Nông nghiệp hữu cơ: Hành trình kiến tạo niềm tin từ những nguyên tắc bền vững

Trong bối cảnh xã hội hiện đại ngày càng quan tâm sâu sắc đến sức khỏe cá nhân và sự an nguy của hành tinh, nông nghiệp hữu cơ nổi lên không chỉ như một xu hướng tiêu dùng, mà còn là một lời giải đáp toàn diện và cấp thiết. Đây không đơn thuần là một phương pháp canh tác loại bỏ hóa chất, mà là một hệ thống đồng bộ, một triết lý sâu sắc hướng tới việc thực hiện các quá trình với kết quả bảo đảm một hệ sinh thái bền vững, thực phẩm an toàn, dinh dưỡng tốt, đối xử nhân đạo với động vật và đề cao công bằng xã hội. Bản chất của nó là sự nỗ lực kiến tạo lại mối quan hệ hài hòa giữa con người và tự nhiên, một mối quan hệ đã bị rạn nứt bởi nền nông nghiệp công nghiệp hóa.

Cốt lõi của hệ thống này nằm ở sự tôn trọng tuyệt đối dành cho các quy luật tự nhiên. Thay vì can thiệp thô bạo, nông nghiệp hữu cơ tìm cách hạn chế đến mức tối đa việc sử dụng các hóa chất công nghiệp tổng hợp và các chất sinh trưởng phi hữu cơ. Mục tiêu là tạo điều kiện cho sự chuyển hóa khép kín ngay trong hệ canh tác, ưu tiên sử dụng các nguồn tài nguyên hiện có trong nông trại như phân chuồng được ủ hoai mục, phân xanh, phế phụ phẩm nông nghiệp và các vật tư đầu vào khác được cho phép theo tiêu chuẩn hữu cơ nghiêm ngặt.

Để bảo vệ tính toàn vẹn của hệ thống, yêu cầu không được sử dụng năm nguồn vật liệu đầu vào cho sản xuất, bao gồm: hóa chất bảo vệ thực vật tổng hợp, phân bón hóa học, chất kích thích tăng trưởng, sản phẩm biến đổi gen (GMO) và phế thải từ người. Mỗi lệnh cấm đều có lý do sâu xa, nhằm bảo vệ đất đai khỏi suy thoái, nguồn nước khỏi ô nhiễm và sức khỏe con người khỏi những rủi ro tiềm tàng.

Nông nghiệp hữu cơ nổi lên không chỉ như một xu hướng tiêu dùng, mà còn là một lời giải đáp toàn diện và cấp thiết. (Ảnh minh họa)

Nguyên tắc tắc chính của nông nghiệp hữu cơ bao gồm: Đầu tiên là nguyên tắc sức khỏe, vốn coi đất, sinh vật, con người và trái đất là một thể thống nhất, trọn vẹn và không thể tách rời. Một mảnh đất khỏe mạnh sẽ nuôi dưỡng những cây trồng khỏe mạnh, và từ đó mang lại thực phẩm bổ dưỡng, an toàn cho con người.

Tiếp theo là nguyên tắc sinh thái, yêu cầu mọi hoạt động sản xuất phải dựa trên các hệ sinh thái và chu trình tự nhiên, vận hành phù hợp, tuân thủ và giúp bảo vệ tính toàn vẹn của chúng. Nguyên tắc công bằng đòi hỏi sự đối xử công bằng với môi trường chung và đảm bảo cơ hội sống cho mọi sinh vật, từ vi sinh vật trong đất đến con người trong chuỗi cung ứng. Cuối cùng, nguyên tắc cẩn trọng yêu cầu người sản xuất phải quản lý một cách có trách nhiệm để bảo vệ sức khỏe và phúc lợi của các thế hệ hiện tại và tương lai cũng như môi trường.

Để những nguyên tắc này tạo dựng niềm tin với người tiêu dùng, quá trình chứng nhận bởi một bên thứ ba độc lập đã trở thành một yêu cầu pháp lý bắt buộc, được quy định rõ trong Nghị định 109/2018/NĐ-CP của Việt Nam. Đây là một hành trình nghiêm ngặt, minh bạch và đòi hỏi sự cam kết thực sự.

Hành trình này bắt đầu bằng việc doanh nghiệp đăng ký chứng nhận, tiếp theo là giai đoạn tổ chức chứng nhận đánh giá kỹ lưỡng toàn bộ tài liệu và hồ sơ. Sau đó là bước quan trọng nhất: đánh giá tại hiện trường, nơi các chuyên gia sẽ trực tiếp đến trang trại hoặc cơ sở chế biến để kiểm tra, đối chiếu thực tế, và có thể lấy mẫu thử nghiệm nếu cần. Kết quả đánh giá sẽ được thẩm xét cẩn thận trước khi quyết định cấp giấy chứng nhận. Tuy nhiên, việc nhận được chứng chỉ không phải là điểm kết thúc. Để duy trì chứng nhận, doanh nghiệp phải trải qua các cuộc đánh giá giám sát định kỳ hàng năm và có thể cả những cuộc thanh tra đột xuất không báo trước.

Điều này cho thấy chứng nhận hữu cơ là một quá trình liên tục. Nó đòi hỏi doanh nghiệp phải xây dựng một hệ thống quản lý bài bản ngay từ đầu, đào tạo đội ngũ nhân lực về ý thức tuân thủ và tầm quan trọng của việc ghi chép nhật ký sản xuất, đồng thời phải hợp tác chặt chẽ và minh bạch với tổ chức chứng nhận. Cuối cùng, nông nghiệp hữu cơ không chỉ là câu chuyện của người nông dân hay doanh nghiệp, mà là một nỗ lực chung của toàn xã hội trong việc lựa chọn một con đường phát triển lành mạnh hơn, bền vững hơn cho cả con người và Trái Đất.