Đánh thức mạch nguồn – định vị lại bản đồ du lịch Việt trên thế giới

Nhưng để biến tiềm năng thành động lực phát triển, thành ngành kinh tế mũi nhọn, để những giá trị ấy không chỉ là niềm tự hào nội địa mà còn trở thành “thỏi nam châm” hút khách quốc tế, cần một chiến lược đồng bộ.

Khi đó, chính sách phải là bàn đạp, không thể là điểm nghẽn, tư duy quản trị ngành cần được làm mới, nếu không muốn tụt lại trong cuộc cạnh tranh khu vực đang diễn ra khốc liệt.

MICE - xu hướng du lịch kết hợp hội nghị, hội thảo, khen thưởng, triển lãm

PGS.TS Phạm Hồng Long, một trong những chuyên gia hàng đầu về du lịch, khẳng định Việt Nam sở hữu một danh mục sản phẩm du lịch vô cùng phong phú, hoàn toàn bắt kịp và thậm chí dẫn đầu xu thế toàn cầu về du lịch xanh, sinh thái, sức khỏe và văn hóa.

"Việt Nam có 4 sản phẩm chính đã được định hình và tập trung phát triển du lịch văn hóa, sinh thái, biển đảo và đô thị. Đây là những thế mạnh cốt lõi," ông Long phân tích.

Bên cạnh đó, ông Long cũng nhấn mạnh Việt Nam điểm đến của "kinh đô ẩm thực" được nhiều khách quốc tế công nhận – một yếu tố hút khách mạnh mẽ đang được nhiều địa phương như Hải Phòng, Hà Nội, Quảng Ninh khai thác triệt để.

Bên cạnh đó, du lịch cộng đồng với bản sắc độc đáo của 54 dân tộc, du lịch sức khỏe tận dụng địa hình và khí hậu đa dạng, cùng các sự kiện thể thao quy mô lớn như giải chạy, đua xe đạp đang ngày càng nở rộ.

Bắt kịp và thậm chí dẫn đầu xu thế toàn cầu về du lịch xanh, sinh thái, sức khỏe và văn hóa. Ảnh: VNAT

Đặc biệt, TS Long còn chỉ ra một mũi nhọn mới đầy bất ngờ của du lịch Việt đó là MICE (tức du lịch kết hợp hội nghị, hội thảo, khen thưởng, triển lãm).

"Singapore vốn nổi tiếng về loại hình này, nhưng Việt Nam với vị thế ngoại giao ngày càng tốt, đặc biệt trong bối cảnh kỷ niệm 80 năm thành lập nước, chúng ta hoàn toàn có thể khai thác các sự kiện hội thảo, triển lãm để thu hút du khách MICE, đưa Việt Nam thành trung tâm hội nghị quốc tế”, ông Long gợi mở về một hướng đi chiến lược, tận dụng tối đa lợi thế địa chính trị.

"Thổi hồn" vào thiên nhiên hùng vĩ - biến di sản thành "nam châm hút tiền"

Ông Nguyễn Văn Tài, một chuyên gia kỳ cựu trong ngành, khẳng định Việt Nam không thiếu những "viên ngọc quý" đã nổi tiếng toàn cầu như Vịnh Hạ Long, cố đô Huế, phố cổ Hội An, Phú Quốc hay Đà Nẵng. Du khách quốc tế đã biết đến Việt Nam là một đất nước tươi đẹp với những bãi biển tuyệt vời, di sản độc đáo.

"Tuy nhiên, điểm mấu chốt vẫn là công tác xúc tiến và quảng bá. Vấn đề là chúng ta phải 'thổi hồn' vào những kỳ quan ấy để tăng giá trị hấp dẫn, biến sự 'biết' thành 'mong muốn trải nghiệm và chi tiêu'," ông Tài trăn trở.

Để ngành du lịch thực sự bứt phá, ông Tài đưa ra ba kiến nghị mang tính đột phá, nhắm thẳng vào các điểm nghẽn:

Doanh nghiệp lữ hành phải là "trung tâm" của mọi chiến lược: Cần cơ chế hỗ trợ cụ thể về vốn, công nghệ để họ có đủ nguồn lực dẫn dắt thị trường.

Đầu tư "khủng" vào xúc tiến quảng bá: Không phải quảng bá chung chung, mà phải là ngân sách đủ lớn, kế hoạch chi tiết, và cơ chế nghiệm thu rõ ràng, nhằm "đánh trúng" từng phân khúc khách hàng.

Hoàn thiện hạ tầng và quy hoạch chiến lược: Đảm bảo hệ thống dịch vụ tiện ích, hiện đại, đủ sức thỏa mãn nhu cầu du khách nhưng tuyệt đối không xâm lấn di sản hay vùng bảo tồn văn hóa.

