Viết tiếp loạt bài “Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM và nỗi lo trì trệ dự án nghìn tỷ”: Việc chỉ định thầu trang thiết bị y tế có đúng luật ?

Dự án có thuộc trường hợp riêng biệt, đặc thù?

Động thái này của Phó Chủ tịch Nguyễn Thị Thu đã thực sự gây “bão” trong xã hội. “Bão” không chỉ bởi sự “qua cầu rút ván” (của CC1), bởi nghi vấn năng lực thua kém của đơn vị được chỉ định thầu (Sagomed). Nghiêm trọng hơn, việc chỉ định thầu này đang trái với những gì Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước đó.

Theo tìm hiểu của Nhóm phóng viên Báo Người Tiêu Dùng, gói thầu trang thiết bị y tế tại dự án Bệnh viện Nhi Đồng TP.HCM trị giá trên 300 tỷ đồng. Như vậy, với chỉ đạo tại Công văn 2677/CV-VX của Phó Chủ tịch Nguyễn Thị Thu dường như đã mang gói thầu hàng trăm tỷ đồng này vào “túi” của Công ty CP Kỹ thuật và Thiết bị Y tế Sài Gòn (Sagomed), khiến tất cả doanh nghiệp trong ngành trang thiết bị y tế “ngẩn ngơ”, “ngạc nhiên” lẫn “nghi ngờ”!? Lần đầu tiên, gói thầu trị giá hàng trăm tỷ đồng đã được giao chỉ định thầu bằng một mệnh lệnh chỉ đạo “lạ lùng”, trái Quyết định 3081/QĐ-UBND của UBND TP.HCM ký trước đó.

Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thị Thu

 Cầm đèn chạy trước ô tô ?

Dự án xây mới Bệnh viện (BV) Nhi Đồng TP.HCM có quy mô 939 giường, gồm một tầng hầm, khối cận lâm sàn 3 tầng và khu nội trú 8 tầng cùng các công trình như khu lây nhiễm, khu chứa rác, khu xử lý nước thải, trạm khí y tế, nhà chứa ôxy lỏng... với tổng vốn đầu tư lên tới 4.500 tỷ đồng!

Trong dự án này, có phần quan trọng nhất đối với một bệnh viện chính là gói thầu trang thiết bị y tế với trị giá lên đến trên 300 tỷ đồng. Với số tiền này, nếu đấu thầu rộng rãi, số tiền tiết kiệm được chắc chắn sẽ không hề nhỏ.

Đối chiếu với Luật Đấu thầu thì dự án BV Nhi Đồng TP.HCM không thuộc trường hợp chỉ định thầu, ngoài “cửa” duy nhất nếu thuộc trường hợp đặc biệt, quy định tại điểm k khoản 2 Điều 40 Nghị định 85/2009. Tuy nhiên, một luật sư danh tiếng tại Hà Nội cho rằng, qua rà soát kỹ 7 trường hợp gói thầu đặc biệt theo Quyết định (QĐ) số 50/2012/QĐ-TTg ngày 9/11/2012 của Thủ tướng Chính phủ, không thấy dự án này rơi vào trường hợp cấp bách nào (cấp bách để thực hiện sự kiện quan trọng quốc gia, để bảo vệ chủ quyền đất nước, để chống ùn tắc giao thông...). Vậy, dự án BV Nhi Đồng TP.HCM có điều kiện đặc thù, riêng biệt nào để được hưởng “chế độ” chỉ định thầu, nhất là chỉ định thầu phần trang thiết bị y tế???

Cũng theo vị luật sư, một điều đáng lưu tâm, ngày 24/12/2013, Sở Y tế TP.HCM ra tờ trình số 8483 đề nghị Thường trực UBND TP.HCM trình Thường trực Thành ủy chấp nhận CC1 làm tổng thầu (và Armephaco tham gia với tư cách liên danh cung cấp trang thiết bị y tế). Tiếp đó, ngày 9/1/2014, UBND TP.HCM đã có cuộc họp và kết luận: Chấp thuận chọn CC1 là “tổng thầu EPC dự án BV Nhi Đồng TP.HCM”. Một tuần sau, ngày 16/1/2014, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng mới ký Quyết định 125/QĐ-TTg, phê duyệt đề án (xây 5 bệnh viện, trong đó có BV Nhi Đồng TP.HCM).

Chỉ định thầu của Phó Chủ tịch Nguyễn Thị Thu đang làm dư luận băn khoăn, nghi ngại.

Chỉ định thầu có “phù hợp pháp luật”?

Cũng cần nói thêm, có ý kiến cho rằng QĐ 125/QĐ-TTg chưa phải đã “cho luôn” chính quyền TP.HCM chỉ định thầu (bởi những câu chữ rõ ràng trong văn bản). Chính vì thế, ngày 23/5/2014 lãnh đạo UBND TP.HCM mới ký báo cáo (không phải tờ trình) số 2303/UBND-ĐT do Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân gửi Thủ tướng Chính phủ “xin” được chỉ định thầu tất cả gói thầu tư vấn và gói thầu xây lắp (riêng phần cung cấp, lắp đặt trang thiết bị y tế sẽ đấu thầu rộng rãi).

