Hầm đường bộ 11.000 tỷ đầu tiên do Việt Nam tự làm chủ công nghệ, phá vỡ thế "ốc đảo" của một tỉnh, hệ thống hiện đại bậc nhất khu vực

Những năm 2000, kỹ sư, công nhân người Việt Nam thường thi công hầm cho các nhà máy thủy điện với đường kính 5-6 m, công nghệ nổ mìn, đổ bê tông vỏ, chưa thể làm hầm đường bộ lớn qua núi với đường kính trên 10 m. Theo công nghệ thi công hầm truyền thống, sau khi nổ mìn vẫn có một khoảng trống giữa hệ thống chống đỡ hầm và khối đá. Khối đá có xu hướng biến dạng vào phía trong đường hầm nhằm lấp đầy khoảng trống, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Khi hầm đường bộ Hải Vân dài 6,2 km (Thừa Thiên Huế - Đà Nẵng) được khởi công năm 2000, nhân lực thi công chính là người Nhật, các kỹ sư Việt tham gia với vai trò phụ. Tuy nhiên, công trình đã mang đến cơ hội học hỏi rất lớn cho đội ngũ cán bộ kỹ thuật người Việt. Lần đầu tiên các kỹ sư từ Tổng công ty Sông Đà, Cienco 6 được tiếp cận công nghệ đào hầm NATM của Áo.

Và đến hầm Đèo Cả, người Việt đã lần đầu tiên làm chủ công nghệ xây hầm đường bộ. Cùng với đó, hầm Đèo Cả đánh dấu bước tiến của đội ngũ kỹ sư người Việt, đảm nhận thi công chính bằng phương pháp NATM, chỉ có một số chuyên gia Nhật giám sát.

Theo Cục quản lý đầu tư xây dựng, hầm Đèo Cả là công trình biểu tượng cho niềm tự hào của người Việt trong việc làm chủ công nghệ thi công hầm, các giải pháp đầu tư, thi công hiệu quả. Theo Cổng thông tin điện tử Chính Phủ, hầm Đèo Cả là hầm đường bộ lớn thứ hai hiện nay trên đường thiên lý Bắc - Nam ở Việt Nam, sau hầm đường bộ Hải Vân.

Từng nhận xét về công trình hầm Đèo Cả, ông Hoàng Trung Hải - khi đó là Phó Thủ tướng, cũng cho rằng, một trong những thành công nhất của dự án hầm đường bộ Đèo Cả chính là đã tạo nên một thế hệ kỹ sư mới, một thế hệ nhà thầu trong nước, nhà đầu tư Việt Nam có thể đủ sức đảm nhận được các dự án hạ tầng có độ khó mà trước đây chỉ có thể là nhà thầu quốc tế đảm nhận.

Hầm có tổng chiều dài 13.190 m, khởi đầu từ Km 1353 150 (Quốc lộ 1A) ở xã Hòa Xuân Nam, huyện Đông Hòa (Phú Yên) và kết thúc tại Km 1374 525 ở xã Vạn Thọ, huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa). Trong đó, tuyến hầm Đèo Cả dài 4.125 m, tuyến hầm Cổ Mã dài 500 m và 8.565 m đường dẫn. Mỗi tuyến đều có 2 đường hầm được thiết kế cách nhau 30 m, mỗi đường hầm rộng 9,75 m, gồm hai làn xe cùng với dải an toàn và hành lang bảo dưỡng hầm, tốc độ thiết kế 80 km/giờ.

Bên cạnh đó, đây cũng là công trình hầm đường bộ quy mô lớn đầu tiên được thực hiện theo hình thức xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT) bằng nguồn vốn trong nước bởi chủ đầu tư và các nhà thầu Việt Nam, tổng mức đầu tư hơn 11.000 tỷ đồng.

Việc đưa hầm đường bộ Đèo Cả vào khai thác sử dụng giúp rút ngắn thời gian qua đèo Cả từ 60 phút xuống còn 10 phút. Khi lưu thông qua khu vực Đèo Cả, người dân có quyền lựa chọn đi qua hầm (mất phí) hoặc đi qua đường đèo không mất phí.

Con đường qua Đèo Cả duy nhất trước khi đường hầm Đèo Cả được xây dựng.

Hầm được khởi công xây dựng vào năm 2012, sau hơn 4 năm nỗ lực qua nhiều thử thách, đầu tháng 9/2017 công trình đã hoàn tất, đưa vào khai thác trước thời hạn 4 tháng.

Chia sẻ về quá trình thi công dự án hầm đường bộ Đèo Cả, ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch HĐQT CTCP đầu tư Đèo Cả từng chia sẻ trên Báo Chính phủ năm 2018, với địa hình hiểm trở, địa chất phức tạp và thời tiết khắc nghiệt nên đơn vị thi công gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Giao thông Vận tải và sự hỗ trợ tận tình của địa phương cùng với sự nỗ lực của tập thể lãnh đạo, cán bộ nhân viên của toàn công ty, công trình đã xác định được hướng tuyến tối ưu với chiều dài hầm chỉ 4,3 km, thay vì 5,7 km như thiết kế ban đầu.

Từ việc nghiên cứu, điều chỉnh thiết kế rút ngắn chiều dài hầm, dự án hầm đường bộ Đèo Cả đã giảm tổng mức đầu tư từ 15.603 tỷ đồng theo hồ sơ được duyệt ban đầu, xuống còn hơn 11.000 tỷ đồng, tiết kiệm được gần 4.000 tỷ đồng.

Với việc thông xe hầm đường bộ Đèo Cả, ngoài đem lại lợi ích rất lớn về kinh tế, do rút ngắn được hành trình, giảm thời gian lưu thông, công trình còn mang lại ý nghĩa rất lớn trong việc giảm thiểu tai nạn giao thông.

Bên trong hầm đường bộ Đèo Cả.

Theo Cổng thông tin điện tử Bộ Giao thông Vận tải, hầm đường bộ Đèo Cả sau khi đưa vào vận hành đã khẳng định giá trị hết sức to lớn trong việc giúp giải quyết các vấn đề giao thông trên Quốc lộ 1A, đoạn giáp ranh Phú Yên - Khánh Hòa, góp phần phát triển kinh tế, xã hội cho Phú Yên và toàn khu vực miền Trung – Tây Nguyên.

Hầm đường bộ Đèo Cả giúp giao thông thuận lợi, biến 2 tỉnh Khánh Hòa và Phú Yên nói riêng và miền Trung nói chung thành một địa điểm lý tưởng để thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Cùng với đó, hầm đường bộ Đèo Cả tạo động lực phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và thương mại cho toàn vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Từ đó, nền kinh tế và đời sống dân cư ở đây phát triển sôi động và nhộn nhịp hơn.

Đặc biệt, UBND tỉnh Phú Yên cho biết, hầm Đèo Cả phá thế "ốc đảo" của tỉnh Phú Yên, mở ra cánh cửa thông thương, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, tạo đà phát triển công nghiệp, du lịch khu vực duyên hải miền Trung; tăng cường liên kết vùng, kết nối Phú Yên với khu kinh tế Vân Phong và TP Nha Trang, các khu công nghiệp lân cận và các khu du lịch trong vùng.