Dù Việt Nam có sự sụt giảm nhẹ trong Chỉ số Phát triển Du lịch và Lữ hành của WEF, ông Phạm Hà, nhà sáng lập kiêm CEO Lux Travel DMC vẫn giữ vững niềm tin mãnh liệt vào tiềm năng bùng nổ của kinh tế tư nhân và khả năng "cất cánh" của du lịch.

Ông Hà nhấn mạnh: "Chúng ta cần thước đo, quản lý điểm đến xanh sạch đẹp... Cùng với sự phát triển của hàng không, du lịch sẽ giúp Việt Nam trỗi dậy trong kỷ nguyên mới”.

Quảng bá làm sao để thuyết phục được thị trường là một chiến lược mới. Ảnh: VNAT

Ông Hà thẳng thắn chỉ ra những "điểm nghẽn" đang kìm hãm: Thiếu thông tin thị trường nguồn, chất lượng nhân lực yếu kém và hạ tầng chưa đồng bộ. Chủ đơn vị lữ hành cũng kêu gọi hỗ trợ doanh nghiệp tiên phong chuyển đổi xanh, tiếp cận vốn, đi theo xu thế NetZero để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.

Thông điệp đắt giá nhất của ông Phạm Hà gửi gắm đến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là "khi nhắc đến du lịch, tôi mong muốn Bộ sẽ đưa du lịch trở thành ngành kinh tế, có sự đầu tư, làm kinh tế du lịch, để du lịch song hành cùng văn hóa, thể thao”.

Đây không chỉ là quảng bá vẻ đẹp, mà là tạo ra GDP đóng góp to lớn vào mục tiêu tăng trưởng 2 con số thì đòi hỏi năng lực, kế hoạch cụ thể và quyền được đóng góp của doanh nghiệp để tạo ra những con số tăng trưởng thực chất, thay vì chỉ báo cáo thành tích.

Việt Nam cần định vị thương hiệu du lịch quốc gia một cách rõ ràng. Không thể lấy một sản phẩm chung cho tất cả mà phải phù hợp từng thị trường. Chúng ta phải định vị Việt Nam là điểm đến như thế nào? Là thiên nhiên rừng vàng biển bạc hay đất nước của con người hiếu khách? Việt Nam chưa thực sự chạm đến cảm xúc khách hàng”. Giải pháp cấp thiết là chuyển đổi số trên các Cổng thông tin, cập nhật dữ liệu khách liên tục để doanh nghiệp có cơ sở phân tích, thiết kế sản phẩm phù hợp.

Quy hoạch "tầm vóc thế kỷ" và pháp lý "cởi trói" khai phóng nền tảng bền vững

TS. Nguyễn Thị Thu Mai, Trưởng Khoa Du lịch, Trường Đại học Mở Hà Nội, đánh giá cao “Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045” là một bước tiến đột phá về tư duy chiến lược.

"Quy hoạch này không chỉ tập trung vào ngành mà còn gắn kết chặt chẽ với quy hoạch tổng thể quốc gia, tích hợp liên ngành, tối ưu hóa liên kết vùng và phát triển du lịch theo chuỗi giá trị”, bà Mai nhấn mạnh.

Điều này mở ra cơ hội tái cấu trúc toàn bộ ngành theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, bền vững.

Quy hoạch này cũng là nền tảng để các cơ sở đào tạo điều chỉnh chương trình, thúc đẩy mô hình liên kết nhà trường – doanh nghiệp – địa phương, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, sẵn sàng làm việc trong môi trường đa văn hóa và chuyển đổi số.

Năm 2025 được xem là chặng nước rút quan trọng, TS. Mai kỳ vọng du lịch có thể đóng góp 7-10% GDP, trở thành ngành phục hồi nhanh nhất sau đại dịch và nâng tầm thương hiệu quốc gia.

Bản sắc văn hóa Việt Nam chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt, hấp dẫn. Ảnh: VNAT

Để Luật Du lịch và các quy định thực sự là đòn bẩy, bà Mai kiến nghị:

"Cởi trói" chính sách hỗ trợ linh hoạt cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, khởi nghiệp, đặc biệt các mô hình sáng tạo, ứng dụng công nghệ và du lịch cộng đồng.

Luật hóa mối liên kết đào tạo – sử dụng nhân lực, ràng buộc trách nhiệm doanh nghiệp trong việc tiếp nhận sinh viên thực tập và phản hồi chương trình đào tạo, đảm bảo chất lượng đầu ra.

