Miệng núi lửa triệu năm tuổi được đề xuất làm nơi chứa nước sinh hoạt cho huyện đảo có mật độ dân số đông nhất Việt Nam

Theo Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN), trước thực trạng nguồn nước ngầm tại huyện đảo Lý Sơn đang suy giảm nghiêm trọng trong mùa nắng nóng, đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân trên đảo đã chịu ảnh hưởng lớn. Trước tình hình đó, lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Ngãi đã kịp thời đưa ra chỉ đạo cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn của tỉnh tiến hành nghiên cứu và đề xuất phương án thu gom nước mặt.

Mục tiêu của phương án này là nhằm đảm bảo nguồn cung cấp nước ổn định và lâu dài cho huyện đảo, góp phần giảm bớt khó khăn cho người dân cũng như duy trì hoạt động sản xuất trên đảo trong những thời điểm khan hiếm nước.

Huyện đảo Lý Sơn, với diện tích 10km², nằm cách đất liền khoảng 24km (tương đương 15 hải lý) và là nơi cư trú của hơn 22.000 hộ dân. Đây cũng là huyện đảo có mật độ dân số cao nhất trong 12 huyện đảo của nước ta.

Ngoài ra, vùng đất này có 300ha đất nông nghiệp, chủ yếu được sử dụng để trồng hành và tỏi, hai sản phẩm nông nghiệp nổi tiếng của đảo. Để đáp ứng nhu cầu nước sinh hoạt và sản xuất, huyện hiện đang khai thác bảy giếng khoan, cung cấp nước cho khoảng 600 hộ dân tại khu vực trung tâm huyện. Ngoài ra, người dân trên đảo cũng tự đào và khoan hơn 2.000 giếng để phục vụ nhu cầu nước của gia đình và sản xuất.

Tuy nhiên, theo bà Phạm Thị Hương, Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn, từ năm 2012, huyện đã tận dụng miệng núi lửa Thới Lới, với dung tích chứa nước 270.000m³, để làm hồ chứa nước dự trữ. Mặc dù hồ chứa này đã giúp tưới tiêu cho khoảng 60ha đất nông nghiệp, nhưng nguồn nước vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu ngày càng tăng của người dân. Đặc biệt, việc khai thác nước ngầm từ các giếng khoan đã bắt đầu gây ra tình trạng nhiễm mặn và làm suy thoái nghiêm trọng nguồn nước ngầm, đe dọa đến sự phát triển bền vững của huyện đảo.

Để giải quyết vấn đề này, UBND huyện Lý Sơn đã trình lên Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi đề xuất bố trí kinh phí để thực hiện Dự án nâng cấp và sửa chữa hồ chứa nước Thới Lới. Mục tiêu của dự án là tăng dung tích trữ nước, cải thiện khả năng cấp nước và giảm thiểu việc khai thác nước ngầm, đảm bảo nguồn nước ổn định và lâu dài cho cả sinh hoạt lẫn sản xuất trên đảo. 

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh, sau khi nghiên cứu, Sở nhận thấy rằng việc nâng cấp và mở rộng Hồ chứa nước Thới Lới theo đề xuất của huyện Lý Sơn là không khả thi. Nguyên nhân là do dung tích chứa của hồ, dù có nâng cấp, cũng không tăng lên đáng kể. Thay vì tiếp tục phương án này, Sở đã đề xuất một giải pháp khác, đó là cải tạo hồ để chỉ sử dụng cho việc cấp nước sinh hoạt trên huyện đảo. Đối với nhu cầu nước cho sản xuất nông nghiệp, Sở kiến nghị đầu tư xây dựng hệ thống thu gom nước và bể chứa riêng, nhằm đáp ứng hiệu quả hơn các nhu cầu nước khác nhau trên đảo.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, ông Trần Phước Hiền, đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với huyện Lý Sơn và các cơ quan liên quan để xây dựng một phương án thu gom và cung cấp nước tổng thể cho huyện đảo. Phương án này phải phù hợp với điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2045, cũng như Đồ án Quy hoạch phân khu xây dựng đô thị Lý Sơn với tỷ lệ 1/2000 đã được phê duyệt bởi các cơ quan có thẩm quyền. 

Ngoài ra, việc khai thác và phát huy hiệu quả các công trình cấp nước và chứa nước hiện có trên đảo cũng là một phần quan trọng của kế hoạch này.