Singapore: Lên kế hoạch dài hơi để sân bay Changi luôn đứng đầu thế giới

Sân bay mới trị giá gần 13 tỷ USD tại Bắc Kinh theo kế hoạch mở cửa năm 2019, biến thủ đô của Trung Quốc trở thành trung tâm hàng không lớn nhất thế giới. Sân bay mới Suvarnabhumi ở Bangkok đang được đầu tư 3,5 tỷ USD đến năm 2021, bao gồm xây đường băng thứ ba. Sân bay quốc tế Incheon của Hàn Quốc sẽ chi 4,5 tỷ USD cho nhà ga thứ hai với mục tiêu trở thành “siêu sân bay hàng đầu thế giới”. Hong Kong (Trung Quốc) có kế hoạch lấn biển để xây dựng đường băng thứ ba với số vốn đầu tư lên đến 18 tỷ USD.

Mô hình sân bay quốc tế Bắc Kinh chuẩn bị hình thành năm 2019. Bất cứ sân bay mới nào hay sự phát triển mới của các sân bay châu Á đều được Singapore theo dõi chặt chẽ vì họ sợ đánh mất vai trò sân bay quan trọng nhất ở Đông Nam Á và châu Á. - Ảnh: Bloomberg

Lễ khai trương sân bay Paya Lebar vào ngày 20/8/1955 với hơn 10.000 khách tham dự. Hôm đó, 24 máy bay của không lực hoàng gia Anh quốc, Australia, New Zealand và Malaya (liên bang Malaysia - Singapore) cất cánh và hạ cánh. Sau khi nhường đất để phát triển sân bay dân sự Changi, Paya Lebar nhường luôn mã SIN của IATA (Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế) cho Changi. - Ảnh: MothershipSG

Luôn được bầu chọn là sân bay tốt nhất từ khi thành lập

Sân bay Changi nằm ở mạn Đông của Singapore, được xây dựng trên phần đất của căn cứ không quân Changi vốn được hình thành từ công sức của tù nhân chiến tranh trong Thế chiến II giai đoạn 1943-1944. Changi được chuyền giao cho Không lực Hoàng gia Singapore năm 1946 với hai đường băng đầy cỏ dại. Thập niên 1970, Paya Leba Airport – nay là cơ quan quản lý sân bay dân dụng Singapore – tìm kiếm không gian phát triển mới cho sân bay dân sự. Căn cứ không quân Changi được chọn bởi “không có các tòa nhà cao tầng can thiệp vào quá trình phát triển của sân bay mới”.

Khởi công từ năm 1975, Changi chính thức khai trương ngày 29/12/1981. Cách trung tâm Chinatown của Singapore 17 cây số, được kết nối với mạng lưới xe điện ngầm thuận tiên, sân bay dân dụng Changi từ khi hình thành đã giành nhiều giải thưởng quốc tế, luôn đứng hàng đầu trong danh sách những sân bay tốt nhất thế giới. Theo bình chọn của Skytrax, Changi là một trong ba sân bay 5 sao của thế giới, bên cạnh sân bay Hong Kong và Incheon của Hàn Quốc.

Năm 2008, nhà ga T3 chính thức hoạt động với một dự báo ban đầu rất ảm đạm là sẽ biến thành “thành phố ma”. Nhưng sự nhìn xa trông rộng của cơ quan quản lý và quy hoạch đã chứng minh khác hẳn. Năm 2012, Changi đón 51,2 triệu lượt khách, lần đầu tiên vượt mốc 50 triệu trong lịch sử tồn tại 31 năm của mình. Cho đến cuối tháng 10/2017, sân bay Changi có ba nhà ga hành khách, hai đường băng và có thể phục vụ 66 triệu lượt khách mỗi năm. Nhà ga T4 được đầu tư 950 triệu USD chính thức khai trương từ tối ngày 31/10/2017, đã nâng năng lực phục vụ hành khách của Changi lên 85 triệu/năm.

