Chuyện từ những trang sách

Với những giá trị chân chính mà một quyển sách in mang đến thì tin chắc rằng nhiều độc giả vẫn thích được cầm trên tay một quyển sách để lật từng trang ra đọc và thỉnh thoảng ghé mũi để lắng nghe mùi mực, mùi giấy đang ẩn sau những con chữ.

Một gian hàng sách cũ tại đường sách TP.HCM.

Nhà sách không còn là lựa chọn hàng đầu

Ngày xưa, khi nghĩ đến việc tìm mua một quyển sách thì độc giả nghĩ ngay đến nhà sách nhưng hiện nay họ ưu tiên mua sách thông qua các kênh bán hàng điện tử. Có rất nhiều lý do để chọn lựa như vậy, trong đó phải kể điều quan trọng nhất chính là sự tiện lợi. Việc mua sách diễn ra rất nhanh chóng, chỉ thông qua vài thao tác và không phải tốn công đi đến tận nhà sách để tìm kiếm. Lý do thứ hai là giảm giá, sách mua trên mạng thường được giảm từ 20-30% giá bìa và nếu mua đến một định mức tối thiểu nào đó thì sẽ được miễn cả phí vận chuyển. Tuy nhiên, đây chỉ là những lý do mà tất cả mọi người cùng nhìn thấy và đằng sau đó vẫn còn nhiều chuyện khác để dẫn đến thực trạng này.

Đứng trước sự cạnh tranh của các kênh bán hàng điện tử, thay vì có sự đổi mới trong các chính sách, dịch vụ dành cho khách hàng thì dường như các nhà sách lại “buông xuôi” và rẽ sang một con đường khác. Để duy trì hoạt động, họ đã chọn kinh doanh thêm nhiều loại mặt hàng khác như văn phòng phẩm, quà lưu niệm, đồ chơi trẻ em, thậm chí có nơi còn bán cả đồ gia dụng. Trên thực tế, những người thích đọc sách vẫn thích cảm giác được tận mắt, tận tay lựa chọn từng quyển sách nhưng khi đến nhà sách thì gần như không có sách để lựa. Hơn một nửa không gian dùng để trưng bày các hàng hóa khác, phần còn lại dành riêng cho sách nhưng sách lại không đa dạng, chủ yếu là sách giáo khoa, sách tham khảo, truyện tranh…

Ngoài ra, việc trưng bày nhiều hàng lưu niệm, đồ chơi cũng gây ảnh hưởng rất nhiều đến các em thiếu nhi. Vì khi được ba mẹ đưa đến nhà sách, chỉ thấy toàn đồ chơi, dẫn đến việc các em sẽ mặc định rằng nhà sách là nơi bán đồ chơi. Do đó, cần phải để cho các bé nhận thức được khái niệm về một nhà sách thật sự.

Có thể nhìn nhận một điều rằng, việc trưng bày sách giáo khoa hay các ấn phẩm dành cho thiếu nhi là một điều rất cần thiết. Tuy nhiên, cần có sự linh hoạt, chẳng hạn đối với sách giáo khoa, loại sách này chủ yếu được mua nhiều vào giai đoạn cao điểm đầu năm học, các mùa còn lại thường ít hoặc thậm chí không có người mua nên có thể vào giai đoạn thấp điểm, các nhà sách có thể giới hạn trưng bày vào một không gian nhỏ hơn và dành chỗ để trưng bày những thể loại sách khác như: Khoa học, lịch sử, sức khỏe, kỹ thuật… Nếu linh hoạt hơn trong việc giới thiệu sách thì nhà sách có thể sẽ phục vụ nhiều hơn các nhóm đối tượng độc giả, đó cũng là một cách thu hút để khách hàng đến tham quan và mua sách.

