Khu mộ chung của 3 thế hệ làm vua ở miền Trung được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới

Khi đến du lịch Huế, du khách sẽ không khỏi trầm trồ bởi vẻ đẹp cổ kính, yên bình nơi đây. Đặc biệt là những lăng tẩm được xây dựng cực kỳ uy nghiêm, tráng lệ. Một trong số đó không thể không nhắc đến khu lăng mộ Dục Đức, công trình nằm trong quần thể di tích cố đô Huế và đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới vào năm 1993. Với kiến trúc đặc biệt và ý nghĩa lịch sử sâu sắc, nơi đây đã trở thành một điểm đến hấp dẫn đối với các du khách thập phương.

Lịch sử xây dựng

Công trình tọa lạc trên đường Duy Tân (phường An Cựu, TP Huế, Thừa Thiên Huế) và thường được gọi với cái tên “An lăng”. Nơi đây có diện tích rộng gần 6ha, bao gồm lăng vua Dục Ðức, hoàng hậu và 42 tẩm mộ ông hoàng bà chúa cùng 121 ngôi mộ đất của những người thuộc Ðệ Tứ Chánh phái Nguyễn Phước tộc.

Theo đó, vua Dục Đức tên thật là Nguyễn Phúc Ưng Chân, sinh năm 1852, đã lên ngôi vua năm 1883. Tuy nhiên, chỉ sau 3 ngày trị vì, ông đã bị phế truất và bị giam giữ tại Thái Y Viện. Cuối cùng, ông đã qua đời vì đói khát tại nhà ngục Thừa Thiên sau 7 ngày không được cho ăn uống. Mộ vua Dục Đức được đặt tạm thời tại khe cồn Phước Quả, gần chùa Tường Quang.

Đến năm 1889, con trai ông là Nguyễn Phúc Bửu Lân được đưa lên ngôi vua với niên hiệu Thành Thái. Sau khi lên ngôi, vua Thành Thái đã quyết định xây dựng một lăng mộ cho cha mình và đặt tên là An Lăng. Lăng tẩm Huế này nằm ở gần chùa Tường Quang, chỉ cách khoảng 200m.

Năm 1891, vua Thành Thái đã cho xây dựng một ngôi miếu để thờ vua Dục Đức. Ngôi miếu được xây dựng tại phường Thuận Cát, ở bên phải của Hoàng thành và được đặt tên là Tân Miếu.

Vào tháng 8/1899, vua đã quyết định xây dựng điện Long Ân gần khu vực lăng mộ vua Dục Đức để thờ phụ thân. Vào cuối năm 1945, sau khi vua Duy Tân tử nạn tại châu Phi, ở điện đã tổ chức một lễ truy điệu và vua cũng được thờ chung tại đây.

Khi vua Thành Thái qua đời vào năm 1954, thi hài của ông được đưa về chôn tại địa điểm hiện tại trong khu vực An Lăng và được thờ tại điện Long Ân. Năm 1987, thi hài vua Duy Tân được đưa về an táng cạnh lăng của vua Thành Thái.

Kiến trúc độc đáo của khu lăng mộ

So với lăng tẩm khác của các vua nhà Nguyễn, An lăng có kiến trúc đơn giản và khiêm tốn hơn. Lăng gồm hai khu vực: Điện Long Ân và lăng mộ vua cùng Hoàng hậu, đều lấy cồn Phước Quả ở đằng trước làm tiền án, khe Mụ Niệm chảy qua trước mặt làm yếu tố minh đường và dùng ngọn núi Tam Thai ở đằng sau làm hậu chẩm.

Khu lăng mộ có diện tích khoảng 3.500m2, với cửa vòm phía trước được làm bằng gạch và có 2 tầng giả mái ngói. Khác với những lăng mộ khác, phía sau cửa Bái Đính ở lăng được lát gạch hai bên. Cửa tam quan có 3 tầng tựa như cửa Trường An trong Hoàng thành. Mộ vua và hoàng hậu được đặt ở vị trí trung tâm, được bao bọc bởi 3 lớp khung thành vững chắc và ngói lưu ly vàng.

Tiến vào bên trong nhà thờ, du khách sẽ thấy án thờ được làm bằng đá, trang trí cùng các đồ thờ cúng. Hai ngôi mộ của vua Dục Đức và hoàng hậu Từ Minh được xây đối xứng hai bên ngôi nhà. Phía trước của hai ngôi mộ có khắc chữ nổi là “Thọ” và “Song Hỷ”. Bên ngoài khu mộ có hai trụ được xây bằng gạch và có hình hoa sen đặc trưng, tạo nên vẻ đẹp độc đáo, ấn tượng và tinh tế.

Nằm cách khu lăng mộ khoảng 50m, khu tẩm điện rộng hơn 6.245m2 được bao quanh bởi bốn mặt tường xây kín, với mỗi mặt đều có cửa thông ra bên ngoài. Cổng chính của khu tẩm điện được thiết kế theo lối tam quan với bốn tầng mái xi măng, thân cổng được chia thành nhiều ô hộc tinh xảo.

Phía sau điện Long Ân là nơi yên nghỉ của hai ông vua Thành Thái, Duy Tân và các bà vợ của vua Thành Thái.

Do lăng Dục Đức nằm cách trung tâm thành phố chưa đến 2km nên việc di chuyển đến đây khá thuận tiện. Để đến lăng, du khách chỉ cần đi thẳng từ đường Lý Thường Kiệt đến đường Trần Phú. Sau đó, rẽ trái vào đường Duy Tân, sẽ thấy ngay biển chỉ dẫn đến lăng Dục Đức.

Tuy lăng Dục Đức có lối kiến trúc đơn giản và khiêm tốn hơn so với lăng tẩm khác của các vị vua triều Nguyễn nhưng nơi đây vẫn là một trong số rất nhiều địa điểm du lịch Huế thu hút đông đảo khách du lịch tìm về khám phá.