Hai hình ảnh biểu tượng đã trở thành quá khứ: Máy bay siêu thanh Concorde của Singapore Airlines cất cánh từ sân bay Paya Lebar năm 1977. - Ảnh: MothershipSG

Đón đầu với nhà ga T5

Một kế hoạch mới đầy tham vọng là xây siêu nhà ga T5 từ năm 2020 trên diện tích đất 1.080 ha ở phía Đông của Changi với công suất đến 50 – 70 triệu lượt khách mỗi năm, bằng cả ba nhà ga T1, T2 và T3 cộng lại, và có thể mở rộng khi cần. Với kế hoạch này, Changi có thể đón 135-170 triệu lượt khách mỗi năm. T5 sẽ không chỉ là một nhà ga sân bay mà còn có khách sạn, trung tâm mua sắm, nhà hàng, nơi tổ chức hội nghị và công viên văn phòng.

Việc duy trì sân bay Changi là “cửa ngõ hàng không” của vùng châu Á – Thái Bình Dương là kế hoạch vô cùng quan trọng của đảo quốc chỉ hơn 3 triệu dân này. Changi luôn được đầu tư và đổi mới để có thể cạnh trạnh với các sân bay lớn ở Malaysia, Thái Lan, Hàn Quốc, Hong Kong và Dubai. Đất nước láng giềng Malaysia đang chuẩn bị kế hoạch cho sân bay quốc tế Kuala Lumpur (KLIA) có thể đón 100 triệu lượt khách vào năm 2020. Bangkok cũng đã sẵn sàng cho mục tiêu 120 triệu hành khách vào năm 2024…

Việc đi lại bằng hàng không của khu vực châu Á – Thái Bình Dương được dự báo sẽ tăng trưởng ba lần vào năm 2031 và sẽ chạm mốc 5 tỷ lượt khách, bằng cả thị trường châu Âu và Bắc Mỹ cộng lại. Điều này phần lớn nhờ vào sự phát triển mạnh của các nền kinh tế trong khu vực.

Paul Ng – chuyên viên về hàng không của hãng luật Stephenson Harwood – nói sân bay Changi đã tăng trưởng hai con số trong ba năm qua. Ngay cả với dự báo khiêm tốn nhất thì Changi cũng sẽ tăng trưởng ít nhất là 8% trong nửa thập niên tới – mức tăng ấn tượng so với tỷ lệ 5% khi nhà ga T3 đi vào hoạt động. Nhà ga T4 dự kiến đi vào hoạt động từ năm 2018, nhưng đã được đưa vào khai thác sớm từ cuối tháng 10/2017.

“Nhà ga T4 chỉ đáp ứng mức tăng trưởng 8% của Changi. Nếu tiếp tục với tốc độ này thì sân bay sẽ cần đến nhà ga T5 vào năm 2020” - Channel News Asia trích lời ông Paul Ng.

Terminal 4 của sân bay Changi khai trương cuối tháng 10/2017. - Ảnh: Bloomberg

Khu giải trí và thương mại Jewel Changi Airport được đầu tư hơn 1,7 tỷ USD sẽ khai trương cuối năm nay hay đầu năm 2019. Sau khu giải trí này là kế hoạch xây đường băng thứ ba và nhà ga T5. Phần lớn chi phí xây các công trình này là từ loại phí mới - thuế phát triển sân bay (airport development levy). Khách quá cảnh trả chỉ 3 SGD, nhưng các hành khách phải trả 10,8 SGD. - Ảnh: AsiaOne

Nhìn vấn đề từ chất lượng dịch vụ để tạo "trải nghiệm sân bay tốt hơn"

Với một đảo quốc nhỏ bé, việc duy trì thế mạnh của ngành dịch vụ luôn là quan tâm hàng đầu. Tháng 3/2017, hãng hàng không Qantas của Australia chuyển điểm dừng từ Singapore sang Dubai của các tuyến bay nối liền Australia và châu Âu. Sự việc này đã làm giới chức Singapore lo ngại về khả năng cạnh tranh của Singapore trong tương lai như là “cửa ngõ hàng không của khu vực và thế giới”. Và khi Qantas bay thẳng từ Perth đến London vào tháng 3/2018 vừa rồi, sự lo ngại đó càng lớn hơn vì vị thế của trung tâm trung chuyển hàng không của Singapore đã bị đe dọa!

