Phòng ngừa tăng huyết áp bằng chế độ ăn uống hợp lý

Nếu như năm 1960, tỷ lệ người bị bệnh tăng huyết áp ở người lớn phía Bắc Việt
Nam chỉ là 1% và hơn 30 năm sau (1992) thì tỷ lệ này đã là 11,7%, tăng lên hơn
11 lần (mỗi năm tăng trung bình 0,33%).

Năm 2002, tỷ lệ người bị bệnh tăng huyết áp tăng lên 16,3% (trung bình mỗi năm
tăng 0,46%) và đến năm 2009 thì tỷ lệ này đã lên đến 25,1% với người trên 25
tuổi.

Như vậy, với dân số 84 triệu người Việt Nam (tính đến năm 2007), ước tính có
khoảng 6,85 triệu người bị bệnh tăng huyết áp thì đến năm 2025 sẽ có khoảng 10
triệu người bị tăng huyết áp, nếu không có các biện pháp phòng chống kịp thời.

Có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh tăng huyết áp trong cộng đồng như: tuổi tác
cao, hút thuốc lá nhiều, uống nhiều rượu/bia, khẩu phần ăn không hợp lý (ăn mặn,
ăn nhiều chất béo), ít hoạt động thể lực, béo phì, căng thẳng trong cuộc sống,
rối loạn lipid máu, đái tháo đường, tiền sử gia đình có người bị tăng huyết áp….

Tăng huyết áp để liệu nhiều biến
chứng nặng nề như: Tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim, bệnh động
mạch vành ngoại vi … Phần lớn những yếu tố nguy cơ gây bệnh tăng huyết áp đều có
thể kiểm soát được khi người dân có hiểu biết đúng và biết được cách phòng
tránh.

Tuy nhiên, hiện nay, theo điều tra của Viện Tim mạch Việt Nam (năm 2008-2009),
đa số người dân (77%) hiểu sai về bệnh tăng huyết áp và các yếu tố nguy cơ của
bệnh. Đây cũng là một trong các nguyên nhân để tỷ lệ bệnh tăng huyết áp ngày
càng gia tăng ở nước ta.

Phòng ngừa bệnh bằng chế độ ăn uống hợp lý

Việc thực hiện lối sống lành mạnh, khoa học là một trong các biện pháp chính để
phòng ngừa tăng huyết áp cũng như góp phần điều trị bệnh tăng huyết áp, nhờ đó
góp phần làm giảm tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp trong cộng đồng.

Một trong những biện pháp phòng
bệnh tăng huyết áp hữu hiệu là cải thiện chế độ ăn uống. Theo GS. TS Nguyễn Lân
Việt, chế độ ăn uống có sự liên quan mật thiết đến bệnh tăng huyết áp. Để phòng
bệnh này, mỗi người cần giảm ăn mặn (ít hơn 4g muối mỗi ngày, ít hơn 1 muỗng cà
phê muối, hoặc ít hơn 2 muỗng canh nước mắm hoặc nước tương).

Việc ăn mặn khiến nước bị tích trữ trong cơ thể (muối có xu hướng trữ nước) làm
mạch máu bị căng, khiến nguy cơ tăng huyết áp xuất hiện.

Ngoài ra, cần ăn nhiều rau, ít chất béo (hạn chế ăn mỡ động vật và nên thay bằng
dầu thực vật. Cần hạn chế các thực phẩm nhiều Cholresterol như: tim, gan, bầu
dục, não, trứng…). Đặc biệt cần cai rượu bia (với người nghiện), hạn chế uống
rượu bia, tuyệt đối không hút thuốc lá, thuốc lào.

Để chế độ ăn uống như trên phát
huy được hiệu quả cần kết hợp giảm lo âu buồn phiền, cần tạo tinh thần thoải
mái, có chế độ nghỉ ngơi và làm việc hợp lý, tăng cường tập thể dục và cần khám
sức khỏe định kỳ. Người nào béo phì cần giảm cân, điều chỉnh rối loạn lipid, …

Những lời khuyên này đã được đưa ra nhiều lần dưới những hình thức khác nhau
song thực tế là theo điều tra gần đây của Viện Tim mạch Việt Nam tại 8
tỉnh/thành phố của nước ta thì có tới 64% số người biết bị tăng huyết áp, đã
được điều trị, nhưng không đạt huyết áp mục tiêu.

Nguyên nhân thì có nhiều nhưng theo GS. Việt thì một trong những nguyên nhân là
việc điều chỉnh để có một lối sống hợp lý là vấn đề rất quan trọng trong việc
phòng, chống bệnh tăng huyết áp nhưng việc áp dụng trong thực tế lại không đơn
giản vì những thói quen sinh hoạt không hợp lý đã tồn tại từ khá lâu và nhận
thức của người dân cũng còn những hạn chế nhất định.

Yến Ngọc