Từ văn bản này, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải (qua công văn 4728/VPCP-KTN ngày 6/6/2014) đồng ý để UBND TP.HCM “quyết định hình thức lựa chọn nhà thầu triển khai thực hiện dự án BV Nhi đồng TP.HCM theo thẩm quyền, phù hợp quy định pháp luật và Quyết định số 125 của Thủ tướng Chính phủ”. Và như thế, 9 từ “theo thẩm quyền, phù hợp quy định pháp luật” tại công văn 4728/VPCP-KTN, nếu hiểu theo hướng UBND TP.HCM đã được toàn quyền lựa chọn hình thức đấu thầu, liệu có đúng?

Tất nhiên, Phó Thủ tướng Chính phủ Hoàng Trung Hải căn cứ báo cáo của Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân, chưa hề chấp thuận cho UBND TP.HCM chỉ định thầu đối với phần trang thiết bị y tế tại dự án BV Nhi Đồng TP.HCM.

Cần nhấn mạnh, khoản 2 Điều 4 Quyết định số 50/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 9/11/2012 quy định rất rõ về điều kiện chỉ định thầu: Trong hồ sơ trình Thủ tướng phê duyệt phải có tờ trình nêu rõ “sự cần thiết phải áp dụng hình thức chỉ định thầu trong trường hợp đặc biệt” và phải “giải trình lý do không thể tổ chức đấu thầu được” cũng như “áp dụng hình thức chỉ định thầu hiệu quả hơn tổ chức đấu thầu, trong đó tính hiệu quả các yếu tố về kinh tế, xã hội; giải trình các mốc thời gian chuẩn bị và phê duyệt hồ sơ yêu cầu, lựa chọn nhà thầu, thực hiện hợp đồng và các yếu tố khác của gói thầu, bảo đảm tính hiệu quả của hình thức chỉ định thầu so với các hình thức đấu thầu rộng rãi...”

Đồng thời, cơ quan muốn tổ chức chỉ định thầu phải nêu rõ “số liệu, luận cứ và các tài liệu kèm theo để chứng minh gói thầu đề nghị chỉ định thầu trong trường hợp đặc biệt phù hợp với nội dung giải trình...”

Như vậy, tính đến thời điểm ngày 31/5/2016, các ban, ngành tại TP.HCM chưa hề trình Thủ tướng Chính phủ các đề xuất chỉ định thầu đối với gói thầu trị giá trên 300 tỷ đồng của phần trang thiết bị y tế tại dự án BV Nhi Đồng TP.HCM. Việc Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thị Thu liên tục chỉ đạo vào ngày 24/3/2016 và ngày 31/5/2016 “ép” Sở Y tế TP.HCM phải chọn chỉ định nhà thầu Sagomed thực hiện thi công gói thầu trang thiết bị y tế tại BV Nhi đồng TP.HCM là điều phi lý, trái với quy định pháp luật về đấu thầu. Kể cả trường hợp Phó Chủ tịch Nguyễn Thị Thu có căn cứ xin ý kiến hoặc được sự chấp thuận của Thường trực UBND TP.HCM trong việc chỉ định gói thầu “lớn tiền” này, cũng không có giá trị pháp lý. Theo quy định pháp luật, chỉ có Thủ tướng Chính phủ có thẩm quyền chỉ định thầu hoặc cho phép UBND TP.HCM chỉ định thầu đối với phần trang thiết bị y tế tại dự án BV Nhi Đồng TP.HCM. Trong trường hợp được Thủ tướng Chính phủ cho phép, Chủ tịch UBND TP.HCM cũng phải thực hiện theo đúng các quy trình chọn lựa và chỉ định thầu theo các quy định pháp luật.

Mới đây, khi dư luận báo chí phản ánh việc ký sai của Phó Chủ tịch Nguyễn Thị Thu thì Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Thanh Liêm có ký văn bản số 2898/UBND-VX gửi các cơ quan Thường trực Thành ủy, Ban Tuyên giáo Thành ủy, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Bộ trưởng Bộ Tư pháp... trong công văn nêu rõ việc bà Nguyễn Thị Thu chỉ đạo bằng công văn số 2677/CV-VX thực hiện theo đúng kết luận của tập thể Thường trực UBND TP.HCM vào ngày 21/3/2016. Thế nhưng, khi phóng viên Báo Người Tiêu Dùng hỏi Văn phòng UBND TP.HCM về thông báo nội dung Kết luận này thì cơ quan này trả lời không có!

Cũng xin lưu ý, công văn “bao biện” của ông Liêm mang tính “chữa cháy” cho hành động “chỉ đạo vượt quyền” của bà Thu dường như bộc lộ rõ sự “lúng túng” của các cơ quan tham mưu cho lãnh đạo thành phố. Bởi lẽ, dường như các cán bộ tham mưu đã “quên hẳn” việc Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân từng ký báo cáo số 2303/UBND-ĐT gửi Thủ tướng Chính phủ ghi rõ “trang thiết bị y tế sẽ đấu thầu rộng rãi”. Quyết định số 3081/QĐ-UBND của Phó Chủ tịch Hứa Ngọc Thuận ký duyệt hình thức lựa chọn nhà thầu và chỉ định nhà thầu triển khai thực hiện dự án BV Nhi đồng TP.HCM cũng nêu rõ “đấu thầu rộng rãi” đối với trang thiết bị y tế. Thủ tướng Chính phủ sẽ “xử lý ra sao” khi Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân báo cáo “đấu thầu rộng rãi” nhưng Phó Chủ tịch Nguyễn Thị Thu lại chỉ đạo “chỉ định thầu”???

Mạc Hồng Kỳ - La Giang - Ảnh: Trần Phong