Rong mứt, hay còn gọi là rong biển, là một loại thực phẩm quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam, được sử dụng trong các món canh, nộm hoặc ăn kèm với cơm. Sản phẩm từ rong mứt thường được chế biến dưới dạng khô, dễ bảo quản và tiện lợi cho người tiêu dùng.
Tuy nhiên, thị trường hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến chất lượng và an toàn sản phẩm. Nhiều loại rong mứt có chất lượng không đồng đều, một số không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, gây lo ngại cho người tiêu dùng. Thêm vào đó, nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm không rõ ràng, khiến người tiêu dùng khó phân biệt giữa hàng chất lượng và sản phẩm giả. Một số cơ sở sản xuất còn thiếu minh bạch trong quy trình chế biến, dẫn đến nguy cơ ô nhiễm và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe.
Theo các chuyên gia từ Hội Đông y Việt Nam, tác hại từ việc sử dụng rong mứt không đảm bảo an toàn có thể rất nghiêm trọng. Rong biển thường có khả năng hấp thụ kim loại nặng như arsen, cadmium, thủy ngân hoặc các tạp chất từ môi trường nuôi trồng, nếu không được kiểm soát, những chất này có thể tích tụ trong cơ thể người, gây hại cho gan, thận, thậm chí tăng nguy cơ ung thư.
Ngoài ra, rong mứt chế biến không đúng vệ sinh có thể chứa vi khuẩn, nấm mốc hoặc các chất bảo quản vượt mức cho phép, dẫn đến ngộ độc thực phẩm, rối loạn tiêu hóa, dị ứng hoặc các phản ứng nguy hiểm khác. Đặc biệt, trẻ em, phụ nữ mang thai và người có hệ miễn dịch yếu là những đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất khi tiêu thụ sản phẩm kém chất lượng. Do đó, việc đảm bảo an toàn, nguồn gốc và kiểm soát chất lượng rong mứt trở nên vô cùng cần thiết, vừa bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, vừa nâng cao uy tín và giá trị của sản phẩm trên thị trường.
Trong bối cảnh đó, Tiêu chuẩn TCVN 14440:2025 được ban hành nhằm nâng cao chất lượng, an toàn và minh bạch cho sản phẩm từ rong mứt. Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 14440:2025, được xây dựng dựa trên tiêu chuẩn quốc tế CXS 323R:2017 với sửa đổi bổ sung 1:2022, quy định các yêu cầu kỹ thuật, an toàn và chất lượng đối với sản phẩm từ rong mứt, bao gồm rong mứt khô, nướng, gia vị và các sản phẩm chế biến sẵn. Tiêu chuẩn này được ban hành nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và thúc đẩy uy tín hàng hóa Việt Nam trong nước cũng như xuất khẩu. Rong mứt là một nguyên liệu giàu dinh dưỡng, nhưng do đặc tính dễ hư hỏng, việc áp dụng các yêu cầu tiêu chuẩn hóa là rất cần thiết để kiểm soát chất lượng và đảm bảo an toàn thực phẩm.
Phạm vi áp dụng của TCVN 14440:2025 bao gồm toàn bộ các sản phẩm chế biến từ rong mứt, từ rong mứt khô, rong mứt nướng, rong mứt gia vị cho đến các sản phẩm chế biến sẵn khác. Mục tiêu của tiêu chuẩn là thống nhất các yêu cầu về chất lượng và an toàn thực phẩm, đồng thời hướng dẫn doanh nghiệp, cơ sở sản xuất và kinh doanh tuân thủ quy trình chuẩn, đảm bảo sản phẩm đưa ra thị trường an toàn, minh bạch và có khả năng truy xuất nguồn gốc.
