Virus SARS CoV-2: Điều gì khiến bùng nổ sự kiện “siêu lây lan” tại Mỹ?

Tuy nhiên, một số sự kiện “siêu lây lan” nào đó (tiệc sinh nhật, gặp nhau ở quán rượu và thậm chí buổi tập dợt hợp ca) dường như là thủ phạm gây ra số người nhiễm SARS CoV-2 quá mức. Bài viết của Holly Honderich BBC News tại Washington.

Siêu lây lan là gì?

Vậy thì làm sao mà chỉ một đêm đi chơi, hoặc chỉ một người bị nhiễm bệnh, có thể dẫn đến hàng chục trường hợp lây nhiễm khác?

Kể từ khi dịch COVID-19 ở Mỹ bắt đầu, tiến sĩ Abraar Karan, một bác sĩ và nhà nghiên cứu y tế công cộng tại Đại học Y tế Harvard, xem xét ba trường hợp khác nhau, để tìm hiểu tại sao một sự kiện có thể chuyển từ nguy cơ thấp sang nguy cơ cao, và làm thế nào để chúng ta tránh tham dự một sự kiện siêu lây lan.

Theo tiến sĩ Karan, tại một sự kiện siêu lây lan, số lượng các trường hợp bị lây nhiễm sẽ cao không tương xứng so với tỉ lệ truyền nhiễm chung.

Và nguy cơ của những sự kiện siêu lây lan này có thể bùng ra khi có sự người “siêu lây lan” tham dự. Người “siêu lây lan” là những người tạo lây nhiễm rộng rãi bằng cách tiếp xúc với nhiều người hơn trung bình, hoặc phát ra nhiều virus hơn.

Tiến sĩ Karan nói: "Tôi có xu hướng nghĩ về nó như thế này: đại đa số mọi người có thể không tạo lây nhiễm cho người nào khác, và một số người, trong một số tình huống nhất định, sẽ lây nhiễm cho rất nhiều người: cho 10 người, hoặc 15, hay 20 người".

Theo ông, các nghiên cứu vẫn đang được thực hiện, nhưng kết quả ban đầu chỉ ra rằng sự lây lan của virus SARS CoV-2chủ yếu được hỗ trợ bởi các sự kiện siêu lây lan này. Các mô hình khác nhau đã xem xét điều này và kết luận rằng 20% số người bị nhiễm COVID-19 làm lây ra 80% tổng số những người bị nhiễm.

Các mô hình cho thấy chỉ 20% số người “siêu lây lan” tạo ra 80% tất cả những ca nhiễm virus SARS CoV-2 (Ảnh: Getty)

Và trong khi mức độ rủi ro sẽ thay đổi lớn giữa các sự kiện, tiến sĩ Karan nói rằng có một số yếu tố nhất định cần phải cảnh báo:

"Nếu bạn hội tụ bất kỳ những yếu tố nào sau đây: ở trong nhà, không gian đông đúc, kín, không có bất kỳ loại thiết bị bảo vệ cá nhân nào như khẩu trang (trừ khi lúc bạn đang ăn), những thứ đó đều có nguy cơ cao".

Chuyện gì xảy ra khi tập dợt hợp ca tại Mount Vernon, Washington?

Vào tháng 3, lúc đại dịch mới bùng nổ ở Hoa Kỳ, 61 thành viên của một nhóm hợp xướng ở quận Skagit, Washington, gặp nhau để tập hợp ca hàng tuần. Một người tham dự cuộc tập dợt kéo dài hai tiếng rưỡi đã có những triệu chứng giống như cảm lạnh.

Vài ngày sau, sau một cuộc điều tra của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (US Centers for Disease Control and Prevention - CDC), 53 trường hợp nhiễm virus SARS CoV-2 đã được xác định - tức 87% những người đã tập hợp để hát. Hai thành viên của nhóm sau đó đã chết.

Trong buổi tập hát ngày 10/3, ghế ngồi được sắp xếp thành 6 hàng, mỗi hàng 20 ghế, mỗi ghế cách nhau 15 - 25 cm, theo báo cáo của CDC. Các thành viên vào chỗ ngồi diễn tập thông thường của họ, với khoảng trống của khoảng 40 người không có mặt trong đêm đó. Một số đồ ăn nhẹ được chia sẻ trong thời gian nghỉ 15 phút, mặc dù không có thành viên nào báo cáo liên hệ vật lý giữa những người có mặt.

Khi bạn hát, tương tự như khi nói to hoặc hét, bạn sẽ tống các giọt hô hấp ra khỏi miệng và mũi, Tiến sĩ Karan nói:

"Khi thở ra mạnh, bạn sẽ tạo ra nhiều khí dung hơn, những giọt nhỏ hơn có thể lơ lửng trong không khí".

Trả lời câu hỏi: “Bạn có thể đi đến một quán rượu và giữ an toàn?”, tiến sĩ Karen nói rằng có thể khó (Ảnh: Getty)

Trong dàn hợp xướng của quận Skagit, thành viên bị bệnh ban đầu có thể đã tống ra những giọt nước này khi họ luyện tập, sau đó bay lơ lửng trong không khí khi các thành viên hát và giao lưu trong hơn hai giờ đồng hồ, có thể sẽ tạo thành “siêu lây lan”.

