Theo Cục cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng thì trong những năm gần đây, thị trường xuất hiện một loại hình kinh doanh mới – đó là cung cấp các gói dịch vụ nghỉ dưỡng định kỳ hàng năm tại các khu nghỉ dưỡng, chủ sở hữu kỳ nghỉ có quyền sử dụng sản phẩm, dịch vụ trong một khoảng thời gian nhất định và có thể chia sẻ sản phẩm hoặc trao đổi dịch vụ đó với các chủ sở hữu khác. Người mua dịch vụ sở hữu kỳ nghỉ sẽ phải trả một khoản tiền để có thể sở hữu kỳ nghỉ tại các bất động sản bất kỳ trong hệ thống của doanh nghiệp (thường là một tập đoàn chuyên kinh doanh bất động sản hay nghỉ dưỡng). Người mua có quyền sử dụng bất động sản đó trong một khoảng thời gian thường là 07 ngày/năm liên tục trong nhiều năm với mức giá được quy định tại hợp đồng. Loại hình kinh doanh này là loại hình còn khá mới không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới và được gọi là “timeshares”.
Tuy nhiên, trên thực tế, sau khi loại hình kinh doanh mới này du nhập vào Việt Nam một thời gian, đã xuất hiện những vấn đề gây bức xúc khi người tiêu dùng (NTD) tham gia các giao dịch liên quan đến dịch vụ sở hữu kỳ nghỉ. Theo phản ánh từ người tiêu dùng, sau khi hai bên ký kết hợp đồng nhiều năm, dù đã thanh toán nhiều đợt cho phía doanh nghiệp với trị giá lên tới hàng trăm triệu, hàng tỉ đồng nhưng họ vẫn chưa được sử dụng dịch vụ kỳ nghỉ như doanh nghiệp cam kết và khi người tiêu dùng có yêu cầu chấm dứt Hợp đồng, hoàn trả tiền thì bị doanh nghiệp gây nhiều khó khăn, thậm chí không được hoàn trả. Ngoài ra, một số phản ánh điển hình mà Cục tiếp nhận trong thời gian qua cụ thể như sau:
Thứ nhất, tại thời điểm ký kết, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ này cho người tiêu dùng chưa đủ điều kiện để kinh doanh ngành nghề dịch vụ lưu trú theo quy định của pháp luật.
Thứ hai, phần lớn NTD đồng ý ký kết Hợp đồng với nhân viên của doanh nghiệp ngay khi được tư vấn trực tiếp mà không có thời gian đọc kỹ hợp đồng và trong nhiều trường hợp nhân viên giới thiệu sản phẩm sai mục đích, cung cấp thông tin sai sự thật, gây nhầm lẫn cho NTD... Đến khi xảy ra tranh chấp, NTD khiếu nại tới cơ quan có thẩm quyền thì lại không có tài liệu, chứng cứ chứng minh cụ thể mà chỉ là “được nghe tư vấn từ nhân viên”.
Thứ ba, Hợp đồng doanh nghiệp sử dụng để ký kết với NTD có nhiều nội dung, điều khoản không rõ ràng, gây bất lợi cho NTD; miễn trừ trách nhiệm cho Công ty; loại bỏ quyền khiếu nại của NTD... Đây là vấn đề bất cập mà trong thời điểm hiện tại, Cục CT&BVNTD tiếp nhận được nhiều nhất từ phía NTD, thậm chí nhiều NTD còn cho rằng hoạt động của các doanh nghiệp này có dấu hiệu của hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo pháp luật hình sự.
Để hạn chế tối đa những rủi ro mà người tiêu dùng có thể gặp phải khi tham gia giao kết những “Hợp đồng sở hữu kỳ nghỉ” (Hợp đồng) như vậy, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Cục CT&BVNTD) đưa ra một số vấn đề mà người tiêu dùng cần lưu ý trước khi xác lập giao kết loại hình này như sau:
NTD cần phải nhận thức rõ “sở hữu kỳ nghỉ” không phải là bất động sản theo quy định của pháp luật hiện hành. Bên bán trong hợp đồng sở hữu kỳ nghỉ chỉ là doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch, cụ thể là dịch vụ lưu trú;
NTD cần tìm hiểu kỹ, xác minh rõ các thông tin về hàng hóa, dịch vụ do doanh nghiệp cung cấp. Đặc biệt, NTD cần hết sức tỉnh táo, cảnh giác với các thông tin quảng cáo của doanh nghiệp về dự án, ví dụ như: cơ sở hạ tầng và dịch vụ được giới thiệu, chào bán đã hiện hữu chưa hay chỉ là “cam kết miệng” của doanh nghiệp; các quyền lợi NTD được hưởng có đi kèm hạn chế/ điều kiện nào không, ví dụ: dịch vụ này có được chuyển nhượng cho người khác không, nếu có thì sau khi ký hợp đồng hay sử dụng dịch vụ bao nhiêu lâu, có đi kèm điều kiện gì không…;
Đọc và nghiên cứu kỹ toàn bộ nội dung của hợp đồng và các phụ lục kèm theo trước khi ký kết, so sánh các thông tin được quảng cáo, chào bán hoặc “cam kết miệng” của doanh nghiệp với các điều khoản quy định chính thức tại dự thảo hợp đồng. Đặc biệt khi có sự không thống nhất giữa thông tin chào bán và hợp đồng hoặc có các quy định, điều khoản trong hợp đồng chưa rõ ràng thì NTD cần đề nghị doanh nghiệp giải thích, làm rõ và sửa đổi, bổ sung. Ví dụ: các điều khoản về quyền và nghĩa vụ của khách hàng (NTD), của doanh nghiệp; điều khoản về giá trị hợp đồng và các loại chi phí; điều khoản về chấm dứt hợp đồng; điều khoản về xử lý vi phạm…;
Hầu hết các hợp đồng sở hữu kỳ nghỉ hiện nay đều là hợp đồng có thời hạn dài và khách hàng phải thanh toán một số tiền lớn ngay từ đầu, bên cạnh khoản phí cố định sẽ còn kèm theo rất nhiều các khoản phí khác phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng trong tương lai (phí quản lý, phí vận hành, phí duy tu - bảo dưỡng...). Các khoản chi phí này có thể chỉ được quy định trong hợp đồng chứ không có trong thông tin quảng cáo, chào bán. Vì vậy, NTD cần cân nhắc thật kỹ, đặc biệt cần tỉnh táo trước các chiến lược khai thác khuynh hướng tâm lý NTD của doanh nghiệp trước khi quyết định đặt cọc bất kỳ khoản tiền nào hoặc đặt bút ký vào bất kỳ tài liệu nào với doanh nghiệp.