Thị trường phái sinh mở hàng với sản phẩm “Hợp đồng tương lai”

(NTD) - Theo Phó Giám đốc Khối phụ trách môi giới khách hàng cá nhân CTCP Chứng khoán Sài Gòn (SSI) Nguyễn Duy Linh, đầu tháng 6 tới đây thị trường phái sinh sẽ chính thức ra mắt sản phẩm đầu tiên: Hợp đồng tương lai (HĐTL) cổ phiếu với chỉ số cơ sở VN30 Index.

Lãi lớn, rủi ro nhiều

Hiện tại trên thị trường cổ phiếu, nhà đầu tư không có công cụ để tìm kiếm lợi nhuận khi thị trường giảm điểm. Tuy nhiên, với hợp đồng tương lai nhà đầu tư hoàn toàn có thể thực hiện được việc này.

Thực chất, giao dịch các sản phẩm phái sinh khá dễ dàng và thuận tiện. Giao dịch hợp đồng tương lai diễn ra tương tự như giao dịch cổ phiếu. Nhà đầu tư dự đoán thị trường tăng điểm sẽ đặt lệnh mua để mở vị thế mua hợp đồng tương lai, khi thị trường tăng đúng như kỳ vọng, nhà đầu tư sẽ có được lợi nhuận. Ngược lại, nhà đầu tư có thể mở vị thế bán hợp đồng tương lai để kiếm lời trong thị trường giảm điểm.

Nếu như trong giao dịch cổ phiếu, nhà đầu tư, sau khi mua cổ phiếu phải chờ hai ngày để cổ phiếu về tài khoản mới có thể thực hiện bán, thì ở giao dịch hợp đồng tương lai, nhà đầu tư có thể ngay lập tức đóng vị thế vừa mở (bất kể là vị thế mua hay vị thế bán). Như vậy, nhà đầu tư có thể liên tục mở và đóng vị thế trong phiên để tìm kiếm lợi nhuận trên mọi biến động của thị trường.

Với đặc thù chỉ cần ký quỹ một phần giá trị hợp đồng, hợp đồng tương lai sẽ mang lại cho nhà đầu tư mức đòn bẩy rất cao, khiến cho số lãi nhận được có thể lớn hơn nhiều so với đầu tư vào cổ phiếu.

Tuy nhiên, đầu tư vào chứng khoán phái sinh rất dễ gặp rủi ro. Theo ông Nguyễn Duy Linh, lợi ích của thị trường chứng khoán phái sinh (TTCKPS) bao gồm tăng tính thanh khoản của thị trường, tỷ lệ đòn bẩy cao, tăng sự lựa chọn cho nhà đầu tư, tăng khả năng bảo vệ danh mục nhà đầu tư khi thị trường có diễn biến ngược chiều… Việc sử dụng công cụ đòn bẩy tài chính cao cũng sẽ là rủi ro của nhà đầu tư khi dự đoán sai hướng đi của giá.

TTCKPS là thị trường bậc cao, có cơ chế giao dịch, bù trừ thanh toán phức tạp và khác biệt so với thị trường cơ sở, do đó cũng đòi hỏi thành viên thị trường, nhà đầu tư muốn tham gia vào thị trường này cần có năng lực tài chính và kiến thức nhất định về quản lý rủi ro.

Nhà đầu tư Việt còn mơ hồ với thị trường chứng khoán phái sinh.

Phần lớn nhà đầu tư còn mơ hồ

Ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch HÐQT Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, cho biết chứng khoán phái sinh không chỉ là bước kế tiếp nhằm hoàn chỉnh cấu trúc, hỗ trợ cho sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán (TTCK) cơ sở mà còn tạo tiền đề tăng tính cạnh tranh của TTCK Việt Nam và từng bước hội nhập sâu hơn với các thị trường khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên, vấn đề thách thức lớn hiện nay là tìm lời giải cho câu hỏi: Làm thế nào để thu hút được sự tham gia của những nhà đầu tư nước ngoài và nhóm các nhà đầu tư nhỏ lẻ, đang chiếm đa số trên TTCK cơ sở tham gia vào TTCKPS Việt Nam, bởi phần đông nhà đầu tư chứng khoán vẫn còn mơ hồ về khái niệm thị trường này.

Anh Nguyễn Văn Hải, nhà đầu tư, cho biết: “TTCKPS đối với nhà đầu tư như chúng tôi vẫn còn rất xa lạ. Chúng tôi vẫn còn nhiều vấn đề mơ hồ như: Cách thức tham gia, cơ chế lợi nhuận cũng như rủi ro và cách phòng tránh rủi ro, mặc dù đã tham gia một số lớp học nhưng chỉ trên lý thuyết. Do đó, chỉ khi ra mắt chơi thử mới hiểu rõ cách thức của nó như thế nào”.

Ông Nguyễn Duy Linh cho biết thêm, điều quan trọng nhất khi vận hành thị trường phái sinh lúc này là hạ tầng công nghệ và đào tạo đội ngũ nhân sự. Vì đây là một sản phẩm mới, đòi hỏi sự hiểu biết thấu đáo bản chất của sản phẩm, hiểu rõ cơ hội cũng như rủi ro để tư vấn cho khách hàng.

Nhằm để tránh rủi ro khi nhà đầu tư bắt đầu tham gia thị trường phái sinh, tại buổi hội thảo “Sản phẩm phái sinh và Chiến lược áp dụng”. Đại diện CTCP Chứng khoán MB cho rằng, ở thời gian đầu nên đầu tư ít để thích ứng với loại thị trường mới này nhằm tránh rủi ro. Đây là loại thị trường mới đối với nhà đầu tư trong nước nên chắc hẳn khó tránh khỏi những bỡ ngỡ khi mới tham gia.

Thế nào là hợp đồng tương lai?

Hợp đồng tương lai là một thỏa thuận giữa hai bên tham gia về việc mua và bán một tài sản tại một thời điểm nhất định trong tương lai với mức giá được xác định trước tại ngày giao dịch. Đây là một dạng hợp đồng kỳ hạn đã được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch tại thị trường tập trung (Sở Giao dịch Chứng khoán).

Được biết, trước khi giao dịch hợp đồng tương lai, nhà đầu tư phải nộp ký quỹ vào tài khoản ký quỹ theo mức quy định tối thiểu và bù trừ thanh toán tại Trung tâm lưu ký chứng khoán VSD, thông qua công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh nhằm đảm bảo an toàn cho hoạt động giao dịch gọi là mức ký quỹ ban đầu.

Khi được giao dịch, giá của hợp đồng tương lai thay đổi liên tục, tăng hoặc giảm trong ngày, tương tự như việc giao dịch cổ phiếu hiện tại trên thị trường chứng khoán cơ sở. Giá của hợp đồng tương lai được hạch toán theo giá hàng ngày căn cứ trên giá thị trường. Điều đó có nghĩa là trong kỳ hạn của hợp đồng tương lai, các khoản lãi / lỗ hàng ngày được cộng / trừ vào tài khoản ký quỹ của mỗi bên.

Mai Thiên Anh