Mùa không vui của người trồng cà phê Tây Nguyên

(NTD) - Ảnh hưởng của mưa trái mùa, hầu hết diện tích cà phê Tây Nguyên đều giảm năng suất. Cuối năm, những tưởng sẽ thu hoạch được vì giá cà phê tăng cao, nào ngờ những cơn mưa “không giống ai” khiến cho mùa cà phê không được như ý.

Cà phê năm nay được giá, mất mùa.

Giá cao nhưng không vui

Huyện Cư M’gar đã vào vụ thu hoạch cà phê. Năm nay, giá rất cao nhưng gương mặt của những chủ vườn cà phê lại không vui.

Một người trồng cà phê cho biết nguyên nhân do nắng hạn kéo dài, sau đó lại mưa đúng mùa thu hoạch rộ, hoặc ngay lúc cà phê đang cho trái khiến năng suất giảm mạnh từ 5 tấn/ha của các năm trước xuống còn 3 tấn/ha.

Nắng hạn đã gần như thiêu đốt dải đất Tây Nguyên vào những ngày đầu năm 2016. Người dân quý từng giọt nước cho mình và cho vườn cà phê. Thấy cây cà phê ra hoa, kết quả vào giữa năm chưa kịp vui thì đến gần cuối vụ mưa dầm dề. Cư M’gar có trên 35.700 ha trồng cà phê, năng suất thu hoạch chỉ đạt trên 2 tấn/ha. Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Cư M’gar, toàn huyện có đến 16.000 ha cà phê bị khô hạn.

Chuẩn bị cho mùa thu hoạch cà phê năm nay bà con huyện Đắk Hà, tỉnh Kon Tum đang tập trung nhân công thu hái, chủ yếu là người trong gia đình và thuê thêm lao động từ các nơi khác đến. Ngoài lực lượng lao động chính là người đồng bào dân tộc thiểu số tại địa phương thì người dân Đắk Hà còn được sự hỗ trợ từ lực lượng công an, bộ đội đóng quân trên địa bàn tăng cường giúp dân trong mùa vụ thu hoạch.

Giá cà phê tăng lên đến trên 40.000 đồng/kg, cao hơn so với nhiều năm gần đây. Tuy nhiên, do ảnh hưởng thời tiết dẫn đến năng suất giảm cộng giá nhân công tăng, lượng phân bón nhiều nên dù giá có tăng nhưng người trồng cà phê Tây Nguyên không được vui.

Giảm bớt rủi ro cho người trồng

Dự báo mùa khô năm nay sẽ diễn biến phức tạp, do thời tiết ngày càng cực đoan. Chính vì vậy, việc chăm sóc cây cà phê sau thu hoạch là điều rất quan trọng. Nhằm giảm bớt rủi ro cho người trồng, các chuyên gia khuyến cáo ngoài việc quy hoạch lại, cà phê cần chăm sóc tốt.

Cây cà phê cần phải có thời gian phân hóa mầm hoa (siết nước) thì tỷ lệ đậu quả mới cao, bà con cần đốn đau (cắt tỉa cành) để kích thích cà phê ra hoa, đậu quả.

Việc tỉa cành cần tiến hành trong cả năm nhưng đợt tỉa cành cơ bản nhất là sau khi thu hoạch. Cần tỉa những cành khô, cành chân vịt, cành tổ quạ, cành sâu bệnh, cành già, cành còi cọc hay cành vô hiệu mọc trong tán sát mặt đất hay những cành thứ cấp quá dày vượt trên tán ngay sau khi thu hoạch. Việc tỉa cành cần tiến hành một cách cẩn thận bằng cưa hay kéo sắc để vết cắt ngọt, không bị xước cành. Phải xác định vị trí cắt cho thích hợp để có được bộ tán cân đối hợp lý, tập trung dinh dưỡng nuôi quả để có năng suất cao.

Sau tỉa cành, bón phân là điều quan trọng, bởi sau một năm mang quả, cây cà phê đã tích trữ trong quả, hạt một lượng dinh dưỡng rất lớn. Do vậy thu hoạch quả cũng đồng nghĩa với việc lấy đi một lượng lớn chất hữu cơ và dinh dưỡng trong cây, làm cây bị suy kiệt. Cây cà phê có nhu cầu cao về dinh dưỡng vì vậy phải cung cấp dinh dưỡng kịp thời cho cây.

Đạm cần thiết để cà phê tăng trưởng mạnh trong điều kiện thời tiết khô hạn, nắng nóng kéo dài, giúp cà phê ra hoa đậu quả tốt, quả lớn nhanh. Thiếu đạm trong mùa khô làm cây bị cằn cỗi, lá ít, cành trơ trọi, năng suất và chất lượng cà phê thấp.

Lân là yếu tố cần thiết cho việc phân hóa mầm hoa, nở hoa, tăng số hoa và số quả. Nếu thiếu lân trong giai đoạn này, quá trình phân hóa mầm hoa bị ngừng trệ, số hoa ít, tỷ lệ đậu quả thấp, năng suất và chất lượng cà phê đều thấp. Thời tiết nắng nóng, đất khô cằn trong mùa khô làm lân trong đất bị cố định ở các dạng, cây không hút được, nên tình trạng thiếu lân ở cà phê càng trở nên trầm trọng và việc bón các loại phân có lân dễ tan trong mùa khô là rất cần thiết.

Kali là yếu tố giúp tăng tỷ lệ đậu quả, tăng sức chống chịu sâu bệnh và thời tiết bất thuận. Thiếu kali làm lá mỏng, khô mép lá, lá già rụng sớm, đặc biệt là rụng hàng loạt khi gặp những đợt gió bắc đầu mùa. Thiếu kali cũng là nguyên nhân làm hoa và quả non rụng nhiều, tỷ lệ quả 1 nhân nhiều, năng suất và chất lượng thấp.

Ngoài ra, các yếu tố dinh dưỡng trung lượng như lưu huỳnh, magiê, canxi rất cần thiết cho cà phê trong mùa khô, giúp nở hoa tốt, tỷ lệ đậu quả cao, năng suất chất lượng tốt.

1. Thiếu lưu huỳnh: Lá non mỏng, giòn, chuyển vàng.

2. Thiếu magiê, canxi: Cây yếu, dễ gãy cành, rụng quả, năng suất thấp.

3. Các nguyên tố vi lượng như kẽm, sắt, đồng, mangan, bo, molypđen và clo cũng rất cần thiết cho việc tượng hoa, ra hoa, đậu quả, hạn chế rụng quả non của cà phê trong mùa khô. Các nguyên tố vi lượng còn có tác dụng giúp cà phê tăng sức chống chịu sâu bệnh và điều kiện nắng nóng trong mùa khô. Thiếu các nguyên tố vi lượng, cây cằn cỗi, lá non nhăn hoặc dài ra, hạt phấn kém phát triển, tỷ lệ đậu quả thấp, sâu bệnh nhiều, năng suất và chất lượng đều thấp.

Cần chú ý phòng trừ bệnh rỉ sắt, đốm mắt cua, rệp sáp, rệp vẩy, bọ xít trong mùa khô, đặc biệt chú ý đến rệp sáp.

Nếu rệp sáp phát triển mạnh, xâm nhập vào chùm quả sẽ rất khó diệt trừ. Phun thuốc Fastac 5EC, Motox 2.5 EC hay Butal 10WP. Nếu cà phê bị rệp vẩy phun Binhmor 40EC. Nếu cà phê bị bọ xít phun thuốc Cypermap 10EC.

Hoàng Huy