Bổ sung tiêu chí đánh giá du lịch toàn diện, không chỉ là số lượt khách mà còn chất lượng trải nghiệm, chỉ số hài lòng, mức độ đóng góp vào bảo tồn văn hóa – môi trường và hiệu quả phân phối lợi ích cho cộng đồng, định vị du lịch có trách nhiệm.

Năm 2025 được xem là chặng nước rút quan trọng, bà Mai kỳ vọng du lịch có thể đóng góp 7-10% GDP, trở thành ngành phục hồi nhanh nhất sau đại dịch và nâng tầm thương hiệu quốc gia.

Để Luật Du lịch và các quy định thực sự là đòn bẩy, bà Mai cũng mong muốn Nhà nước sẽ điều chỉnh chính sách hỗ trợ linh hoạt cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, khởi nghiệp, đặc biệt các mô hình sáng tạo, ứng dụng công nghệ và du lịch cộng đồng.

Bên cạnh đó, luật hóa mối liên kết đào tạo – sử dụng nhân lực, ràng buộc trách nhiệm doanh nghiệp trong việc tiếp nhận sinh viên thực tập và phản hồi chương trình đào tạo.

Cuối cùng là bổ sung tiêu chí đánh giá du lịch toàn diện, không chỉ là số lượt khách mà còn chất lượng trải nghiệm, chỉ số hài lòng, đóng góp bảo tồn văn hóa – môi trường và hiệu quả phân phối lợi ích cho cộng đồng.

Chuyển đổi số và xúc tiến du lịch: Động lực cho hội nhập toàn cầu

Chuyển đổi số không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc để du lịch Việt Nam hội nhập sâu rộng. Ông Hà Văn Siêu, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam khẳng định: "Chuyển đổi số nói chung và trong ngành du lịch nói riêng đã trở thành nhiệm vụ trọng tâm. Các điểm đến, địa phương, doanh nghiệp đang nỗ lực triển khai ứng dụng công nghệ mới nhất, từ việc nâng cao trải nghiệm khách hàng thông qua chuyển đổi số, tiến tới ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để xây dựng du lịch thông minh, điểm đến thông minh. Điều này giúp du lịch Việt Nam bắt kịp xu thế thế giới và hòa nhập sâu vào chuỗi du lịch toàn cầu”.

Du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, đòi hỏi sự liên kết chặt chẽ giữa các khâu từ giao thông, lưu trú, ẩm thực, giải trí đến thanh toán. Ông Siêu phân tích: "Tất cả các khâu này cần liên kết trong một không gian mở, không biên giới, với tính linh hoạt và cởi mở cao. Vì vậy, yêu cầu liên kết ngành, liên kết ngang, liên kết dọc, liên kết địa phương, doanh nghiệp là bắt buộc. Trong giai đoạn này, ứng dụng công nghệ sẽ hỗ trợ quá trình liên kết này tốt hơn”.

“Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045” là một bước tiến đột phá về tư duy chiến lược. Ảnh: VNAT

Ông đưa ra ví dụ về sự liên kết nhờ công nghệ: "Liên kết trong quá trình thanh toán quốc tế đã triển khai rất tốt. Các ứng dụng giao thoa giữa các doanh nghiệp hỗ trợ bán sản phẩm, booking online, và xu hướng du lịch không chạm nhờ công nghệ. Thậm chí, việc ứng dụng công nghệ còn giúp đơn giản hóa thủ tục như nhận diện khuôn mặt thay cho kiểm tra hộ chiếu tại cửa khẩu”.

Để duy trì liên kết bền vững, ông Siêu cho rằng yếu tố cốt lõi là lợi ích thiết thực của các bên. Mọi mối liên kết phải tạo ra động lực và lợi ích cụ thể cho mỗi bên tham gia. Từ khung khổ pháp lý bảo vệ quyền và lợi ích, đến môi trường kinh doanh thuận lợi, tất cả đều nhằm thúc đẩy những 'cái bắt tay' mang lại giá trị thực.

Cuối cùng, mọi liên kết đều phải hướng tới mục tiêu phát triển bền vững: Tất cả cam kết, công nghệ phải phù hợp với mục tiêu chiến lược phát triển du lịch bền vững, chất lượng, vì sự phồn thịnh, ấm no, hạnh phúc của cộng đồng địa phương. Chúng ta không thể phát triển du lịch mà bỏ quên giá trị văn hóa và môi trường. Phát triển du lịch phải song hành với bảo tồn văn hóa, bảo vệ môi trường và đảm bảo sự tiến bộ, văn minh của xã hội.

Công tác xúc tiến du lịch Việt Nam đã gặt hái những thành công đáng kể, nhưng đang chuyển mình sang một giai đoạn mới. Ông Siêu đánh giá: "Những năm qua, du lịch Việt Nam đã phát huy lợi thế khi vị thế đất nước ngày càng được khẳng định và yêu mến. Công tác xúc tiến đạt kết quả tích cực về chiều rộng, với lượng truy cập trang web du lịch Việt Nam dẫn đầu khu vực Đông Nam Á, cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn của thế giới."

