Quy hoạch hệ thống đô thị và nông thôn thời kỳ mới
Theo Quyết định số 891/QĐ-TTg vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, quy hoạch phát triển hệ thống đô thị và nông thôn giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã đặt ra những định hướng chiến lược cho sự phát triển đô thị trong tương lai.
Hiện tại, Việt Nam có 5 đô thị trực thuộc Trung ương gồm: Hà Nội, TP HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ. Theo kế hoạch, đến năm 2030, các thành phố này sẽ tiếp tục giữ vai trò là đô thị loại I.
Đặc biệt, 8 tỉnh sau sẽ được nâng cấp lên thành phố trực thuộc Trung ương, bao gồm: Thừa Thiên Huế, Khánh Hòa, Bắc Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Quảng Ninh, Ninh Bình, Hải Dương và Bình Dương. Các địa phương này đều được định hướng trở thành đô thị loại I vào năm 2030, nâng tổng số thành phố trực thuộc Trung ương của Việt Nam lên con số 13.
Theo quy hoạch, Việt Nam sẽ có tổng cộng 42 đô thị loại I, phân bố đều theo các khu vực: Đồng bằng sông Hồng có 11 đô thị, Trung du và miền núi phía Bắc 5 đô thị, Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung 7 đô thị, Tây Nguyên 3 đô thị, Đông Nam Bộ 5 đô thị và Đồng bằng sông Cửu Long 11 đô thị.
Nhìn xa hơn đến năm 2050, hệ thống đô thị của Việt Nam sẽ phát triển thành một mạng lưới đồng bộ, có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai và dịch bệnh. Kiến trúc đô thị sẽ kết hợp bản sắc văn hóa với các yếu tố hiện đại, thông minh và thân thiện với môi trường. Hệ thống này sẽ không chỉ phù hợp với nhu cầu trong nước mà còn đóng góp vào sự phát triển của khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Mục tiêu đến năm 2030 là xây dựng ít nhất 5 đô thị đạt tầm quốc tế, đóng vai trò trung tâm kết nối khu vực. Dự kiến tỷ lệ đô thị hóa của Việt Nam sẽ vượt 50%, với tổng số đô thị trên cả nước tăng lên từ 1.000 đến 1.200. Hệ thống đô thị thông minh sẽ kết nối cấp quốc gia và quốc tế, với 3 đến 5 đô thị đạt tiêu chuẩn khu vực và thế giới.
Ngoài ra, quy hoạch cũng chú trọng phát triển khu vực nông thôn với môi trường sống hài hòa, gắn kết chặt chẽ với đô thị. Mục tiêu là đến năm 2030, 90% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 50% đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Cùng với đó, các huyện và thị xã cũng sẽ được nâng cấp để đạt chuẩn nông thôn mới.
Thủ đô Hà Nội, TP HCM: Đô thị đặc biệt của Việt Nam
Quy hoạch cũng nhấn mạnh vai trò đặc biệt của Hà Nội và TP HCM, hai thành phố này được dự kiến sẽ trở thành các đô thị đặc biệt vào năm 2030. Những đô thị đặc biệt này sẽ là trung tâm kinh tế, tài chính, văn hóa, giáo dục, y tế, du lịch và khoa học công nghệ, không chỉ có vai trò quan trọng trong nước mà còn có tầm ảnh hưởng quốc tế.
Đô thị đặc biệt phải đáp ứng các tiêu chí khắt khe về dân số, hạ tầng cơ sở, kiến trúc và cảnh quan đô thị. Cụ thể, dân số toàn đô thị phải từ 5 triệu người trở lên, trong đó khu vực nội thành phải có ít nhất 3 triệu người. Mật độ dân số trung bình trong đô thị phải đạt 3.000 người/km², còn khu vực nội thành cần đạt ít nhất 12.000 người/km². Về tỷ lệ lao động phi nông nghiệp, khu vực nội thành phải đạt ít nhất 90%.
Quy hoạch đô thị lớn sẽ gắn liền với phát triển hệ thống giao thông công cộng hiện đại (TOD), khai thác không gian ngầm và phát triển các khu đô thị vệ tinh nhằm giảm tải cho khu vực trung tâm. Hà Nội và TP HCM sẽ là những đô thị chủ chốt, đóng vai trò kết nối, thúc đẩy sự phát triển và tạo ra sức lan tỏa trong toàn khu vực Đông Nam Á và châu Á.