Bộ Giao thông Vật tải (GTVT) đang lấy ý kiến góp ý dự thảo quyết định của Thủ tướng Chính phủ về lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải (TCKT) đối với xe cơ giới nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp. Dự thảo đề xuất các loại mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới tiếp tục áp dụng TCKT mức 3 trong thử nghiệm tới hết ngày 30/6/2027. Từ ngày 1/7/2027 phải áp dụng TCKT mức 4 trong thử nghiệm.
Hiện tại, Việt Nam có khoảng 70 triệu xe lưu hành, tập trung nhiều ở nơi đông dân cư. Những phương tiện này cũng đóng góp lượng phát thải đáng kể ra môi trường, do đó cần thiết để nâng mức TCKT để giảm ô nhiễm môi trường.
Đề xuất nâng tiêu chuẩn khí thải với xe máy
Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết trong khu vực ASEAN, đa phần các nước đã áp dụng hoặc có lộ trình áp dụng Euro 4 đối với mô tô. Việc nâng cao mức TCKT lên mức 4 không ảnh hưởng đến hoạt động nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp bởi đa số công nghệ cho mô tô đáp ứng TCKT mức 3 đã sẵn sàng có thể đáp ứng TCKT mức 4 và không cần thay đổi quá nhiều về công nghệ.
TS Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông Vận tải nhìn nhận việc kiểm định khí thải không chỉ giúp giảm ô nhiễm môi trường, nâng cao chất lượng sống mà còn nâng cao nhận thức của người dân trong việc bảo dưỡng định kỳ phương tiện để đảm bảo tiêu chuẩn khí thải phù hợp cũng như nâng cao chất lượng an toàn phương tiện, đảm bảo an toàn giao thông.
Hiện nay ở Việt Nam chưa có quy định về niên hạn sử dụng cho các phương tiện ôtô, xe máy cá nhân. Quy định niên hạn sử dụng chỉ áp dụng cho các loại ôtô như xe tải, xe khách hay xe taxi là điều bất cập, việc quy định tiêu chuẩn khí thải với xe máy theo xu thế chung của thế giới là cần thiết.
Theo thống kê, khoảng 50%-60% lượng khí độc hại như NOx, CO, HC được cắt giảm nếu tiêu chuẩn khí thải Euro 4 được đưa vào áp dụng. Đây là các chất ảnh hưởng mạnh đến sức khỏe con người. Việc giảm phát thải từ mô tô là nhiệm vụ thiết yếu nhằm góp phần thực hiện chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí mê tan của ngành giao thông vận tải và cam kết mạnh mẽ của Việt Nam tại COP26 đưa mức phát thải ròng về "0" năm 2050.
Việc nâng mức TCKT đồng nghĩa với việc các công nghệ sản xuất mới, thiết kế mới sẽ được đưa vào các sản phẩm nội địa. Đây có thể coi là tiền đề của chuyển giao công nghệ, một yếu tố quan trọng để nâng cao năng lực sản xuất trong nước, cũng như tiếp cận với các công nghệ mới.
Các nhà sản xuất lắp ráp và nhập khẩu cũng có cơ hội để phát triển các sản phẩm chung cho nhiều thị trường trong khu vực và trên thế giới khi không có sự chênh lệch về quy định.
Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng cho biết, đối với người sử dụng sẽ có lo lắng nhất định về việc giá thành sản phẩm tăng lên. Tuy nhiên, để đáp ứng một thị trường đầy cạnh tranh như ở Việt Nam, các nhà sản xuất sẽ tự điều chỉnh và cân đối để đưa ra mức giá phù hợp nhất.
Ngoài ra, giá thành sản phẩm có thể thay đổi, nhưng bù lại, người dân có thể sử dụng những phương tiện sạch hơn, môi trường sống cải thiện hơn, đảm bảo sức khỏe và chất lượng sống.