Khoa học Công nghệ dẫn lối: Chuyển đổi nông nghiệp bền vững ở Việt Nam

Gieo mầm tri thức nơi biên giới: Chuyển đổi giống cây trồng

Nông nghiệp Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ, khi Khoa học công nghệ cùng khuyến nông trở thành những trụ cột quyết định để nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị gia tăng. Từ biên giới đến đồng bằng, từ trường đại học đến hợp tác xã, nhiều hoạt động đang tạo nên “mùa vàng tri thức” – không chỉ mang lại sản lượng, mà còn xây dựng nền nông nghiệp bền vững lâu dài.

Đại học Cần Thơ không chỉ là cái nôi tri thức của vùng Đồng bằng sông Cửu Long mà còn là biểu tượng cho sự chuyển mình của nông nghiệp Việt Nam.

Tại vùng biên Hướng Phùng (Quảng Trị), nơi nhiều bản làng còn khó khăn, chương trình “Chuyển đổi giống cây trồng năng suất, chất lượng cao” do Đồn Biên phòng triển khai đã mang lại hiệu quả rõ nét. Những hạt lúa mới, ngô giống cao sản được trao tặng cùng hướng dẫn kỹ thuật gieo sạ, chăm sóc và thu hoạch đã biến thành ruộng đồng xanh tốt giữa điều kiện khô hạn. Không chỉ dừng lại ở sản xuất, công tác dân vận sáng tạo như mô hình “Tiết học biên giới” giúp gieo mầm tri thức, chủ quyền và khát vọng phát triển cho thế hệ trẻ vùng biên. Những phần việc nhỏ từ giếng khoan đến bàn ghế học tập không chỉ cải thiện đời sống, mà còn thắt chặt tình hữu nghị Việt – Lào.

Tại Đồng bằng sông Cửu Long, Trường Nông nghiệp – Đại học Cần Thơ không chỉ đào tạo sinh viên mà còn trở thành “cầu nối tri thức” để chuyển giao công nghệ xanh tới người nông dân. Nghiên cứu, thực hành kỹ thuật, quản lý sản xuất và thích ứng biến đổi khí hậu đều được đưa vào thực tiễn, giúp sinh viên mang kiến thức ra đồng ruộng và nông dân tiếp cận công nghệ mới. Mô hình học – làm – phát triển bền vững này đang được nhân rộng, khẳng định vai trò trung tâm của tri thức trong nông nghiệp hiện đại.

Khuyến nông và đổi mới sáng tạo mở đường cho sản xuất bền vững

Trung tâm Khuyến nông Hà Nội đang đồng hành chặt chẽ với bà con nông dân trong quá trình chuyển đổi sản xuất theo hướng bền vững. Các mô hình chăn nuôi theo chuẩn VietGAP, áp dụng giống cao năng suất như bò BBB, sử dụng thức ăn thảo dược và chế phẩm vi sinh đã giúp giảm chi phí và tăng hiệu quả sản xuất.

Ngoài ra, quỹ Khuyến Nông Hà Nội cung cấp nguồn vốn ưu đãi để nông dân đầu tư thiết bị, chuồng trại hoặc áp dụng kỹ thuật mới. Khuyến nông Hà Nội không chỉ hỗ trợ về kỹ thuật mà còn là cầu nối thị trường, với các diễn đàn “Khuyến nông – Kết nối sản xuất – Tiêu thụ” giúp nông dân và hợp tác xã gắn kết với doanh nghiệp, đảm bảo đầu ra ổn định cho sản phẩm.

Đồn Biên phòng Hướng Phùng hỗ trợ nhân dân địa bàn mở rộng diện tích trồng cây lúa nước năng suất cao.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực cốt lõi để phát triển nông nghiệp Việt Nam. Chiến lược khuyến nông được đổi mới toàn diện, không chỉ chuyển giao kỹ thuật mà còn cung cấp thông tin thị trường, kết nối chuỗi giá trị và phát triển khuyến nông số. Mô hình kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp được thúc đẩy, xử lý chất thải, tái sử dụng tài nguyên và áp dụng công nghệ cao nhằm giảm phát thải và tăng hiệu quả sử dụng.

Sự kết hợp giữa lực lượng biên phòng, khuyến nông, trường đại học và nhà quản lý đã tạo nên một mạng lưới chuyển giao tri thức mạnh mẽ từ biên giới đến đồng bằng. Việc ứng dụng giống mới, kỹ thuật cao, mô hình tuần hoàn và sản xuất theo chuỗi không chỉ tăng năng suất, giảm chi phí mà còn củng cố khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu. Nguồn vốn ưu đãi, quỹ khuyến nông và mạng lưới “bốn nhà” – gồm nông dân, khuyến nông, doanh nghiệp và nhà nước – là nền tảng quan trọng để mở rộng quy mô sản xuất hiện đại và bền vững.

Để phát triển sâu hơn, cần nhân rộng mô hình chuyển đổi giống cao sản ở các vùng khó khăn, biên giới, tăng cường đào tạo khuyến nông viên và nông dân về kỹ thuật cao, quản lý chuỗi, mở rộng đầu tư cho khuyến nông số và hợp tác công – tư để tận dụng khoa học công nghệ. Đồng thời, cơ chế thị trường cần gắn sản xuất với tiêu thụ, đảm bảo nông sản có đầu ra ổn định, từ đó nâng cao giá trị nông nghiệp Việt Nam một cách bền vững.