Dứt khoát không hợp thức hóa sai phạm của “chung cư mini”!

Vụ cháy chung cư mini tại quận Thanh Xuân, Hà Nội vừa qua như “giọt nước tràn ly” của những tích tụ bất cập lâu nay. Dẫn ra vụ việc đau lòng xảy ra mới đây, song theo ĐBQH Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị), thực tế nhà ở chung cư mini, nhà trọ bình dân là tồn tại khách quan và đang là “cứu cánh” về chỗ ở cho công nhân, người lao động, sinh viên nghèo. Do vậy, cần giải bài toán thực tế hiện hữu này bằng những biện pháp kỹ thuật phù hợp. “Bịt chặt kẽ hở trong quản lý là việc cần làm ngay, nhưng siết chặt quá mức cần thiết sẽ đẩy người lao động, sinh viên nghèo ra đường khi họ không có điều kiện để ở những căn hộ đáp ứng yêu cầu cao”, đại biểu Hoàng Đức Thắng thẳng thắn.

Khẳng định, việc tạo điều kiện cho người có thu nhập thấp có chỗ ở, học tập và lao động rất là cần thiết, nhưng ĐBQH Leo Thị Lịch (Bắc Giang) cho rằng, không vì thế mà buông lỏng công tác quản lý nhà nước về xây dựng cơ sở hạ tầng và quản lý đô thị ở các khu nhà ở, nhà trọ và khu chung cư đối với người lao động có thu nhập thấp, trong đó có vấn đề bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy. “Việc cấp phép sai, không đúng quy định về cấp phép xây dựng đối với những loại nhà này phải được xử lý nghiêm minh”. Ví dụ, tòa nhà xảy ra cháy tại quận Thanh Xuân vừa qua được cấp phép xây dựng 6 tầng, nhưng thực tế xây dựng tới 9 tầng là sai phép, mà chủ tòa nhà này có đến 8 chung cư mini và tồn tại trong 10 năm - rất nguy hiểm đến tính mạng con người khi thuê hoặc mua để ở. Cho rằng đây là một “kẽ hở trong công tác quản lý nhà nước, đại biểu Leo Thị Lịch đề nghị “phải làm nghiêm khắc vấn đề này”.

Phân tích vấn đề “chung cư mini” từ các góc độ thực trạng pháp luật, thực tiễn thực thi và nhu cầu của người dân, ĐBQH Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn) cho biết, quy định của pháp luật hiện hành về loại hình nhà ở này rất lỏng lẻo. Tại Khoản 2, Điều 46 của Luật Nhà ở hiện hành có dành một khổ để mô tả về loại hình nhà ở này nhưng không rõ về tiêu chuẩn, quy chuẩn cũng như yêu cầu quản lý, thậm chí là định danh cũng không thật sự rõ ràng. Trong khi đó, cả xã hội gọi sản phẩm này là “chung cư mini” - một thuật ngữ không có trong Luật. “Chính vì quy định lỏng lẻo như vậy dẫn đến thiếu hành lang pháp lý phù hợp, gây lúng túng trong quản lý và áp lực cho hạ tầng đô thị, đặc biệt là tiềm ẩn nguy cơ cao đối với sự an toàn của người dân. Từ những lỗ hổng trong pháp luật thời gian vừa qua đã kéo theo những lỗ hổng trong quản lý”.

Và với quy định hiện hành như vậy, thì một cá nhân hoặc hộ gia đình có thể đứng ra xây dựng “chung cư mini” để bán mà không bị khống chế về số lượng căn hộ, chỉ bị khống chế về chiều cao là không được vượt quá 6 tầng. Thủ tục rất đơn giản, chỉ cần là xin cấp giấy phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ. Và do đứng dưới danh nghĩa “nhà ở riêng lẻ”, nên tất cả các “chung cư mini” hiện nay đều không chịu sự ràng buộc bởi thủ tục tiền kiểm, hậu kiểm của Sở Xây dựng như đối với các chung cư thông thường khác.

Đây có lẽ cũng chính là nguyên nhân cho sự “nở rộ” về loại hình các “chung cư mini trong 10 năm trở lại đây. Riêng ở TP. Hồ Chí Minh hiện có tới 42.200 nhà cho thuê kiểu “chung cư mini”. Điều đáng nói là hầu hết các “chung cư mini” đều được xây dựng trên diện tích đất nhỏ, nằm sâu trong ngõ hẹp, nơi tập trung đông đúc dân cư, tiềm ẩn nguy cơ cao về an toàn cháy nổ. Khi xảy ra cháy, các xe cứu hỏa sẽ rất khó tiếp cận. Chưa kể, nhiều “chung cư mini” được xây dựng sai phép, trái phép, không bảo đảm an toàn; nhiều vi phạm được phát hiện với lỗi phổ biến là vượt tầng nhằm tối đa hóa lợi nhuận. Rõ ràng, “tình trạng phạt cho tồn tại hoặc cưỡng chế trên văn bản đã diễn ra trong thời gian dài với nhiều công trình xây dựng mà chưa có giải pháp triệt để”, đại biểu Nguyễn Thị Thủy thẳng thắn.

Tuy nhiên, từ góc độ nhu cầu của người dân, cần khẳng định rằng, sự ra đời của “chung cư mini” đã đáp ứng nhu cầu của nhiều người dân có mức thu nhập trung bình thấp. Chỉ với khoảng 800 triệu đồng là có thể có được một căn hộ ở vị trí tương đối trung tâm, thuận lợi cho công việc, học hành.

Cân nhắc vấn đề từ các góc độ như vậy, đại biểu Nguyễn Thị Thủy thống nhất rất cao với ý kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, đó là nhu cầu thực tế của người dân cần phải được bảo đảm, nhưng dứt khoát không hợp thức hóa những sai phạm của “chung cư mini” trong Luật Nhà ở. Cùng với đó, vừa phải quy định chặt chẽ đối với loại hình nhà ở này, vừa phải có điều khoản chuyển tiếp để bảo đảm ổn định cuộc sống và an toàn tính mạng cho người dân.

Và với cái nhìn căn cơ và lâu dài hơn, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đề nghị, Chính phủ tiếp tục triển khai những giải pháp ưu đãi để khơi thông nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá bình dân. Đây là một trong những giải pháp mấu chốt để giải quyết gốc rễ vấn đề nhà ở an toàn cho người có thu nhập thấp. Đồng thời, cần chỉ đạo các cơ quan hiện đang tiến hành thanh tra, kiểm tra các “chung cư mini”, bên cạnh việc kiểm tra để phát hiện vi phạm là rất cần thiết, nhưng ngoài ra qua kiểm tra cũng cần hướng dẫn kịp thời cho người dân để có quỹ giải pháp phòng, ngừa an toàn cháy nổ. Và, trong Nghị quyết Kỳ họp thứ Sáu của Quốc hội lần này có nội dung yêu cầu về bảo đảm an toàn cháy nổ nói chung, trong đó có an toàn cháy nổ đối với các “chung cư mini” đang hiện hữu.

Lam Giang ( Đại biểu Nhân dân)