Loài cây duy nhất trên thế giới biết ‘đi bộ’: Rễ mọc ra ngoài thân cây, có thể di chuyển 2-3cm mỗi ngày

Socratea exorrhiza, còn được gọi là "Cây đi bộ," là một loài cọ đặc biệt sống trong các khu rừng mưa nhiệt đới ở Trung và Nam Mỹ, như Ecuador. Hầu hết chúng được phát hiện ở Khu dự trữ Sinh quyển Sumaco, một khu rừng nằm cách thành phố Quito ở Ecuador khoảng 100km. Loài cây này có bộ rễ dài và khỏe, mọc ra ngoài thân cây và đâm thẳng xuống mặt đất, trông rất giống những chiếc xúc tu.

Theo người dân địa phương, cây được gọi là "cây đi bộ" vì có khả năng di chuyển từ bóng râm ra ánh sáng mặt trời bằng cách mọc rễ mới theo hướng muốn di chuyển, trong khi các rễ già từ từ bật lên, khô lại và mục đi. Quá trình này có thể kéo dài vài năm, nhưng cũng có người cho biết cây có thể "đi" được 2 hoặc 3cm mỗi ngày, hay  khoảng 20m mỗi năm.

Khi rễ của cây trở nên quá dài, chúng sẽ tự đứt ở đầu, tạo điều kiện cho việc di chuyển dễ dàng hơn qua thảm thực vật rậm rạp hoặc các chướng ngại vật khác. Những loài thực vật độc đáo này thường ở lại trong khu vực ban đầu của chúng và không di chuyển xa hơn nơi chúng mọc ban đầu - thường không quá 100m hoặc hơn.

Việc loài cây thuộc họ cọ này có khả năng đi lại đã kích thích sự tò mò của rất nhiều khách du lịch. Tuy nhiên, nghiên cứu của nhà sinh vật học Gerardo Avalos, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Bền vững ở Atenas, Costa Rica, lại đưa ra kết luận khác.

Theo phân tích được công bố trong tạp chí Biotropica vào năm 2005, cây và rễ của Socratea exorrhiza không có khả năng di chuyển như nhiều người vẫn tin. Một số rễ có thể chết, nhưng cây vẫn cắm rễ tại chỗ. 

"Bài báo của tôi chứng minh rằng niềm tin về cây cọ biết đi chỉ là một huyền thoại. Việc nghĩ rằng một cây cọ thực sự có thể theo dõi sự thay đổi ánh sáng của tán cây bằng cách di chuyển chậm trên nền rừng chỉ là một câu chuyện mà các hướng dẫn viên du lịch kể với du khách đến rừng nhiệt đới để làm bài thuyết trình của họ phong phú hơn", Avalos chia sẻ với Life's Little Mysteries.

Các nhà khoa học vẫn chưa hiểu rõ vai trò của những chiếc rễ mọc từ thân cây. Một số người cho rằng chúng giúp cho cây vững chắc hơn, một số khác cho rằng chúng giúp cây phát triển cao hơn mà không tăng đường kính thân cây. Tuy nhiên, cho đến nay, những giả thuyết này vẫn chưa được chứng minh một cách rõ ràng.

Dù vậy, Socratea exorrhiza vẫn đóng một vai trò quan trọng trong hệ sinh thái của rừng nhiệt đới, cung cấp môi trường sống và thức ăn cho nhiều loài động vật. Lá của loài cây này là thức ăn cho lười và khỉ, trong khi thân cây là nơi trú ẩn cho nhiều loại côn trùng và động vật không xương sống. Cây cọ đi bộ cũng được người dân bản địa trong rừng nhiệt đới sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Lá có thể được dệt thành giỏ, chiếu và mái nhà, trong khi gỗ được sử dụng cho việc xây dựng và làm chất đốt.