Xuân ‘văn minh’ với lời kêu gọi chấm dứt Lễ hội chém lợn tại Bắc Ninh

Lễ hội chém lợn tại làng Ném Thượng, Khắc Niệm, Bắc Ninh là một lễ hội lớn, được tổ chức vào mùng 6 tháng Giêng hàng năm. Trong đó phần lễ rước tế “Ông Ỉn” luôn thu hút sự quan tâm của đông đảo dân làng cũng như các du khách gần xa tại đây. Theo đó, những con lợn khỏe mạnh được chọn ra làm vật hiến tế, sẽ bị chém ra làm đôi trước sự chứng kiến của nhiều người, trong đó có cả trẻ em. Lễ hội này thu hút sự chú ý của hàng ngàn người dân, bao gồm rất nhiều trẻ em, từ các xã xung quanh tập trung tại địa điểm này để quết máu lợn lên tiền rồi mang về nhà với niềm tin rằng điều đó sẽ mang lại may mắn cho họ cả năm. Tuy nhiên, những năm gần đây, phần đông dư luận chứng kiến trực tiếp màn tế lễ hoặc gián tiếp qua tranh ảnh, đoạn phim ngắn dược quay lại đều cho rằng lễ hội này mang tính bạo lực và có phần man rợ. Chính hoạt động phản cảm này đang gây ra không ít những tác động tiêu cực về nhiều mặt. Những tác động tiêu cực này bao gồm những ảnh hưởng xấu tới tâm lý của những người chứng kiến và tác động tới kinh tế xã hội, cụ thể ở đây là tới ngành du lịch cũng như hình ảnh của Việt Nam. Đây là lễ hội tàn bạo nhất trên cả nước, đã và đang bị rất nhiều cá nhân và tổ chức trong và ngoài nước lên án. 

Lễ hội chém lợn tại làng Ném Thượng, Bắc Ninh, một lễ hội mang tính bạo lực và có phần man rợ

Chia sẻ về vấn đề này, một người dân đã từng chứng kiến những hoạt động diễn ra tại lễ hội cho biết: “ Việc chém những con lợn còn đang sống khỏe mạnh là một lối đối xử tàn ác đối với những động vật, nó làm trơ lì cảm xúc của người xem khi chứng kiến cách thức động vật bị đối xử dã man, đặc biệt là đối với trẻ em, đối tượng có tâm lý chưa hoàn thiện ổn định và dễ bị ảnh hưởng. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy rằng những người chứng kiến và thực hiện nhiều hành động tàn ác với động vật cũng có xu hướng đối xử tàn ác và thô bạo đối với những người khác trong cùng cộng đồng.”

Lễ hội làng Ném Thượng, Khắc Niệm, Bắc Ninh là một lễ hội lớn, được tổ chức vào mùng 6 tháng Giêng hàng năm

Bên cạnh việc gián tiếp gây ra những tác động gián tiếp về hành vi bạo lực, lễ hội này còn gây ra sự chịu đựng không cần thiết cho động vật – trái ngược với suy nghĩ của chúng ta, động vật cũng cảm nhận được sự đau đớn. Việc tiếp diễn lễ hội này gửi đi một thông điệp rằng động vật chỉ được coi như những đồ vật không đáng được tôn trọng thay vì là những sinh mệnh sống và liệu rằng việc giết những con vật theo một cách thức dã man để khởi đầu cho một năm mới có nên được tiếp tục cho phép? Ngoài những ảnh hướng đối với tâm lý những chứng kiến, những hành vi tàn ác đối với động vật này còn có tác động xấu tới kinh tế xã hội. Ngày càng có nhiều khách du lịch sau khi nghe hoặc chứng kiến lễ hội này, không ủng hộ những lễ hội như thế này, và thể hiện nhiều cảm xúc tiêu cực thay vì hài lòng với những cảnh đẹp và sự thân thiện của con người Việt Nam.

Trẻ em - những đối tượng có tâm lý chưa hoàn thiện ổn định và dễ bị ảnh hưởng khi chứng kiến những hành động bạo lực này

Nếu như trước đó, những khái niệm về “Văn hóa” và “truyền thống” thường được đưa ra làm lời biện hộ cho những hoạt động tàn bạo đối với động vật này. Thì ở thời điểm hiện tại, ngay cả những văn hóa, truyền thống cũng thay đổi và chuyển hóa theo thời gian, những hủ tục không còn phù hợp nên được sửa đổi.  Việc đảm bảo các hoạt động trong lễ hội phải gắn liền với bản sắc của địa phương và văn hóa của dân tộc để truyền bá tính nhân văn cho thế hệ sau là điều cần thiết. Bởi, xét cho cùng hành động chém giết lợn trước sự chứng kiến của nhiều người, trong đó có cả trẻ em hoàn toàn trái ngược với bản chất truyền thống đạo lý của người Việt Nam và cũng không thể gọi là văn hoá sống của con người. Người Việt Nam từ xa xưa tới nay luôn có truyền thống vị tha, nhân đạo và đó là truyền thống đẹp, cần được phát huy. Những lễ hội sử dụng động vật như những công cụ, thay vì tôn trọng chúng như những sinh mệnh sống biết cảm nhận sự đau đớn và có khả năng nhận biết sự chịu đựng này, đang làm phai mờ đi truyền thống tốt đẹp đó của người Việt Nam.

Lễ hội này thu hút sự chú ý của hàng ngàn người dân đến để quết máu lợn lên tiền rồi mang về nhà với niềm tin rằng điều đó sẽ mang lại may mắn cho họ cả năm

Hiện nay, trên thế giới đã có nhiều lễ hội và hoạt động liên quan tới tàn sát và lối đối xử ngược đãi động vật lên án và đã được chấm dứt. Tại Ấn Độ mới đây đã ra lệnh cấm hiến tế động vật vì tính chất “độc ác” và “dã man” của tập tục này. Tại Đan Mạch, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp vừa ký một sắc lệnh cấm giết mổ gia súc phục vụ cho nghi lễ tôn giáo mà không gây mê chúng trước khi giết mổ. Với lý do: “Quyền của động vật còn quan trọng hơn các nghi lễ tôn giáo”. Còn tại  Úc: Chính phủ cấm xuất khẩu cừu và gia súc còn sống sang Ả-rập-xê-ut trong giai đoạn 1991-2000 sau khi hàng trăm con bị chết vì nắng nóng khi trên đường di chuyển tới Vịnh Ba Tư. Chính vì những lí do đó, trong thông báo của mình, tổ chức Động vật Châu Á cho biết, ngày 27/1/2015, chính thức phát động chiến dịch gây ảnh hưởng tới cộng đồng cùng ký tên kêu gọi các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Ninh, và Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành luật chấm dứt Lễ hội Chém lợn, tại làng Ném Thượng, xã Khắc Niệm, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh.  Trong hai năm qua, tổ chức Động vật Châu Á đã liên tục gửi đi các công văn đến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND tỉnh Bắc Ninh và các cơ quan chức năng với mong mỏi lễ hội này sẽ chấm dứt hoàn toàn các hoạt động giết lợn phản cảm.

Bảo An

Độc giả có thể tìm hiểu thêm thông tin về Văn hóa - Đời sống tại đây.

Nên đọc

Màn đốt pháo khinh khủng trong lễ hội của Trung Quốc

Giới trẻ Hà Thành hóa "ma quỷ" dịp lễ hội Halloween

25 chú chó tham dự lễ hội Halloween dành cho thú cưng

3 Diva Việt mở màn “cuồng nhiệt” Lễ hội âm nhạc giữa Hoàng thành