Các sản phẩm từ rong mứt nên đáp ứng các yêu cầu theo tiêu chuẩn để đảm bảo an toàn khi sử dụng. Ảnh minh họa
Về yêu cầu chất lượng, TCVN 14440:2025 nêu rõ các chỉ tiêu quan trọng đối với sản phẩm rong mứt. Đối với sản phẩm khô, độ ẩm tối đa là 14%, trong khi rong mứt nướng chỉ tối đa 5%, còn các sản phẩm gia vị và chế biến sẵn phải tuân thủ theo từng loại cụ thể. Màu sắc, mùi vị và hương thơm phải giữ được đặc trưng của nguyên liệu và phương pháp chế biến, không có mùi lạ, mùi hôi hay mùi ôi thiu. Bên cạnh đó, độ ẩm hoạt động của sản phẩm khô được kiểm soát để hạn chế sự phát triển của vi sinh vật gây hại, giúp kéo dài thời hạn sử dụng mà không ảnh hưởng đến chất lượng dinh dưỡng.
Về an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn đưa ra các yêu cầu cụ thể nhằm loại bỏ các nguy cơ độc hại. Sản phẩm từ rong mứt phải không chứa kim loại nặng như chì, cadmium, thủy ngân, arsen vượt quá giới hạn cho phép. Chỉ được sử dụng các phụ gia, chất bảo quản được phép theo quy định của Codex Alimentarius và không vượt quá mức giới hạn an toàn. Ngoài ra, tiêu chuẩn cũng yêu cầu sản phẩm không chứa các vi sinh vật gây bệnh như Salmonella, E. coli hay Staphylococcus aureus, đảm bảo sản phẩm an toàn ngay cả khi tiêu thụ trực tiếp hoặc chế biến tối thiểu.
Một phần quan trọng khác là ghi nhãn sản phẩm, yêu cầu phải đầy đủ và rõ ràng. Nhãn sản phẩm phải thể hiện tên sản phẩm, danh sách thành phần, hướng dẫn sử dụng, thông tin nhà sản xuất hoặc đơn vị nhập khẩu, ngày sản xuất, hạn sử dụng, giá trị dinh dưỡng và thông tin về phụ gia hay chất bảo quản nếu có. Việc ghi nhãn minh bạch không chỉ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng mà còn giúp cơ quan quản lý dễ dàng kiểm tra, giám sát chất lượng và xuất xứ sản phẩm.
Việc áp dụng TCVN 14440:2025 mang lại nhiều lợi ích cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng. Đối với doanh nghiệp, tiêu chuẩn giúp kiểm soát chất lượng sản phẩm từ nguyên liệu đầu vào đến thành phẩm, bảo vệ thương hiệu khỏi nguy cơ hàng giả và tăng cường niềm tin khách hàng. Dữ liệu truy xuất nguồn gốc còn hỗ trợ tối ưu hóa chuỗi cung ứng, phát hiện kịp thời các lô hàng lỗi và lập kế hoạch sản xuất hiệu quả hơn. Đồng thời, thông tin thu thập từ sản phẩm cũng phục vụ cho các chiến lược marketing, nghiên cứu thị trường và xây dựng thương hiệu.
Đối với người tiêu dùng, việc sản phẩm tuân thủ tiêu chuẩn giúp họ an tâm về nguồn gốc, chất lượng và an toàn thực phẩm. Chỉ cần quét mã QR hoặc tra cứu thông tin sản phẩm, người dùng có thể nắm được xuất xứ, ngày sản xuất, hạn sử dụng, chứng nhận chất lượng và thành phần sản phẩm. Điều này không chỉ bảo vệ quyền lợi mà còn hình thành thói quen tiêu dùng văn minh, khuyến khích lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng và góp phần thúc đẩy sản xuất trong nước phát triển bền vững.
Trong bối cảnh hội nhập và xuất khẩu, việc tuân thủ TCVN 14440:2025 còn giúp các doanh nghiệp Việt Nam đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt của thị trường quốc tế, mở ra cơ hội xuất khẩu và nâng cao uy tín thương hiệu. Các sản phẩm rong mứt đạt tiêu chuẩn có khả năng tương tác và truy xuất theo hệ thống quốc tế, phù hợp với các quy định về an toàn thực phẩm, chất lượng và truy xuất nguồn gốc toàn cầu, như hệ thống GS1, hỗ trợ kết nối chuỗi cung ứng xuyên biên giới.