Nâng cao năng suất ngành khai khoáng gắn với mục tiêu phát triển xanh

Ngành khai khoáng từ lâu được coi là trụ cột trong nền kinh tế Việt Nam, đóng góp quan trọng cho ngân sách và tạo công ăn việc làm cho hàng triệu lao động. Tuy nhiên, bối cảnh mới với áp lực cạnh tranh toàn cầu, yêu cầu về bảo vệ môi trường và chuyển đổi sang nền kinh tế xanh đang đặt ra những thách thức lớn. Chính vì vậy, năng suất chất lượng trở thành yếu tố then chốt để ngành khai khoáng duy trì tăng trưởng, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Trong những năm gần đây, ngành khai khoáng Việt Nam ghi nhận sự thay đổi tích cực về năng suất nhờ việc ứng dụng công nghệ tiên tiến. Các doanh nghiệp đã đầu tư mạnh vào hệ thống khai thác thông minh, thiết bị hiện đại và giải pháp quản lý dữ liệu lớn (Big Data) để giám sát sản lượng cũng như chất lượng tài nguyên. Bên cạnh đó, việc áp dụng trí tuệ nhân tạo và tự động hóa đã giúp tối ưu hóa chuỗi cung ứng, giảm thiểu hao hụt trong quá trình khai thác và vận chuyển. Đây là những bước tiến quan trọng, đưa năng suất ngành khai khoáng tiệm cận các tiêu chuẩn khu vực.

Nâng cao năng suất chất lượng ngành khai khoáng bằng công nghệ cao, hiện đại.

Song song với cải tiến công nghệ, chất lượng sản phẩm cũng được chú trọng. Các mỏ khai thác ngày càng quan tâm đến việc phân loại, chế biến sâu và nâng cao độ tinh khiết của sản phẩm khoáng sản trước khi đưa ra thị trường. Điều này không chỉ giúp tăng giá trị xuất khẩu mà còn giảm sự phụ thuộc vào việc xuất thô vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro về giá cả và thị trường. Sự thay đổi này đã mang lại hiệu quả rõ rệt, nhất là trong bối cảnh nhu cầu về khoáng sản chất lượng cao cho công nghiệp chế biến và sản xuất năng lượng tái tạo ngày càng tăng.

Tuy nhiên, nâng cao năng suất chất lượng trong khai khoáng không chỉ đơn thuần là câu chuyện công nghệ. Một thách thức lớn khác là nguồn nhân lực. Nhiều doanh nghiệp trong ngành vẫn thiếu hụt đội ngũ kỹ sư, công nhân kỹ thuật được đào tạo bài bản, có khả năng vận hành và làm chủ thiết bị hiện đại. Để khắc phục, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, cơ sở đào tạo và cơ quan quản lý nhằm xây dựng các chương trình đào tạo thực tiễn, gắn với nhu cầu sản xuất. Khi có lực lượng lao động chất lượng cao, việc ứng dụng công nghệ mới sẽ phát huy hiệu quả tối đa.

Ngoài ra, vấn đề môi trường cũng đóng vai trò quyết định. Khai thác khoáng sản vốn được coi là ngành công nghiệp nặng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ô nhiễm và suy thoái tài nguyên thiên nhiên. Do đó, nâng cao năng suất phải đi đôi với kiểm soát chất lượng môi trường, từ việc xử lý chất thải, quản lý nước thải mỏ đến phục hồi môi trường sau khai thác.

Việc áp dụng các tiêu chuẩn quản lý quốc tế như ISO 14001 hay các công cụ đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA) đang dần trở thành yêu cầu bắt buộc. Đây chính là yếu tố để doanh nghiệp xây dựng uy tín, khẳng định trách nhiệm xã hội và tiếp cận các thị trường quốc tế khó tính.

Ảnh minh hoạ.

Đặc biệt, trong bối cảnh nền kinh tế hướng đến phát triển xanh, năng suất chất lượng ngành khai khoáng phải gắn liền với mục tiêu tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải carbon và tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo trong hoạt động khai thác, chế biến. Nhiều tập đoàn lớn trong ngành đã bắt đầu triển khai các dự án khai thác thông minh, sử dụng năng lượng mặt trời hoặc điện gió để vận hành thiết bị, vừa giảm chi phí vừa đáp ứng yêu cầu về phát triển bền vững.

Về mặt quản lý nhà nước, việc hoàn thiện khung pháp lý và chính sách khuyến khích đổi mới công nghệ, tiết kiệm tài nguyên, nâng cao chất lượng sản phẩm là yếu tố không thể thiếu. Chính phủ cũng cần tăng cường giám sát, đánh giá hiệu quả khai thác để hạn chế tình trạng khai thác trái phép, lãng phí tài nguyên và đảm bảo lợi ích lâu dài cho nền kinh tế.

Tương lai của ngành khai khoáng phụ thuộc rất lớn vào việc cân bằng giữa khai thác và bảo vệ tài nguyên, giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Nâng cao năng suất chất lượng không chỉ giúp ngành đứng vững trước những biến động của thị trường quốc tế, mà còn khẳng định vai trò trụ cột trong công cuộc phát triển đất nước. Với sự đầu tư đúng hướng về công nghệ, con người và quản lý, ngành khai khoáng Việt Nam hoàn toàn có thể tạo dựng vị thế vững chắc, góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển kinh tế bền vững.