Loại quả là ‘vựa vitamin’ giúp mắt sáng khỏe, giảm đau khớp và chống nhiễm trùng cực hiệu quả

Cây sa kê, có tên khoa học là Artocarpus altilis, là một loài cây có hoa thuộc họ Moraceae, cùng họ với cây mít và dâu tằm. Có nguồn gốc từ Nam Mỹ, cây sa kê được trồng rộng rãi và được biết đến với nhiều lợi ích dinh dưỡng và sức khỏe.

Quả sa kê có vỏ ngoài thô ráp, màu xanh lục, bên trong chứa nhiều sợi màu trắng. Đây là loại quả giàu carbohydrate phức tạp, ít chất béo và cholesterol, giúp cung cấp năng lượng mà không làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến chất béo và cholesterol.

Sa kê chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất, bao gồm vitamin C, vitamin B, kali, canxi, sắt và magie. Các vitamin và khoáng chất này không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. 

Ngoài ra, sa kê còn là một loại thực phẩm bổ dưỡng mà còn có nhiều ứng dụng trong y học truyền thống. Từ rễ, lá cho đến quả và hạt, mỗi phần của cây sa kê đều có thể được sử dụng để chữa trị nhiều loại bệnh và cải thiện sức khỏe tổng thể. Rễ cây sa kê thường được dùng để làm thuốc lợi tiểu và điều trị các vấn đề về đường tiết niệu. Lá sa kê có thể được dùng để làm trà, giúp giải độc cơ thể và hỗ trợ hệ tiêu hóa.

Một số lợi ích sức khỏe cụ thể của sa kê:

• Giảm đau khớp và cơ

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc ăn sa kê có thể hỗ trợ sức khỏe khớp và giảm đau cơ. Sa kê rất giàu các hợp chất phenolic pregnyl hóa, như flavonoid, giúp chống lại tình trạng viêm liên quan đến đau thấp khớp.

Đau thấp khớp là một tình trạng viêm khớp mãn tính, thường do sự phá vỡ dần dần các mô giữa các khớp. Điều này dẫn đến sự cứng nhắc, đau đớn và khó di chuyển. Mặc dù chế độ ăn uống không thể chữa khỏi hoàn toàn chứng đau cơ và khớp, nhưng dinh dưỡng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giảm bớt các triệu chứng.

Các hợp chất phenolic pregnyl hóa trong sa kê, chẳng hạn như flavonoid, có đặc tính chống viêm mạnh mẽ. Chúng hoạt động bằng cách ức chế các enzyme gây viêm và giảm sự sản xuất của các cytokine, là các protein nhỏ góp phần vào quá trình viêm. Nhờ vậy, ăn sa kê có thể giúp giảm viêm và đau liên quan đến viêm khớp.

Ngoài ra, sa kê còn chứa nhiều chất chống oxy hóa. Stress oxy hóa là một trong những nguyên nhân gây viêm và đau khớp. Các chất chống oxy hóa trong sa kê giúp trung hòa các gốc tự do, giảm thiểu tổn thương tế bào và viêm nhiễm. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người mắc các bệnh lý viêm khớp, khi mà việc kiểm soát viêm nhiễm có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống.

Sa kê cũng cung cấp các dưỡng chất quan trọng như vitamin C và magie. Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh, giúp tăng cường hệ miễn dịch và thúc đẩy quá trình hồi phục mô tổn thương. Magie giúp thư giãn cơ bắp và giảm co thắt, đồng thời cải thiện chức năng thần kinh, góp phần giảm đau và cải thiện sự linh hoạt của khớp.

Việc bổ sung sa kê vào chế độ ăn hàng ngày không chỉ giúp cung cấp dinh dưỡng mà còn hỗ trợ sức khỏe khớp và cơ bắp. Kết hợp sa kê với các loại thực phẩm giàu chất chống viêm khác, như cá giàu omega-3, hạt chia, và rau xanh, có thể tạo nên một chế độ ăn uống cân bằng và có lợi cho những người mắc bệnh viêm khớp và đau cơ.

• Cung cấp tất cả các axit amin thiết yếu

Protein là một chất dinh dưỡng đa lượng cần thiết cho cơ thể để sửa chữa và phát triển tế bào. Mặc dù các loại thực phẩm giàu protein như thịt thường cung cấp nhiều protein nhất cho mỗi khẩu phần ăn, nhưng nghiên cứu đã chỉ ra rằng sa kê là một nguồn cung cấp axit amin quý giá - thành phần cấu tạo nên protein.

Cơ thể con người có thể sản xuất ra hầu hết các axit amin, nhưng có 9 loại axit amin thiết yếu mà cơ thể không tự sản xuất được và cần phải bổ sung qua thực phẩm. Sa kê cung cấp đầy đủ cả 9 loại axit amin thiết yếu này và đặc biệt giàu phenylalanine, leucine, isoleucine và valine.

Axit amin phenylalanine hoạt động như một tiền chất của các chất dẫn truyền thần kinh, đóng vai trò điều chỉnh tâm trạng và chức năng nhận thức. Trong khi đó, leucine, isoleucine và valine hỗ trợ sửa chữa cơ bắp và cải thiện sức mạnh cơ. Việc bao gồm sa kê trong một chế độ ăn uống cân bằng có thể đặc biệt có lợi cho những người theo chế độ ăn thuần chay hoặc ăn chay, giúp họ đáp ứng nhu cầu axit amin thiết yếu.