Khi tiệc sinh nhật ở Carollton, Texas?

Vào ngày 30/5, gia đình nhà Barbosa đã tập trung thành một nhóm 25 người cho bữa tiệc sinh nhật bất ngờ ở phía Bắc Texas. Gia đình nói với truyền thông Hoa Kỳ rằng chủ nhà đã vô tình bị nhiễm virus SARS CoV-2.

Cuối tháng 6, Chance O'Shel, một thành viên gia đình nói rằng tám người trong gia và 10 người bạn của gia đình đã bị nhiễm virus, bao gồm cụ ông và cụ bà Frank và Carole Barbosa, hai người sắp kỷ niệm 68 năm ngày cưới.

Cả Frank lẫn Carole Barbosa sau đó đều phải nhập viện và vào ngày 1/7, Frank Barbosa qua đời.

Đối với tiến sĩ Karan, một bữa tiệc sinh nhật tương tự như của gia đình Barbosa có thể có tất cả các yếu tố cho một sự kiện siêu lây lan. Khi mọi người ăn uống, nhiều vấn đề phát sinh. Đầu tiên, chắc chắn bạn sẽ không sử dụng khẩu trang khi ăn, khiến lây lan dễ dàng hơn.

Trong bối cảnh virus SARS CoV-2 bùng phát, những tiệc sinh nhật drive bys như thế này an toàn hơn là cuộc tụ tập trong nhà (Ảnh: Reuters)

Thứ hai, nếu khách dự tiệc bắt đầu uống rượu, những quy tắc giãn cách xã hội cứng nhắc có thể sẽ được tôn trọng một cách lỏng lẻo hơn, hoặc bị bỏ qua hoàn toàn.

Tại nhà hàng và quán bar ở East Lansing, Michigan?

Vào ngày 8/6, chủ sở hữu của hà hàng Harper's Restaurant and Brew Pub rộng gần 1.000m2 với chỗ ngồi ngoài trời lớn - đã mở cửa sau nhiều tuần đóng cửa vì COVID-19. Các quản lý của nhà hàng có lớp đào tạo về an toàn, bàn ăn được đẩy cách nhau sáu feet và sức chứa chỉ giới hạn ở khoảng một nửa đám đông thông bình thường, cho phép khoảng 225 khách.

Nhưng kể từ ngày 2/7, một báo cáo về 152 ca nhiễm trùng ở 13 quận trên khắp Michigan đã được gắn liền với Harper's. Trong số các trường hợp này, 128 khách cho biết họ đã có mặt tại nhà hàng trong khoảng thời gian từ ngày 12/6 - 20/6 và phần còn lại thì có liên hệ chặt chẽ với những người đã đến nhà hàng này.

Bước vào quán bar hoặc vào trong nhà hàng có thể đưa bạn vào một số lãnh thổ đầy rủi ro. Tương tự như một bữa tiệc sinh nhật, thực phẩm có thể là một yếu tố. Khi thực khách ăn uống, họ sẽ không đeo mặt nạ, họ sẽ nhai và nói chuyện, và họ sẽ mặt đối mặt với nhau, khiến các giọt nhỏ truyền đi giữa khách.

Tiến sĩ Karan nói: “Nếu nhạc phát ra quá lớn tại địa điểm đông người, khiến mọi người khó nói chuyện, nói to cũng sẽ gây ra một số rủi ro - giống như một bữa tiệc trong tình trạng quá tải".

Theo tiến sĩ Karen, rượu và giãn cách xã hội có lẽ không phải là một kết hợp tốt  (Ảnh: Getty)

Ông nói thêm:

"Có một số bằng chứng cho thấy máy điều hòa không khí có thể góp phần cho sự lây lan, có thể thổi những giọt nước dọc theo đường đi của máy điều hòa. Thêm vào đó, việc sử dụng nhà vệ sinh công cộng, một số khu vực có điểm tiếp xúc cao như tay nắm ở cửa và bạn có tiềm năng sẵn sàng cho việc lây lan rộng. Cho dù bạn có thực hiện bao nhiêu biện pháp phòng ngừa, một số điều tự nó có rủi ro cao và quán bar có thể trở thành điểm siêu lây lan".

* *

Trong bối cảnh đó, hiện tượng “siêu lây lan” vừa bùng nổ tại các thành phố ở bang Alabama (Mỹ). Theo Sonya McKinstry -Ủy viên hội đồng thành phố Tuscaloosa, các sinh viên đã tổ chức tiệc với mục đích lây nhiễm virus SARS CoV-2 cho nhau. Họ đã mời những khách có kết quả dương tính với virus SARS CoV-2 đến tham gia, bỏ một khoản tiền nhất định vào một chiếc lọ, ai có kết quả dương tính với virus trước, sẽ nhận được toàn bộ số tiền.

Mới đây, Alabama là một trong những bang có số ca nhiễm virus SARS CoV-2 tăng vọt với khoảng 40.000 ca, trong đó 11.000 ca nhiễm mới ghi nhận trong 2 tuần qua... Theo các chuyên gia, hiện tượng “siêu lây lan” thật nguy hiểm – phải ngay lập tức ngăn chặn.

Anh Dũng

(Theo BBC News)