Thuận Châu (Sơn La) : Phát triển và nâng cao chất lượng các sản phẩm OCOP

Thực hiện xây dựng sản phẩm OCOP cho các xã, thị trấn

Chương trình OCOP tạo sức lan tỏa, thu hút sự tham gia và phát huy của các chủ thể kinh tế trong việc nâng cấp và hoàn thiện sản phẩm theo nhu cầu thị trường và tái cơ cấu kinh tế theo hướng liên kết. Các sản phẩm có nhiều chuyển biến tích cực về chất lượng và bao bì nhãn mác, truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Các địa phương đẩy mạnh xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, góp phần làm thay đổi tư duy sản xuất của người dân từ nhỏ lẻ, manh mún sang sản xuất hàng hóa, quy mô lớn, có giá trị kinh tế cao; từ kinh tế hộ đơn lẻ sang mô hình hợp tác xã (HTX) liên kết theo chuỗi giá trị ngành hàng.

 Huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La đã và đang tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển sản phẩm OCOP

Ông Lò Văn Thỏa, Trưởng phòng NN và PTNT huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La, cho biết: Phòng tham mưu cho UBND huyện chỉ đạo các xã, thị trấn quy hoạch vùng sản xuất phù hợp với tiềm năng, lợi thế của địa phương. Lồng ghép thực hiện các chính sách hỗ trợ sản xuất, xây dựng các sản phẩm theo chuỗi giá trị. Khuyến khích phát triển các mô hình kinh tế gia trại, trang trại, kinh tế hợp tác xã. Đẩy mạnh tuyên truyền, tập huấn nghiệp vụ, kỹ năng phát triển sản phẩm OCOP; tổ chức các hoạt động quảng bá và đưa các sản phẩm đặc trưng của huyện đến với thị trường.

Hằng năm, huyện giao chỉ tiêu thực hiện xây dựng sản phẩm OCOP cho các xã, thị trấn; chỉ đạo lồng ghép các nguồn lực hỗ trợ chủ thể xây dựng vùng nguyên liệu, cơ sở sản xuất đóng gói, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, có tem truy xuất nguồn gốc… Đến nay, Thuận Châu có 8 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, góp phần tích cực chuyển đổi sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ sang quy mô lớn hơn và liên kết theo chuỗi giá trị.

Nhiều sản phẩm được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh đón nhận và tham gia xuất khẩu, bước đầu khẳng định thương hiệu, như: Trà Oolong Thu Đan, điểm du lịch Pha Đin Top, cá hun khói Chiềng La, cá rô phi lê sông Đà, chè Trọng Nguyên, mật ong Phổng Lái, thịt trâu gác bếp Hương Đồi, Coffee Arabica Minh Trí.

Năm 2020, sản phẩm trà Oolong Thu Đan của Công ty TNHH Trà Thu Đan, bản Kiến Xương, xã Phổng Lái, được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao. Mỗi năm, Công ty xuất bán ra thị trường trong và ngoài nước 600 tấn trà Oolong. Ông Phạm Văn Doanh, Giám đốc Công ty TNHH Trà Thu Đan, chia sẻ: Năm 2024, sản phẩm trà Oolong đang làm quy trình đánh giá lại sản phẩm OCOP. Hiện nay, Công ty phối hợp với các cơ quan chuyên môn của huyện hoàn thiện hồ sơ đánh giá, công nhận lại sản phẩm, góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ, nhất là những siêu thị lớn trong nước và xuất khẩu sang nước ngoài.

Năm 2024, huyện Thuận Châu tiếp tục đăng ký 8 sản phẩm OCOP, trong đó, 6 sản phẩm mới, gồm: Gà thịt nguyên con đông lạnh, ruốc gà dược liệu Chà Mạy của HTX nông nghiệp Chà Mạy; rượu men lá thuốc Bắc Khánh Ngọc của hộ kinh doanh Hoàng Khánh Ngọc; bột mắc khén của HTX nông nghiệp Phổng Lập; khoai sọ tươi, khoai sọ cắt thanh đông lạnh của HTX sản xuất, kinh doanh cây ăn quả, phát triển chăn nuôi và dịch vụ tổng hợp nông nghiệp Hưng Thịnh. Đánh giá lại 2 sản phẩm là Điểm du lịch Pha Đin Top, HTX du lịch Pha Đin; Trà Oolong Thu Đan, Công ty TNHH Trà Thu Đan.

