Dự án Xuyên Á của bầu Thụy: Lợi ích riêng “ăn mòn” tài sản quốc gia

Thủy điện chỉ là cái cớ để dự án được chấp nhận?

Ông Nguyễn Đức Thụy (bầu Thụy) - Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn ThaiGroup.

Ngày 9/5, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng có công văn gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài nguyên và Môi trường truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về chủ trương đầu tư dự án xây dựng tuyến giao thông thủy xuyên Á trên sông Hồng kết hợp thủy điện theo hình thức BOO.

Theo đó, Thủ tướng chưa xem xét việc phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án vì chưa đủ căn cứ, cơ sở theo quy định của pháp luật. Thứ hai, giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì kết hợp với các bộ ngành liên quan để bảo đảm phát triển bền vững.

Dự án do Công ty TNHH Xuân Thiện, thành viên Tập đoàn ThaiGroup, làm chủ đầu tư. Tiền thân của ThaiGroup là Tập đoàn Xuân Thành do ông Nguyễn Đức Thụy (bầu Thụy) làm Chủ tịch Hội đồng Quản trị. Một trong những nội dung đáng chú ý của dự án là xây dựng các nhà máy thủy điện.

Dự án trị giá khoảng 24.500 tỷ đồng này được Công ty TNHH Xuân Thiện đề xuất đặt mục tiêu thúc đẩy giao thương đường thủy với Trung Quốc; kết nối, nâng cấp hai tuyến vận tải thủy từ Hải Phòng - Việt Trì (Phú Thọ) với Hà Nội - Lạch Giang (Nam Định).

Văn bản của Thủ tướng Chính phủ gởi Bộ Kế hoạch và Đầu tư phản hồi chủ trương đầu tư dự án xuyên Á của bầu Thụy.

Trong văn bản chủ đầu tư nêu rõ: “Dự án không gây ảnh hưởng đến quốc phòng an ninh, bảo đảm yêu cầu về quan hệ quốc tế, biên giới, an ninh với Trung Quốc”.

Chia sẻ với báo chí, GS.TS. Vũ Trọng Hồng, nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy lợi, nguyên Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Chủ tịch Hội Thủy lợi Việt Nam về dự án xuyên Á, cho biết: “Trước tiên phải nói về bản chất của dự án này. Họ tập trung vào mục đích giao thông thủy nối dự án đường thủy xuyên Á vào Việt Nam sang Trung Quốc qua sông Hồng ở Lào Cai. Còn việc làm những thủy điện nhỏ cũng chỉ là cái làm thêm để họ cho rằng có thủy điện, tức là có nguồn nước hạ du thì dự án mới dễ được chấp nhận”.

Cũng chia sẻ về dự án xuyên Á của bầu Thụy đang làm “nóng” dư luận trong những ngày qua, GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, thẳng thắn cho biết dự án này đi xuyên một số tỉnh Tây Nam (Trung Quốc), tiếp cận ra biển. Nếu có dự án này thì sông Hồng sẽ tiếp cận biển Đông với chi phí rất rẻ. Đây chỉ là câu chuyện 2 nước, đừng dùng mỹ từ “xuyên Á” để làm nổi vấn đề như tính chất lớn lao, vĩ đại.

Dân mất kế sinh nhai và de dọa đến an ninh quốc phòng

Dự án xuyên Á của bầu Thụy trên sông Hồng đang gặp phải sự phản đối quyết liệt của dư luận.

Theo GS. Đặng Hùng Võ thì việc trị thủy sông Hồng vẫn là câu chuyện từ xưa đến nay, 2 bên sông Hồng coi đây là công trình nhân tạo vĩ đại của Việt Nam, việc ngăn sông hay chặn sông làm thay đổi dòng chảy, như vậy càng cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng.

Ông Võ cho rằng dự án xuyên Á của bầu Thụy sẽ làm ảnh hưởng nhiều đến đời sống của người dân quanh khu vực đồng bằng sông Hồng. Nó sẽ tác động trực tiếp đến cộng đồng dân cư sinh sống nhờ dòng sông khiến họ mất sinh kế và cuộc sống bị đảo lộn.

Còn theo ông Vũ Trọng Hồng, sông Hồng là huyết mạch của đồng bằng sông Hồng. Hệ thống sông Hồng và sông Thái Bình có mấy chục con sông, trong đó sông Hồng là lớn nhất. Lưu lượng nước của sông Hồng dùng để nuôi vùng đồng bằng, từ nước sinh hoạt, nước trồng lúa, nước cho môi trường, cho công nghiệp... Nếu dự án này được thực thi sẽ đánh đổi tất cả các mục tiêu kia và sông Hồng không còn là huyết mạch của đồng bằng sông Hồng nữa.

Ông Hồng cho rằng sông Hồng là tài sản quốc gia, chắc chắn Nhà nước phải xem xét kỹ nếu đánh đổi cả nguồn nước cho giao thông thủy, mà giao thông thủy này chỉ phục vụ cho giao thông Trung Quốc với Việt Nam chứ không phải nội địa.

“Chưa quốc gia nào cho phép làm dòng sông biên giới nối nhau, vì đó là vấn đề an ninh quốc phòng. Họ làm cái việc nhập dòng nước thành chung, tôi tin Nhà nước sẽ không đồng ý”, ông Hồng nhấn mạnh.

Ông Hồng cho biết hiện nay đáy sông Hồng đã tụt xuống 1 m. Trên thế giới, việc đáy sông tụt xuống cả mét là một điều đặc biệt nguy hiểm, bởi sông là một vùng sinh thái, nó không phải tạo nước mặt cho chúng ta mà quan trọng hơn cả đó là lượng nước ngầm. Đáy sông tụt xuống đồng nghĩa với việc nước ngầm cũng tụt. Nước ngầm tụt đồng nghĩa toàn bộ thảm thực vật trên mặt đất sẽ bị ảnh hưởng theo, bởi theo nguyên tắc mao dẫn nó đẩy (nước) lên.

Vân Lam