Theo dự báo của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), các quy định sửa đổi mới sẽ giúp giải quyết tình trạng "vừa thiếu vừa ế" của phân khúc nhà ở xã hội, đặc biệt tại các tỉnh thành phát triển có nhu cầu lớn.
Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch VARS, dự đoán rằng nguồn cung nhà ở xã hội sẽ được cải thiện từ đầu năm 2025 và cuối năm 2026, với dự kiến hoàn thành hơn 200.000 căn.
Tuy nhiên, ông Đính cũng nhận định rằng Đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030 vẫn là một thách thức lớn, đòi hỏi thời gian để các quy định pháp lý mới có thể "ngấm" vào thực tế. Vì vậy, ông kiến nghị cần tổ chức các chương trình phổ biến chính sách, giám sát chặt chẽ để đảm bảo các cơ quan liên quan chuẩn bị đầy đủ điều kiện thi hành hành lang pháp lý mới. Đồng thời, việc thúc đẩy và hoàn thiện các dự án nhà ở xã hội đã khởi công, đặc biệt là tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. HCM, cần được ưu tiên.
Ông Đính cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc sớm thông qua Gói tín dụng 140.000 tỷ đã được điều chỉnh.
UBND các tỉnh, thành phố cần chủ động rà soát nhu cầu nhà ở của người dân địa phương, điều chỉnh quy hoạch để bố trí thêm quỹ đất phù hợp cho việc đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, từ đó đảm bảo mục tiêu chính sách và ngăn chặn các hành vi tiêu cực, lợi dụng chính sách.
Tại Hội thảo "Hải Phòng: Điểm sáng phát triển nhà ở xã hội", ông Nguyễn Văn Đính cho biết rằng tỷ lệ giải ngân Gói tín dụng 120.000 tỷ trong Chương trình xây dựng 1 triệu căn hộ giai đoạn 2021-2030 vẫn còn rất thấp, chỉ đạt 1% (tương đương 1.234 tỷ đồng). Trong số này, 97,4% đã được giải ngân cho chủ đầu tư và chỉ 2,6% được giải ngân cho người dân vay mua nhà. Ông Đính lý giải rằng tỷ lệ giải ngân thấp là do các khó khăn liên quan đến quỹ đất, quy hoạch, thủ tục, vốn và đầu ra của nhà ở xã hội.
Tuy nhiên, với nỗ lực của Chính phủ và các bộ ngành, ba luật mới (Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản) đã có hiệu lực từ ngày 1/8 vừa qua, hứa hẹn sẽ tác động mạnh mẽ đến các dự án nhà ở xã hội.
Theo quy định mới, UBND cấp tỉnh phải bố trí đủ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội theo chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh đã được phê duyệt, nhằm khắc phục tình trạng thiếu quỹ đất. Luật mới cũng cho phép doanh nghiệp lựa chọn bố trí quỹ đất đã xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong dự án nhà ở thương mại, ở khu vực khác, hoặc trả tiền tương đương.
Các điểm mới khác bao gồm việc mở rộng đối tượng đầu tư nhà ở xã hội, bổ sung các trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong khu công nghiệp tham gia phát triển nhà ở xã hội. Chủ đầu tư cũng không phải thực hiện thủ tục miễn sử dụng đất, vốn trước đây có thể mất tới 2 năm hoặc hơn.
Ngoài ra, quy định bắt buộc dành 20% diện tích để cho thuê cũng không còn áp dụng, giúp chủ đầu tư xoay vòng vốn nhanh hơn và tham gia phát triển nhà ở xã hội nhiều hơn.
Những thay đổi này cũng tác động tích cực đến người dân có nhu cầu nhà ở xã hội.
Đáng chú ý, việc bãi bỏ quy định về điều kiện cư trú, giúp tăng đầu ra cho thị trường khi người dân có thể dễ dàng tham gia hơn. Thu nhập tối thiểu cũng được tăng từ 11 triệu đồng lên 15 triệu đồng/tháng, tạo thêm cơ hội cho người dân tiếp cận nhà ở xã hội.
Ngoài ra, hai nhóm đối tượng mới được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội bao gồm: hộ gia đình nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị và doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong khu công nghiệp.
Luật mới cũng điều chỉnh giới hạn điều kiện sở hữu, quy định rõ ràng về việc sở hữu nhà ở. Những ai đã có nhà ở nhưng diện tích bình quân đầu người dưới 15m2cũng sẽ được hỗ trợ. Luật cũng bổ sung hình thức phát triển nhà lưu trú cho công nhân và lực lượng vũ trang nhân dân, nhằm đáp ứng nhu cầu nhà ở đa dạng của xã hội.