Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam: "Chúng ta cần chủ động nắm bắt công nghệ, tự mình làm chủ dự án"

"Thay vì thụ động thuê nhà thầu nước ngoài và mua từng tuyến, chúng ta cần chủ động nắm bắt công nghệ, tự mình làm chủ dự án. Nếu cứ phụ thuộc vào nước ngoài, việc hoàn thành toàn tuyến đường sắt cao tốc sẽ có thể kéo dài vô thời hạn", giáo sư Hoàng Văn Cường thông tin.

Phát triển ngành công nghiệp đường sắt hiện đại

Theo ông Hoàng Văn Cường, Chính phủ cần xác định "không quan trọng là công nghệ nước nào, nhưng bắt buộc khi ký hợp đồng phải chuyển giao công nghệ cho Việt Nam". Việc chuyển giao công nghệ là yếu tố cốt lõi trong dự án đường sắt tốc độ cao Bắc Nam. Việt Nam cần chủ động đàm phán để đảm bảo rằng các nhà thầu nước ngoài chia sẻ đầy đủ kiến thức và kinh nghiệm để đơn vị trong nước nâng cao năng lực và tự chủ trong quá trình thực hiện dự án.

Khi đó, Việt Nam đảm bảo được thời gian hoàn thành đúng theo tiến độ và chủ động trong quản lý, vận hành và bảo trì hệ thống, tránh phụ thuộc vào nước ngoài. Việc này sẽ tạo điều kiện để phát triển ngành công nghiệp đường sắt hiện đại, có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội, ông Nguyễn Phi Thường đã chỉ ra một trong những thách thức lớn đối với việc phát triển hệ thống đường sắt tại Việt Nam đó là sự thiếu đồng bộ về công nghệ. Kinh nghiệm từ các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP HCM cho thấy mỗi dự án lại sử dụng một công nghệ khác nhau, gây khó khăn cho việc kết nối và vận hành thống nhất hệ thống.

Hoạt động chuyển giao công nghệ trong các dự án đường sắt hiện nay mới chỉ tập trung vào đào tạo nguồn nhân lực vận hành, chưa thực sự đi sâu vào việc chuyển giao công nghệ sản xuất thiết bị. Phụ thuộc vào nhập khẩu thiết bị từ nước ngoài không chỉ gây tốn kém mà còn hạn chế khả năng tự chủ trong bảo trì, sửa chữa.

Vì vậy theo ông Thường, chuyển giao công nghệ không chỉ dừng lại ở làm chủ khai thác vận hành, mà phải bao gồm cả khâu sản xuất, lắp đặt trang thiết bị, đặc biệt là các công nghệ cốt lõi như tàu điện, đường ray và hệ thống tín hiệu. "Phí chuyển giao công nghệ là một trong những khoản chi phí lớn, quan trọng cần được xác định trong dự án", Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội góp ý.