn gói và hướng dẫn viên du lịch đảm bảo tuân thủ quy định của Halal.
Việc công bố TCVN 14230: 2024 sẽ hỗ trợ ngành du lịch Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng, phục vụ khách du lịch Hồi giáo, một thị trường mới rất tiềm năng của ngành du lịch trong thời gian tới.