Theo đó, huyện tổ chức khảo sát, đánh giá tiềm năng, hoạt động tài chính, nguồn gốc sản phẩm tại đơn vị chủ thể tham gia chương trình. Hướng dẫn các nhóm hộ, tổ sản xuất, HTX về việc đóng gói bao bì sản phẩm, nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc, làm thủ tục để được công nhận đủ điều kiện về vệ sinh an toàn thực phẩm. Tổ chức 3 hội nghị tập huấn nâng cao năng lực chỉ đạo và tổ chức thực hiện cho trên 250 cán bộ làm công tác xây dựng nông thôn mới cấp xã, bản và chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”.

Ông Lò Văn Hoan, Giám đốc HTX Nông nghiệp Phổng Lập, cho biết, việc xây dựng thương hiệu sản phẩm quả mắc khén, các cơ quan chuyên môn của huyện hỗ trợ HTX xây dựng xưởng sản xuất; hướng dẫn thiết kế mẫu mã đóng gói bao bì sản phẩm quả mắc khén; kết nối với thị trường, tạo thương hiệu riêng cho sản phẩm mắc khén của Phổng Lập.

Do nhu cầu về sản phẩm mắc khén, xã khuyến khích bà con mở rộng diện tích trồng, xen canh với diện tích cây cà phê. Hiện nay, xã có hơn 30 ha cây mắc khén, trồng tại các bản Nà Ban, Ta Tú, Nà Khoang, Mầu Thái, Pá Sàng, bản Lập. Xây dựng sản phẩm OCOP, xã tuyên truyền các hộ dân liên kết thành lập Hợp tác xã nông nghiệp Phổng Lập. Phối hợp với các cơ quan chuyên môn của huyện hỗ trợ, hướng dẫn các hộ dân, HTX thực hiện quy trình khảo sát, đánh giá tiềm năng chế biến quả mắc khén; quy trình sản xuất; hoàn thiện hồ sơ tham gia chương trình sản phẩm OCOP.

Tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm OCOP

Các cấp, ngành, địa phương tập trung hỗ trợ các tổ chức, cá nhân sản xuất sản phẩm tham gia Chương trình OCOP bằng những giải pháp cụ thể: Định hướng tư vấn nâng cấp, hoàn thiện các sản phẩm theo hướng chuẩn hóa chất lượng; quản lý và giám sát tiêu chuẩn chất lượng; hỗ trợ tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm… Trên cơ sở đó, nhiều doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, HTX tập trung đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng tiêu chuẩn về chất lượng, mẫu mã, các quy định an toàn thực phẩm và môi trường. 

Để nâng cao chất lượng, tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm OCOP, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La cần tập trung quảng bá, tiếp thị sản phẩm bằng nhiều hình thức như: tăng cường tuyên truyền thông qua các loại hình truyền thông để làm rõ mục đích, ý nghĩa và yêu cầu của Chương trình OCOP về phát huy nội lực (trí tuệ, sự sáng tạo, lao động, nguyên liệu và văn hóa địa phương…); tổ chức các lớp tập huấn gắn với thực hiện chu trình OCOP cho các chủ thể OCOP, chú trọng các yêu cầu về đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm, xây dựng vùng nguyên liệu, kỹ năng về thiết kế bao bì, mẫu mã sản phẩm, đăng ký sở hữu trí tuệ, truy suất nguồn gốc sản phẩm…, phù hợp với nhu cầu thị trường; nâng cao nhận thức, chuyển đổi tư duy cho các chủ thể về việc phát triển sản phẩm OCOP gắn với xây dựng vùng nguyên liệu chất lượng, giá trị và thương hiệu của sản phẩm OCOP. 

Hỗ trợ phát triển các sản phẩm mới dựa trên ứng dụng công nghệ sơ chế, chế biến quy mô nhỏ và vừa, trong đó ưu tiên sản phẩm chế biến, chế biến sâu từ sản phẩm đặc sản, nguyên liệu địa phương, sản phẩm làng nghề, sản phẩm gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống. Hướng dẫn các chủ thể OCOP về bảo hộ và khai thác hiệu quả giá trị tài sản trí tuệ (chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận) cho sản phẩm OCOP. Tổ chức triển khai các hoạt động khởi nghiệp sáng tạo về phát triển sản phẩm OCOP gắn với đổi mới công nghệ, thiết kế bao bì sản phẩm cho thanh niên, phụ nữ và người dân nông thôn.

Đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu cho sản phẩm OCOP thông qua các hoạt động tổ chức, tham gia hội chợ, triển lãm, sự kiện tôn vinh, quảng bá, giới thiệu sản phẩm OCOP đặc sắc thường niên gắn với văn hóa cấp tỉnh, cấp quốc gia, cấp vùng, địa phương và quốc tế; thúc đẩy tiêu dùng sản phẩm OCOP gắn với thị trường du lịch trọng điểm.

