Ai có thể đứng sau vụ ám sát ông Kim Jong-nam?

Lực lượng tinh nhuệ nhất

Bộ Tư lệnh Cảnh vệ (The Guard Command) là tổ chức an ninh quan trọng nhất ở Triều Tiên, có nhiệm vụ bảo vệ an ninh cho lãnh đạo Kim Jong-un, các thành viên gia đình ông và các quan chức Triều Tiên chủ chốt. Ước tính đơn vị này có khoảng 100.000 quân nhân, được tuyển từ các gia đình có lý lịch đáng tin cậy hay có những mối quan hệ gần gũi với giới thượng lưu Triều Tiên.

Đây là tổ chức duy nhất có liên hệ qua lại và được quyền đòi tất cả thành phần thuộc quân đội và an ninh của Triều Tiên hỗ trợ để họ thực hiện nhiệm vụ. Nhưng quan trọng nhất, Đơn vị Cảnh vệ nắm quyền sử dụng vũ khí hóa chất.

Theo dõi người Triều Tiên ở trong và ngoài nước

Cơ quan an ninh quốc gia (State Security Department) được biết đến với tên gọi Bộ An ninh, thật ra hoạt động như lực lượng công an chuyên theo dõi tình hình chính trị, nhằm đảm bảo dân Triều Tiên trung thành với chế độ và không bị ảnh hưởng "xấu xa" từ nước ngoài.

Cơ quan này cũng tham gia vào các nhiệm vụ chống phản gián để đảm bảo công dân Triều Tiên sống và làm việc ở nước ngoài không đào tẩu sang các nước khác hay có liên hệ với các cơ quan tình báo nước ngoài.

Chính phủ và quân đội Triều Tiên có nhiều đơn vị quản lý an ninh và tình báo (AFP/GETTY)

Đào tạo điệp viên nước ngoài

Tổng cục Tình báo là cơ quan tình báo quân đội và nước ngoài đầu não của Triều Tiên. Cơ quan này được thành lập khoảng năm 2009-2010 khi cộng đồng tình báo Triều Tiên được hợp nhất, có nhiệm vụ thu thập và phân tích thông tin tình báo với trọng tâm là Hàn Quốc và Nhật Bản.

Trong quá trình đó, cơ quan này sát nhập các đơn vị trước đây đã từng tham gia hoạt động khủng bố và bạo lực ở các nước ngoài, như vụ đánh bom KAL năm 1987 và âm mưu sát hại Tổng thống Hàn Quốc Park Chung-hee.

Điều đáng chú ý trong vụ ám sát Kim Jong-nam, cơ quan này tuyển dụng và đào tạo người nước ngoài để hỗ trợ trong các điệp vụ tình báo, thu thập thông tin ở nước ngoài.

Cơ quan tình báo riêng của lãnh đạo Triều Tiên

 “Tầng Ba” (Three floors) nghe có vẻ như một cái tên khó hiểu, nhưng đó là tên gọi của mạng lưới chính phủ Triều Tiên tham gia thu thập tình báo, thực hiện giám sát ngầm, mua hàng hóa, kiếm tiền và điều hành doanh nghiệp (hợp pháp và bất hợp pháp) cho các quan chức hàng đầu của Bình Nhưỡng.

“Tầng Ba” có các điệp viên và cán bộ làm việc cho các cơ quan an ninh và chính phủ Bình Nhưỡng, nhưng họ đều nhận chỉ thị và báo cáo trực tiếp cho văn phòng của lãnh đạo cao nhất.  Họ hoạt động từ hàng chục quốc gia khác nhau trên thế giới.

Tên gọi bắt nguồn từ vị trí của cơ quan này trong những ngày đầu tiên hoạt động, hồi thập niên 1970 - tầng ba của trụ sở Ủy ban Trung ương Đảng Lao động Triều Tiên ở Bình Nhưỡng. Ông  được cho là đã từng làm việc tại cơ quan này thay mặt cha.