Thực tế hiện nay tại TP.HCM, nhiều độc giả muốn tìm và lựa chọn sách, thường tìm đến không gian đường sách Nguyễn Văn Bình. Ở đó, nhiều gian hàng của các nhà xuất bản trưng bày đa dạng, rất nhiều đầu sách ở các lĩnh vực khác nhau. Tuy đóng góp rất nhiều cho sự phát triển văn hóa đọc nhưng đường sách không thể “gánh vác” được toàn bộ sứ mệnh, nhiệm vụ đáp ứng cho nhu cầu của độc giả. Mặc dù mỗi nhà sách có một định hướng phát triển khác nhau nhưng chung quy với mô hình của một “nhà sách” thì việc đưa sách đến với độc giả vẫn là quan trọng nhất. Chính vì thế, hệ thống nhà sách ở các nơi chính là cầu nối để có thể đưa sách đến gần hơn với bạn đọc.

Người mê sách rất thích được tận tay lựa chọn sách.

Phần lớn không gian trong nhà sách hiện nay dùng để trưng bày hàng hóa khác.

Giữ hồn cho những trang sách cũ

Đối với những quyển sách được xuất bản cách đây nhiều năm và không được tái bản, độc giả khó lòng có thể tìm được ở các nhà sách hay những trang điện tử. Để tìm được những quyển sách này, còn phải tùy thuộc vào “cơ duyên” giữa độc giả và quyển sách đó.

TP.HCM có hai con đường bán sách cũ nổi tiếng là Trần Nhân Tôn (quận 5) và Trần Huy Liệu (quận Phú Nhuận) chuyên buôn bán sách cũ. Ngày nay, tuy số lượng các cửa hàng sách cũ không còn nhiều nhưng hai nơi này vẫn là một trong những địa điểm được nghĩ đến đầu tiên đối với những ai đang tìm kiếm những quyển sách cũ. Sách bán ở đây được lấy từ nhiều nguồn khác nhau chủ yếu là mua đi bán lại. Bên cạnh đó, ở đường sách Nguyễn Văn Bình hiện nay cũng có khoảng 2-3 gian hàng chuyên bán sách cũ cũng thu hút được rất nhiều khách đến tham quan.

Hiện nay, sự phát triển của mạng xã hội cũng đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc đưa sách đến tay người đọc. Nhiều tổ chức phi lợi nhuận, nhiều dự án phát triển văn hóa đọc như “Sách chuyền tay - Books in the city”, hỗ trợ cho độc giả trên cả nước mượn sách để đọc không tính phí đã giúp cho nhiều bạn đọc có cơ hội đọc và chuyền tay nhau nhiều quyển sách đa dạng thể loại.

Đồng thời, nhiều người cũng sử dụng mạng xã hội để trao đổi hoặc bán sách cũ tạo nên sự sôi động cho thị trường này giúp độc giả tìm mua được nhiều quyển sách hay.

Tuy nhiên, việc mua bán sách cũ hiện nay cũng còn rất nhiều hạn chế, vì không có giá niêm yết nên giá của sách cũ tùy thuộc hoàn toàn vào người bán. Nhiều người bán sách cũ với lý tưởng rất tốt đẹp là mong muốn sách hay được về tay chủ tốt nên giá rất hợp lý. Song, cũng có những người vì lợi dụng mong muốn sưu tầm, sở hữu sách cũ của khách hàng mà đưa ra những mức giá trên trời để kiếm lợi.

Không đơn thuần chỉ là việc mua - bán, sách cũ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm nên văn hóa đọc. Những giá trị văn hóa, tinh hoa được gìn giữ trong những trang sách và những ai tìm mua sách cũ hẳn cũng phải là người quý trọng sách vở, tri thức. Những trang sách tuy đã phai màu theo thời gian nhưng giá trị và linh hồn vẫn vẹn nguyên trên từng trang giấy, chính là một nét đẹp cần phải được giữ gìn, vun đắp.

Một cửa hàng sách cũ trên đường Trần Nhân Tôn.

Đức Tiến

Nên đọc

Trao yêu thương qua trang sách

HoREA: Nguồn thu ngân sách Nhà nước sụt giảm do thị trường địa ốc khó khăn

Dự án FLC Quảng Bình dự kiến đóng góp 2.500 tỷ đồng vào ngân sách

Go-Viet bất ngờ thay đổi chính sách, hàng loạt tài xế đình công phản đối