Nhân rộng mô hình điểm bán hàng OCOP; thử nghiệm mô hình tuyến phố OCOP. Xây dựng hệ thống phân phối phù hợp, từng bước thiết lập hệ thống giới thiệu, bán sản phẩm OCOP riêng và đặc trưng gắn với các sản phẩm quà tặng, quà biếu, sản phẩm đặc sản địa phương. Khuyến khích các cơ quan, đơn vị sử dụng sản phẩm OCOP của tỉnh làm quà tặng, quà biếu trong các hoạt động giao lưu, đối ngoại. Thúc đẩy phát triển thương mại điện tử cho sản phẩm OCOP thông qua các sàn thương mại điện tử, các kênh bán hàng trực tuyến, bán hàng tương tác trực tiếp, đặc biệt cho các sản phẩm có quy mô nhỏ, sản phẩm đặc sản địa phương.

Hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của toàn tỉnh

Tỉnh Sơn La hiện có hơn 200 sản phẩm nông nghiệp lợi thế có giá trị kinh tế và thương mại cao, có thể phát triển thành các sản phẩm OCOP là những sản phẩm mang tính đặc hữu vùng miền của Sơn La khá phong phú về chủng loại, bao gồm 5 nhóm chính: Thực phẩm; đồ uống; thảo dược; lưu niệm; dịch vụ, du lịch nông thôn. Đến nay, toàn tỉnh có 151 sản phẩm OCOP, trong đó có 1 sản phẩm đạt 5 sao; 55 sản phẩm đạt hạng 4 sao và 95 sản phẩm đạt hạng 3 sao. Tham gia không gian trưng bày sản phẩm OCOP tại Hội báo toàn quốc, tỉnh Sơn La mang đến nhiều sản phẩm đặc trưng của tỉnh như: Chè, cà phê, các loại quả sấy dẻo, nấm linh chi, tỏi đen, thịt khô, lạp sườn.

Trong thời gian tới, để nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP, tỉnh Sơn La sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức thường xuyên, liên tục thông qua các phương tiện thông tin, đại chúng từ tỉnh đến cấp xã, thôn, bản; gắn kết và lồng ghép với hoạt động tuyên truyền trong xây dựng NTM. Tập trung nâng cao nhận thức cho các tổ chức kinh tế khu vực nông thôn, các cơ quan quản lý nhà nước, các đơn vị phân phối, người tiêu dùng thông qua các hội nghị triển khai chương trình OCOP; đa dạng hóa các hình thức truyền thông, qua các cổng thông tin điện tử (website), mạng xã hội, bản tin, chuyên đề, các hình ảnh, khẩu hiệu cụ thể. Tổ chức các lớp đào tạo tập huấn cho các tổ chức, cá nhân tham gia chương trình OCOP.

Thông tin với báo chí, ông Sùng A Dế - Phó Chánh Văn phòng điều phối Nông thôn mới tỉnh Sơn La cho biết: Từ năm 2023, tỉnh Sơn La triển khai Bộ tiêu chí Chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025. Bộ tiêu chí mới điều chỉnh, bổ sung một số nội dung.  Việc đánh giá, phân hạng sản phẩm được thực hiện từ cấp xã, thay là từ cấp huyện như trước đây. Bên cạnh đó, UBND cấp huyện sẽ công nhận các sản phẩm OCOP đạt 3 sao thay vì cấp tỉnh như trước, giúp các địa phương chủ động lựa chọn sản phẩm tiêu biểu, tiết kiệm thời gian, chi phí thực hiện cho các chủ thể.

Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác quản lý, xây dựng mô hình doanh nghiệp nhỏ và vừa, HTX sản xuất sản phẩm OCOP. Thực hiện đăng ký truy xuất nguồn gốc sản phẩm OCOP trên hệ thống truy xuất nguồn gốc của tỉnh. Khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia chương trình ứng dụng khoa học kỹ thuật công nghệ cao, công nghệ mới, tiên tiến hiện đại trong sản xuất, bảo quản, chế biến đối với sản phẩm OCOP, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng sản phẩm OCOP.

Mục tiêu đến năm 2025, toàn tỉnh phấn đấu mỗi xã, phường có ít nhất một sản phẩm OCOP, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác quản lý, xây dựng mô hình doanh nghiệp nhỏ và vừa, HTX sản xuất sản phẩm OCOP. Thực hiện đăng ký truy xuất nguồn gốc sản phẩm OCOP, trên hệ thống truy xuất nguồn gốc của tỉnh. Đồng thời, rà soát, định hướng phát triển các sản phẩm theo chất lượng. Tập trung nguồn lực phát triển các sản phẩm đã có, hoàn thiện các điều kiện để nâng hạng các sản phẩm từ 3 sao lên 4 sao, từ 4 sao lên 5 sao, đáp ứng các nhu cầu ngày càng cao của thị trường.