Tuy nhiên, định hướng sắp tới là đi vào chiều sâu trong thời gian tới, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam đang chuẩn bị chuyển hướng sang một tầm cao mới trong công tác xúc tiến quảng bá, đó là đi vào chiều sâu.

Theo ông Siêu, chiến lược mới tập trung vào việc phân khúc thị trường và cá nhân hóa thông điệp: "Chúng ta cần hiểu rõ hơn khách hàng là ai để cung cấp thông tin cụ thể, chi tiết, rõ nét cho từng thị trường. Mục tiêu là từ sự quan tâm, biết đến, dẫn đến sự hiểu biết sâu sắc, yêu thích và quyết định du lịch Việt Nam – đó là một quá trình thuyết phục thị trường".

Quảng bá làm sao để thuyết phục được thị trường là một chiến lược mới. Trong quá trình đổi mới nội dung và phương thức xúc tiến, chúng tôi sẽ phát triển chuyên đề về sản xuất nội dung quảng bá, đặc biệt là nội dung số trên nền tảng số, với hình ảnh, clip, tư liệu rõ nét, chuyên nghiệp, có chủ đề và được sản xuất bởi những đạo diễn có tầm, tập trung vào từng đối tượng cụ thể.

Việc thay đổi bộ nhận diện quảng bá để phù hợp với từng đối tượng là cần thiết. Bởi lẽ, Việt Nam cần phân đoạn, phân khúc để truyền tải thông tin, nội dung đúng đối tượng quan tâm. Tránh việc 'cho tất cả ăn một món', thay vào đó là 'cho ăn các món khác nhau với thị trường khác nhau'.

Ứng dụng công nghệ và sự chân thực trong truyền thông là chìa khóa để du lịch phát triển mạnh mẽ. Ông Siêu chia sẻ: "Chúng ta ứng dụng công nghệ để truyền tải qua các kênh số. Nội dung số phải được truyền tải trên nền tảng số, nhưng phải đảm bảo độ tin cậy, chân thực, chạm vào trái tim, có câu chuyện Việt Nam và lấy văn hóa Việt Nam làm chiến lược cạnh tranh. Bản sắc văn hóa Việt Nam chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt, hấp dẫn khi truyền tải trên nền tảng số, giúp lan tỏa rộng và nhanh”.

Du lịch Việt Nam đang đứng trước "thời khắc vàng" để định vị lại mình trên bản đồ thế giới. Ảnh: VNAT

Bên cạnh đó, sự tham gia của các cá nhân có ảnh hưởng (KOL) và lãnh đạo cấp cao cũng góp phần nâng cao hiệu quả quảng bá. Đại diện Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam phân tích: “Chúng ta biết phát huy các kênh như KOL, người ảnh hưởng, sự kiện. Đặc biệt, gần đây, lãnh đạo cấp cao khi công du nước ngoài cũng lồng ghép thông điệp, thông tin giới thiệu về Việt Nam về du lịch Việt Nam. Đây là những chuyển mình về chất trong công tác xúc tiến quảng bá”.

Cuối cùng, ông Siêu nhấn mạnh vai trò của truyền thông số và sự cần thiết của việc kiểm soát an ninh mạng để đảm bảo tính xác thực: "Truyền thông số trên nền tảng số, cả kênh chính thức và mạng xã hội, sẽ ngày càng mạnh. Để mạng xã hội phát huy tính tích cực, chúng ta phải kiểm soát an ninh mạng để thông tin có độ tin cậy cao hơn. Trong quảng bá, marketing, phải luôn giữ được sự chân thành, lồng ghép giá trị chân thành vào thông tin quảng bá, ngay cả trên nền tảng số và mạng xã hội. Vì mạng xã hội rất nhanh và dễ lan truyền, nên chúng ta phải kiểm soát rất kỹ lưỡng”.

Du lịch Việt Nam đang đứng trước "thời khắc vàng" để định vị lại mình trên bản đồ thế giới. Với chiến lược khai thác chiều sâu văn hóa, tầm nhìn quy hoạch "thế kỷ", sự dũng cảm "cởi trói" chính sách, cùng quyết tâm ứng dụng công nghệ và liên kết không biên giới, Việt Nam hoàn toàn có thể biến tiềm năng thành sức mạnh, biến giấc mơ "cường quốc du lịch" thành hiện thực. Đây không chỉ là cuộc cách mạng kinh tế, mà còn là hành trình khẳng định vị thế và bản sắc Việt trên trường quốc tế.