Lính Cảnh vệ Triều Tiên  (AFP/GETTY)

Ri Jae Nam (tên biệt danh) - người có mặt ở sân bay Kuala Lumpur hôm xảy ra vụ sát hại, theo những hình ảnh phía Malaysia cung cấp - trước đây đã từng hoạt động ở các nước châu Á với tư cách là một quản lý trong mạng lưới Tầng Ba. Theo giới tình báo Hàn Quốc, đây cũng là cơ quan sản xuất vũ khí dưới sự giám sát của Ủy ban Kinh tế Thứ hai - cơ quan chịu trách nhiệm sản xuất tất cả các loại vũ khí quy ước, thiết bị quân sự và vũ khí hủy diệt hàng loạt ở Triều Tiên.

Khả năng phối hợp

Đơn vị Cảnh vệ có lẽ là cơ quan duy nhất có thể ra lệnh hoặc điều động người từ Tổng cục Tình báo hay triển khai chất độc VX ở một địa điểm nước ngoài.Cơ quan này cũng có thể tiếp cận các báo cáo tình báo qua những kênh riêng và tiếp cận các mạng lưới thông tin bên ngoài.

Nhưng cũng có hai thành phần quan trọng khác: thứ nhất, Đơn vị Cảnh vệ được cho là nắm trong tay chất độc VX và các vũ khí hóa học khác. Thứ hai, cơ quan này có thể hoạt động với mức bí mật tuyệt đối vì họ chỉ báo cáo trực tiếp cho ông Kim Jong-un và các cộng sự thân cận nhất.

Nếu một trong các tổ chức khác của Triều Tiên tham gia, thì mỗi giai đoạn lập kế hoạch tấn công ông Kim Jong-nam sẽ phải đi qua các kênh báo cáo quan liêu của Triều Tiên, và điều đó sẽ tạo nguy cơ bị rò rỉ thông tin ra ngoài.

Có lẽ còn có sự cạnh tranh giữa các tổ chức này. Dưới thời ông Kim Jong-il, Đơn vị Cảnh vệ là tổ chức an ninh nội vụ đầu não của nước này. Dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Kim Jong-un, Đơn vị An ninh Quân đội - cơ quan kiểm soát lực lượng quân đội, đã được nâng lên vị trí cao hơn và có quyền chính trị cao hơn. Đơn vị này gần như đã làm lu mờ vai trò quan trọng của Đơn vị Cảnh vệ.

Ảnh vệ tinh năm 2012 chụp trụ sở đơn vị Cảnh vệ ở Bình Nhưỡng (Ảnh: DIGITAL GLOBE)

Giám đốc Đơn vị Cảnh vệ, tướng Yun Jong Rin, đã bị cách chức tạm thời. Ông là bạn thân của ông Chang Song-thaek, chú của Kim Jong-un, người đã bị xử bắn vì tội phản quốc năm 2013.

Các chỉ huy và quản lý trong Đơn vị Cảnh vệ có thể hoạt động theo kiểu "tiền trảm hậu tấu" trong phạm vi rộng lớn. Nếu đúng là họ chịu trách nhiệm về vụ tấn công ông Kim Jong-nam, có khả năng một tổ chức như vậy đã thực hiện đặc vụ này mà không báo cáo cho ông Kim Jong-un.

Có một điều rõ ràng: rất khó chứng minh được là có bất kỳ mối liên hệ trực tiếp nào giữa vụ án này với vị lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Với các tình tiết mới, vụ ông Jong-nam bị ám sát chết tại sân bay Kuala Lumpur ngày càng trở nên bí hiểm. Vậy, ai là kẻ thực sự đứng đằng sau vụ này? Sắp tới, cảnh sát Malaysia sẽ điều tra ra ẩn số chăng?

                                                                                               Lê Miên Tường (Theo BBC News, 2/2017)

Nên đọc

Cảnh sát Malaysia dọa bắt giữ Bí thư thứ 2 Sứ quán Triều Tiên

Chùm ảnh về cuộc sống và con người Triều Tiên

Vụ Kim Jong-nam: Cảnh sát Malaysia truy nã thêm 3 nghi phạm người Triều Tiên

Vụ Kim Jong-nam: Malaysia nói viên chức sứ quán Triều Tiên “liên can”