Doanh nghiệp nội tăng cường tái cấu trúc, mở đường cho M&A
Sau giai đoạn khó khăn kéo dài bởi dịch COVID-19, biến động tài chính toàn cầu và siết tín dụng từ giữa năm 2022, nhiều doanh nghiệp Việt rơi vào tình trạng suy giảm thanh khoản, mất cân đối tài chính. Trong bối cảnh đó, M&A đang trở thành một giải pháp “cứu cánh” giúp doanh nghiệp cơ cấu lại hoạt động, thoái vốn khỏi các mảng không cốt lõi, hoặc hợp tác với đối tác mới để tăng cường năng lực cạnh tranh.
Theo TS. Trần Du Lịch – Thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, hiện nay có hàng trăm doanh nghiệp trong các lĩnh vực như bất động sản, bán lẻ, xây dựng, logistics… đang đối mặt với áp lực tài chính. Trong khi việc tiếp cận vốn vay còn hạn chế, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ, thì bán một phần tài sản hoặc hợp nhất với đối tác chiến lược là lựa chọn mang tính khả thi cao.
Ông Nguyễn Văn Đạt - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP Phát triển Bất động sản Phát Đạt cho biết, đang hoàn tất thương vụ chuyển nhượng 80% vốn tại dự án Thuận An 1 - 2 cho một đối tác nước ngoài.
Chưa tiết lộ danh tính cụ thể nhưng ông Đạt mô tả đây là một nhà đầu tư rất lớn, rất đặc biệt, có nhiều kinh nghiệm tại Việt Nam và hiếm khi hợp tác với doanh nghiệp nội địa. Ông Đạt cũng nhấn mạnh, việc hai bên đi đến thỏa thuận là kết quả của quá trình làm việc bền bỉ và đầy tin cậy.
“Họ cho rằng việc yêu cầu đặt cọc là một sự xúc phạm, nhưng vẫn chấp nhận vì hiểu rằng đây là thông lệ tại Việt Nam”, ông Đạt nói.
Dự án Thuận An 1 hiện đã được Bộ Xây dựng nghiệm thu phần móng và hoàn tất toàn bộ thủ tục pháp lý, sẵn sàng mở bán ngay trong năm nay. Dòng tiền từ thương vụ dự kiến sẽ được giải ngân từ tháng 11/2025. Còn dự án Thuận An 2 sẽ tiếp tục triển khai trong năm 2026.
Tổng giá trị hai dự án khoảng 5.200 tỷ đồng. Với việc chuyển nhượng 80%, Phát Đạt dự kiến thu về hơn 4.000 tỷ đồng, giữ lại 20% cổ phần. Sau khi thanh toán các khoản vay liên quan, Phát Đạt vẫn có thể còn lại hơn 2.000 tỷ để tái đầu tư.
Ở khu vực phía Bắc, Tập đoàn Sun Group cũng mua lại lô đất A1 - 2 rộng 2,5 ha tại Khu đô thị mới Cầu Giấy (Hà Nội) từ CTX Holdings để phát triển tổ hợp Sun Felia Suites. Tại Hưng Yên, Sunshine Group thâu tóm 55 ha đất thuộc Khu đô thị sinh thái Văn Giang (tên thương mại Alluvia City) từ Xuân Cầu Holdings.
Thị trường M&A bất động sản cũng ghi nhận thương vụ lớn từ khối ngoại khi CapitaLand (Singapore) mua lại 25 ha đất thuộc phân khu Hải Đăng trong Khu đô thị Vinhomes Ocean Park 3 (Hưng Yên) từ Vinhomes.
Dòng vốn ngoại liên tục tìm kiếm cơ hội
Song song với xu hướng tái cấu trúc trong nước, sự quay trở lại mạnh mẽ của dòng vốn ngoại cũng đang góp phần tạo nên bức tranh M&A sôi động hơn bao giờ hết. Theo thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng giá trị vốn góp, mua cổ phần từ nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đã đạt hơn 2,1 tỷ USD – tăng gần 28% so với cùng kỳ năm ngoái. Phần lớn thương vụ tập trung ở các lĩnh vực sản xuất – chế biến, năng lượng tái tạo, công nghệ, logistics và tiêu dùng nhanh.
Một số tập đoàn lớn từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore và gần đây là Mỹ, Trung Đông cũng đang lên kế hoạch mở rộng hoạt động tại Việt Nam thông qua con đường M&A thay vì đầu tư mới từ đầu. Mô hình này giúp họ tiết kiệm thời gian, tận dụng được mạng lưới sẵn có và nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường.
Theo bà Nguyễn Thị Bích Thảo – Giám đốc M&A của một quỹ đầu tư Hàn Quốc tại TP.HCM: “Các doanh nghiệp Việt có nhiều lợi thế nội tại như vị trí thị trường, nhân sự, thương hiệu... nhưng thiếu vốn và công nghệ. Ngược lại, các nhà đầu tư ngoại lại có thế mạnh về tài chính, quản trị, nên hai bên bổ sung cho nhau rất tốt. Giai đoạn 2025–2026 sẽ là thời điểm vàng để chúng tôi tìm kiếm đối tác phù hợp tại Việt Nam.”
Ngoài ra, những thay đổi trong quy định pháp lý, như việc sửa đổi Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản (sẽ có hiệu lực từ 1/1/2025), được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý rõ ràng hơn, thúc đẩy các giao dịch M&A diễn ra minh bạch, thuận lợi và bền vững hơn.
Trong khi đó, ông Võ Hồng Thắng, Phó tổng Giám đốc DKRA Group cũng nhìn nhận, thị trường M&A đang có nhiều cơ hội bùng nổ với sự tham gia các doanh nghiệp mới nổi sở hữu nguồn tài chính ổn định, có kế hoạch, chiến lược bài bản.
Theo ông Thắng, trong thời gian tới, thị trường M&A sẽ khá sôi động. Hiện các doanh nghiệp đã bắt đầu chào bán những dự án này ra thị trường. Đây sẽ là “điểm nổ” cho thị trường M&A trong 6 tháng cuối năm.
Các chuyên gia của Cushman & Wakefield cũng dự báo một lượng vốn lớn đến từ các nhà đầu tư nước ngoài dự kiến hoàn tất và đổ vào thị trường bất động sản Việt Nam giai đoạn 2024 - 2026. Các nhà đầu tư đến từ Singapore, Malaysia... nhiều khả năng sẽ tiếp tục “chiếm sóng” trên thị trường.