Bà Josephine Teo - Quốc vụ khanh phụ trách giao thông của Singapore – nói rằng mở rộng sân bay Singapore không chỉ là việc làm hình thức với những số liệu. “Chúng tôi nhìn vấn đề từ quan điểm chất lượng dịch vụ. Làm thế nào có thể tạo ra trải nghiệm ở sân bay tốt hơn luôn là câu hỏi lớn với chúng tôi. Và đây là điều chúng tôi có thể mang lại sự khác biệt” – Quốc vụ khanh Teo nhận định.

Bà cũng nói rằng dự án tham vọng cần có sự hoạch định cẩn trọng vì quy mô cũng như thời hạn sử dụng lâu dài của dự án. Nhà ga T5 là đi trước nhu cầu và các hoạt động cần thiết. Đường băng thứ ba cũng vậy!

Những kế hoạch xây các công trình mới luôn song hành với kế hoạch làm mới các nhà ga và các công trình hiện tại. Một khu phức hợp có tên Jewel gồm 10 tầng với 5 tầng trên mặt đất và 5 tầng ngầm sẽ được khai trương vào đầu năm 2019 sau 5 năm xây dựng. Rộng 130.000m2, được đầu tư 1,7 tỷ USD, Jewel nằm bên cạnh nhà ga T1 với các khu vườn rậm rạp, thác nước trong nhà, khách sạn và hàng trăm gian hàng ăn uống và mua sắm.

Sân bay quốc tế Changi được tiếp thị như là điểm đến riêng rẽ cho du khách quốc tế. Đây là nơi mua sắm, ăn uống và giải trí của người dân Singapore vào cuối tuần. Với những kế hoạch đầu tư bài bản và dài hơn, ngoài việc được chọn là sân bay tốt nhất thế giới, Changi còn nhận nhiều giải thưởng khác. Chẳng hạn sân bay có chỗ ngủ tốt nhất thế giới, bao gồm phòng khách sạn năm sao và là nơi… ngủ bụi; sân bay có trải nghiệm mua sắm tốt nhất thế giới; sân bay có mảng thiên nhiên xanh đẹp nhất!

Chủ tịch Changi Airport Group Liew Mun Leong phát biểu về loại thuế đánh vào tương lai: "Nếu bạn muốn tiện nghi tốt, đây là loại phí phải trả". - Ảnh: ChannelNewsAsia

Và không ngại đánh thuế tương lai!

Singapore cũng đi đầu trong việc đánh phí… nhà ga T5 sẽ hình thành trong vòng 10 năm tới hoặc hơn, có thể vào năm 2030!

Hiện mức thuế ở Changi là 47,3 SGD bao gồm 30,4 SGD phí an ninh và phục vụ hành khách, phí hàng không 6,1 SGD và thuế phát triển sân bay 10,8 SGD. Ngay cả hành khách quá cảnh cũng trả thuế này. Mức thuế phát triển sân bay (ADL) còn được diễn đàn mạng gọi là thuế T5 và bị một số tổ chức phản đối với lý do “tại sao hành khách lại trả thuế cho những gì chưa hình thành và họ không có cơ hội sử dụng”?!?

Nhưng có vẻ chính quyền đảo quốc này không nao núng. Họ dẫn chứng Hong Kong, Dubai (Các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất) và Doha (Qatar) đã làm. Thế thì tại sao Singapore lại không. Dù gặp sự phản ứng của Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), Liew Mun Leong – chủ tịch của Changi Airport Group – nói các loại phí và thuế của sân bay Changi là hợp lý. “Nếu bạn muốn tiện nghi tốt, đây là phí phải trả” – ông Liew nói trong cuộc phỏng vấn mới nhất với kênh truyền hình Channel News Asia của đảo quốc này.

Ricky Hồ

Đón đọc bài 2: Incheon - kiểu mẫu của "thành phố sân bay"

Nên đọc

Thủ tướng quyết định phương án mở rộng, nâng cấp sân bay Tân Sơn Nhất

Dự án sân bay Long Thành: Nguồn vốn có thể đến từ giá trị của đất

Mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất cần đặt trong sự phát triển chung

Chủ đầu tư dự án Nhà ga quốc tế sân bay Đà Nẵng bị phạt 457 triệu đồng