Người Sài Gòn hoài niệm 136 năm Thương xá Tax

(NTD) - Thương xá Tax giờ chỉ còn là hoài niệm trong mỗi con người Sài Gòn. Khu đất vàng Nguyễn Huệ - Lê Lợi mất đi một công trình lịch sử 136 năm. Người Sài Gòn sẽ tiếc nuối mỗi lần đi ngang phố đi bộ Nguyễn Huệ.

Thương xá Tax là trung tâm thương mại lâu đời và nổi tiếng nhất tại TP.HCM. Được xây dựng vào năm 1880 cùng với những công trình kiến trúc Pháp khác như Nhà thờ Đức Bà, Bưu điện, Nhà hát thành phố, UBND TP.HCM... nên Thương xá Tax được xem là một trong những biểu tượng của Sài Gòn.

Trung tâm thương mại lâu đời nhất Sài Gòn sẽ biến mất từ ngày 12/10/2016.

Người dân Sài Gòn đã quen với những công trình kiến trúc gắn liền với thành phố qua những năm tháng thăng trầm. Thế nhưng, từ nay cái tên Thương xá Tax chỉ còn là dĩ vãng đối với người dân Sài Gòn. Họ sẽ không còn nhìn thấy một trung tâm thương mại sầm uất và nhộn nhịp.

Được biết, sau khi tháo dỡ Thương xá Tax thì nơi đây sẽ xây dựng một cao ốc 40 tầng. Khu đất vàng ngay phố đi bộ Nguyễn Huệ sẽ hiện đại hóa cho xứng tầm với tuyến tàu điện metro Bến Thành chạy ngang qua. Công trình thương xá Tax mới với tên gọi Satra Tax Plaza cao 40 tầng. Trong đó, 6 tầng khối đế và 2 tầng hầm dành cho trung tâm thương mại, siêu thị, dịch vụ, giải trí...; có lối kết nối vào nhà ga của tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên; 4 tầng hầm còn lại dành làm bãi đậu xe; khối tháp cao 34 tầng lùi về phía sau là văn phòng và khách sạn; đỉnh tòa nhà có sân bay trực thăng.

Một góc Thương xá Tax trước khi bị dỡ bỏ.

Ông Đoàn Hoài Minh, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn (Satra), chủ đầu tư dự án Satra Tax Plaza trên nền Thương xá Tax, cho biết: “Cụm nội dung được bảo tồn tại Thương xá Tax bao gồm hai phần. Bên ngoài công trình gồm: Bảng hiệu Thương xá Tax; mái che nắng dọc vỉa hè; các đường nét, nhịp điệu của kiến trúc khối bệ thời kỳ đầu trên mặt đứng (đặc biệt chú ý ở góc đường Lê Lợi - Nguyễn Huệ).

Còn phần bên trong công trình cần bảo tồn gồm: Không gian sảnh chính, tức không gian thông tầng với yêu cầu ít nhất là 2 tầng; cầu thang đi từ tầng trệt lên lầu 1 tại khu vực sảnh chính, có tay vịn và lan can bằng đồng có các chi tiết trang trí hoa văn từ thời kỳ đầu; các phần trang trí lót gạch mosaic tại không gian sảnh chính và các biểu tượng gà trống, quả cầu được đúc bằng đồng gắn ở đầu cầu thang. Nội dung bảo tồn các phần kiến trúc có liên quan đến gạch mosaic ở sảnh chính, gồm hai thảm gạch mosaic ở lối vào và cầu thang khảm gạch mosaic”.

Phố đi bộ Nguyễn Huệ sẽ mất đi một công trình văn hóa lịch sử 136 năm gắn liền với thành phố mang tên Thương xá Tax.

Theo yêu cầu từ các cơ quan quản lý, tòa nhà mới phải đáp ứng cả về mặt kiến trúc lẫn công tác bảo tồn; bảo đảm giữ lại những đường nét mô phỏng hình ảnh tòa nhà năm 1924 (xây dựng từ năm 1880, khánh thành năm 1924) để gợi nhớ một GMC - Thương xá Tax ngày xưa, bảo đảm sự hài hòa với phong cách kiến trúc cổ của các tòa nhà trong khu vực như: UBND TP.HCM, khách sạn Rex, Nhà hát thành phố...

“Chúng tôi đã mấy mươi năm sống tại Sài Gòn và quen với những hình ảnh cổ kính, đẹp của các công trình kiến trúc Pháp. Nhưng từ hôm nay, Thương xá Tax đã mất đi rồi để nhường chỗ cho một công trình hiện đại. Buồn! Khi Sài Gòn mất dần nét văn hóa, mất đi một chút hồn xưa nơi chứng kiến thành phố đổi thay theo năm tháng” - ông Nguyễn Thanh Lâm, 75 tuổi, ngụ ở Q.1, tỏ ra tiếc nuối.

“Thương xá Tax là nơi tuổi thơ tôi lớn lên. Nơi đây gắn liền với những tháng năm học trò, những ngày trưa hè nắng nóng trốn vào đây ăn những món ngon. Thương xá Tax là biểu tượng của sự phát triển kinh tế năng động tại thành phố. Nhưng giờ đây, nó sắp đi vào dĩ vãng. Tôi không biết, công trình mới hiện đại kia sẽ đẹp và hấp dẫn như Thương xá Tax không, nhưng giờ Sài Gòn đã vĩnh viễn mất đi cái hồn văn hóa” - chị Nguyễn Thị Thu Nga ở đường Lê Lợi, Q.1, buồn nói.

Công trình kiến trúc nguyên thủy được xây từ năm 1880, khánh thành vào năm 1924, tòa nhà có biển hiệu GMC (Grands Magasins Chaner).

Đầu những năm 1960, tên GMC được đổi thành “Thương xá Tax”.

Sau năm 1975, toàn bộ tòa nhà thuộc sự quản lý của UBND TP.HCM.

Từ năm 1978, là Cửa hàng phục vụ thiếu nhi thành phố.

Năm 1981, đổi tên thành Cửa hàng bách hóa tổng hợp thành phố, thuộc sự quản lý của Sở Thương nghiệp.

Năm 1997, là Công ty bán lẻ Sài Gòn thuộc Satra và từ năm 1998 được đổi lại là Thương xá Tax.

Ngày 25/9/2014, Thương xá Tax đóng cửa và có gần 2 năm lên phương án và thực hiện bóc tách bảo tồn các chi tiết nội thất.

Ngày 12/10, Satra bắt đầu phá bỏ Thương xá Tax.

Thái Minh - Quang Bình - Ảnh: Thái Minh