Không chỉ là một nguồn protein thực vật dồi dào, sa kê còn mang lại nhiều lợi ích dinh dưỡng khác, làm cho nó trở thành một lựa chọn tuyệt vời cho những người muốn duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và cân đối.

• Hỗ trợ sức khỏe mắt

Sa kê là một nguồn giàu carotenoid và lutein, hai chất dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe mắt. Đặc biệt, sa kê chứa beta-carotene, một tiền chất của vitamin A, chất dinh dưỡng cần thiết cho chức năng và sức khỏe của mắt.

Vitamin A đóng vai trò thiết yếu trong việc sản xuất sắc tố ở võng mạc, là thành phần quan trọng giúp mắt nhìn thấy rõ ràng, đặc biệt là trong điều kiện ánh sáng yếu. Ngoài ra, vitamin A còn giúp duy trì độ ẩm cho mắt, ngăn ngừa khô mắt và các vấn đề liên quan đến sự khô rát và kích ứng. Sự thiếu hụt vitamin A có thể dẫn đến nhiều vấn đề về thị lực, bao gồm quáng gà và các bệnh lý khác liên quan đến suy giảm thị lực.

Carotenoid và lutein, hai hợp chất có nhiều trong sa kê, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ mắt khỏi các tổn thương do ánh sáng xanh và các tia UV gây ra. Lutein đặc biệt tập trung ở điểm vàng của mắt, giúp cải thiện mật độ sắc tố và bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường. Carotenoid không chỉ giúp cải thiện thị lực mà còn có khả năng chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào mắt khỏi sự tổn thương do gốc tự do gây ra.

Ngoài ra, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng lutein và zeaxanthin, hai loại carotenoid có trong sa kê, có thể giảm nguy cơ phát triển các bệnh về mắt liên quan đến tuổi tác như thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể. Bổ sung sa kê vào chế độ ăn uống hàng ngày có thể giúp duy trì sức khỏe mắt và ngăn ngừa các bệnh lý về mắt khi tuổi tác tăng lên.

Bao gồm sa kê trong chế độ ăn uống cân bằng không chỉ giúp cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể mà còn đặc biệt hỗ trợ sức khỏe mắt. Thường xuyên ăn sa kê có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về mắt, duy trì thị lực và bảo vệ đôi mắt khỏi các tác động xấu từ môi trường. Đối với những người có nguy cơ cao về các vấn đề thị lực hoặc muốn duy trì sức khỏe mắt tốt, việc bổ sung sa kê vào chế độ ăn là một lựa chọn thông minh và hiệu quả.

• Ngăn ngừa nhiễm trùng do vi khuẩn

Ngoài tác dụng chống viêm, sa kê còn có khả năng chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn. Hoạt động kháng khuẩn của sa kê bắt nguồn từ nhiều hợp chất hoạt tính sinh học, bao gồm chiết xuất etyl axetat và metanol, được biết đến với khả năng kháng khuẩn.

Nghiên cứu cho thấy ăn sa kê có thể giúp bảo vệ cơ thể chống lại nhiều loại vi khuẩn gây bệnh như Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Streptococcus mutans và Enterococcus faecalis. Những vi khuẩn này thường liên quan đến các bệnh nhiễm trùng da, nhiễm trùng đường hô hấp và nhiễm trùng tiêu hóa.

Mặc dù vẫn cần thêm nghiên cứu để xác định chính xác khả năng bảo vệ chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn của sa kê, nhưng việc bổ sung sa kê vào chế độ ăn uống cân bằng có thể hỗ trợ cơ chế bảo vệ tự nhiên của cơ thể. Điều này có thể giúp phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng do thực phẩm, nhiễm trùng da và các bệnh do vi khuẩn khác.

• Giải pháp thay thế bột giàu dinh dưỡng

Sa kê không chứa gluten, vì vậy bột sa kê có thể là một lựa chọn lý tưởng cho những người mắc bệnh celiac hoặc những người nhạy cảm với gluten.

Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra khả năng tiêu hóa của bột sa kê so với bột mì và phát hiện ra rằng bột sa kê dễ tiêu hóa hơn. Điều này không chỉ mang lại lợi ích cho những người gặp vấn đề về tiêu hóa gluten mà còn giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa cho mọi người.

Sa kê nấu chín cũng là một nguồn cung cấp chất xơ và các chất dinh dưỡng khác tuyệt vời. Một cốc sa kê nấu chín chứa khoảng 8g chất xơ, giúp đáp ứng nhu cầu chất xơ hàng ngày và tối ưu hóa sức khỏe đường ruột. Chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ quá trình trao đổi chất, điều chỉnh sự thèm ăn và bảo vệ chống lại viêm mãn tính.

Việc sử dụng sa kê làm bột thay thế không chỉ mang lại lợi ích dinh dưỡng mà còn đa dạng hóa chế độ ăn uống, đặc biệt là đối với những người có hạn chế về gluten. Với những lợi ích này, sa kê xứng đáng được coi là một lựa chọn thực phẩm bổ sung giàu dinh dưỡng và an toàn cho sức khỏe.