Khám phá lăng mộ cổ được xây vào thời Minh Mạng nằm giữa khu công viên đẹp nhất Sài Thành ít người biết đến

Nằm ngay trung tâm TP. HCM, công viên Tao Đàn là một trong những công viên đẹp nhất Sài Thành. Nơi đây thường được chọn làm địa điểm tổ chức nhiều sự kiện văn hóa lớn nên từ lâu đã thu hút không ít người dân sống đến thăm quan và tìm hiểu. Đặc biệt, trong công viên còn tồn tại một lăng mộ cổ với kiến trúc điêu khắc và hoa văn rất tinh xảo nhưng thời gian trước rất ít người để ý.

Theo đó, ngôi mộ lớn này nằm ở phía Tây Bắc của công viên Tao Đàn, cách đường Trương Định khoảng 35m về phía bên phải, cách giao lộ Nguyễn Thị Minh Khai - Trương Định khoảng 55m về phía Tây Bắc. Đây là vị trí rất dễ dàng nhìn thấy với những ai đi qua công viên Tao Đàn. Ban đầu nếu chỉ quan sát sơ qua nhiều người có thể hiểu nhầm đây chỉ có một ngôi mộ, tuy nhiên nếu quan sát kỹ bên trong thì có thể thấy đây là một tập hợp của nhiều ngôi mộ được xây dựng theo kiểu lăng song táng trong một khuôn viên được bao bọc kỹ càng.

Theo những tài liệu nghiên cứu về cổ mộ trong khu mộ này thì ngôi cổ mộ có chiều dài khoảng 11,2m, rộng khoảng 7,6m. Mộ có các vòng tường bao vây, ngăn ngang tạo thành ba lần cổng vào lăng mộ. 

Lối vào mộ có các trụ cột đài sen hình khối chữ nhật. Mặt trước và phía trong của thân trụ có các ô trang trí hình chữ nhật lồng vào nhau. Tuy nhiên, hiện bên trong không còn dấu vết chữ viết hay hoa văn trang trí. Giữa sân trước có bức bình phong tiền hình chiếu thư đặt trên bệ đỡ. Nhà bia thể hiện kiểu nhà một gian hai chái. Mái ngói ống đổ trước - sau theo trục mộ với mỗi mái 11 ống ngói. Dọc đòn nóc thể hiện hai khối tượng voi phục châu đầu vào mộ. Nhà mồ liên kết nhà bia qua một rãnh máng nước. Mái lợp 10 ống ngói, viền đòn nóc và đặc biệt có đắp gờ hình đầu rồng và ngẫu tượng voi phục cách điệu.

Thông tin trên Báo Vietnamnet cho biết, trước mộ có bia bằng chữ Hán. Căn cứ từ tấm bia này có thể xác định, người nằm trong mộ kia là ông Lâm Tam Lang (mất năm 1795) và vợ là bà Mai Thị Xã (chưa xác định năm sinh, năm mất). Từ dòng chữ trên bia "Đại Nam. Hiển khảo trọng giang..." cho thấy, ngôi mộ được xây vào thời Minh Mạng khi quốc hiệu nước ta lúc bấy giờ là Đại Nam.

Ngày 18/4/2014, UBND TPHCM đã có quyết định công nhận Khu lăng mộ họ Lâm ở công viên Tao Đàn là di tích cấp thành phố cần được bảo vệ.

Hiện nay, Ban quản lý công viên Tao Đàn thường xuyên cử người trông coi, quét dọn. Khu mộ là một địa điểm thú vị thu hút du khách đến tham quan và nghiên cứu tìm hiểu.