Có dấu hiệu bỏ sót tội danh trong vụ án vận chuyển hàng cấm ở Đà Nẵng?

Vận chuyển hàng chục tấn sản phẩm động vật hoang dã nguy cấp

Tháng 5/2015, thông qua mối quan hệ mua bán gỗ từ trước, Nguyễn Văn Sáu, Giám đốc Công ty TNHH Vạn An (Đà Nẵng) gặp đối tượng người Trung Quốc có tên Li Shi Hao (tên Việt là Triều, giám đốc một công ty tại Quảng Tây, Trung Quốc) để thỏa thuận làm ăn.

Triều thỏa thuận với Sáu sử dụng pháp nhân Công ty TNHH Vạn An để nhập các lô hàng của Triều từ nước ngoài về Việt Nam. Mỗi container hàng nhập về, Sáu được trả công 10.000 USD (210 triệu đồng), mọi chi phí đều do Triều chịu. Thấy tiền công cao bất thường, Sáu đã có ý nghi ngờ là hàng cấm, nhưng vì hám lợi nên vẫn làm.

Ngày 7/8/2015, Sáu mở tờ khai hải quan để nhập 2 container đá thô từ Mozambique. Một tuần sau đó, Cục Điều tra Chống buôn lậu (thuộc Tổng cục Hải quan) phối hợp với Bộ Công an và Viện Sinh thái Tài nguyên Sinh vật khám xét 2 container trên và phát hiện có hàng cấm trong đó. Bên trong 12 khối đá to (thực chất là các loại đá nhỏ được trộn keo để bọc bên ngoài) là 169 khúc ngà voi và 60 khúc sừng tê giác. Khối lượng sau giám định là hơn 544kg ngà voi châu Phi và trên 115kg sừng tê giác trắng.

Khoảng thời gian 21-24/8/2015, Cục Điều tra Chống buôn lậu khám xét tiếp 3 container của Công ty TNHH Vạn An (sau đó Sáu đổi nơi nhận là Công ty Hùng Huy Bảo) được nhập từ Nigeria. Dù Sáu khai báo là gỗ nhưng cơ quan chức năng giám định, trong các container này là hơn 2.061kg ngà voi châu Phi.

Hai ngày kế tiếp, Cục Điều tra Chống buôn lậu khám tiếp 1 container nhập từ Malaysia, được Sáu khai là đậu đỏ. Kết quả kiểm tra cho thấy, lẫn trong số đậu đỏ là hơn 941kg ngà voi châu Phi và hơn 4.000kg vảy tê tê châu Phi. Đến ngày 14/9/2015, 1 container được Sáu nhập từ Nigeria khai là nhựa cũng bị kiểm tra. Bên trong có chứa hơn 3.102kg vảy tê tê châu Phi.

Tổng cộng sau 4 lần khám xét, cơ quan chức năng phát hiện Sáu vận chuyển 7 container với 3.546,5kg ngà voi châu Phi, 7.102kg vảy tê tê châu Phi và 115,2kg sừng tê giác trắng. Trước khi có kết quả giám định hàng hóa trong các container, Sáu bỏ trốn sang Mỹ. Đến tháng 5/2017, Sáu mới về Việt Nam đầu thú.

Ngà voi châu Phi, vảy tê tê châu Phi và sừng tê giác trắng đều có tên trong danh mục các loài động vật hoang dã nguy cấp, được quy định trong Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp. Tại bản án được xét xử ngày 21/9/2018 mới đây, TAND Q. Sơn Trà chỉ xét xử lô hàng đầu tiên 2 container, gồm hơn 544kg ngà voi châu Phi và trên 115kg sừng tê giác trắng. Nguyên do là Cơ quan Cảnh sát điều tra (Bộ Công an) tách vật chứng của 5 container còn lại ra thành vụ án khác.

Ngày 21/8, lực lượng chức năng mở thùng container của Công ty TNHH Vạn An phát hiện chứa nhiều ngà voi châu Phi.

Tang vật vảy tê tê.

Sót tội và chưa đủ tính răn đe

Dựa theo Bộ luật Hình sự năm 1999, Viện KSND Q. Sơn Trà đề nghị mức án cho bị cáo Sáu là 18-21 tháng. Tuy nhiên, trong phiên xử vừa qua, TAND Q. Sơn Trà chỉ tuyên phạt bị cáo 15 tháng 23 ngày và trả tự do tại tòa, vì thời gian lãnh án bằng thời gian bị tạm giam. Ngoài ra, bị cáo bị phạt bổ sung 5 triệu đồng. Bản án này tạo ra nhiều bức xúc trong dư luận, vì mức án quá nhẹ và bỏ sót tội danh.

Việc TAND Q.Sơn Trà thay đổi khung hình phạt so với đề nghị của Viện KSND là đúng, bởi bị cáo được hưởng các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, mức phạt này xem ra là khá nhẹ, bởi tính chất nghiêm trọng của vụ việc. Khi đưa ra nhận định trong bản án, TAND Q. Sơn Trà cũng công nhận hành vi phạm tội của bị cáo là nghiêm trọng, thực hiện với lỗi cố ý, đã trực tiếp xâm phạm đến trật tự quản lý kinh tế mà còn gián tiếp làm suy giảm số lượng động vật hoang dã nguy cấp. Luật sư Trần Minh Hùng, Văn phòng Luật sư Gia Đình (Đoàn Luật sư TP.HCM) đánh giá: “Mức án áp dụng cho bị cáo là nhẹ, không thể hiện tính nghiêm minh và đủ sức răn đe”.

Đáng chú ý là mức phạt bổ sung quá thấp. Luật sư Trần Minh Hùng cho rằng, phải xem xét về tính chất và mức độ nghiêm trọng của tội phạm được thực hiện. Cụ thể, bị cáo vận chuyển số lượng lớn sản phẩm động vật quý hiếm. Giá trị của lô hàng phạm tội là 20.000 USD (tương đương 420 triệu đồng). Đồng thời, khoản lợi nhuận mà bị cáo Sáu có thể nhận được cũng khá lớn, 20.000 USD cho hai container đầu tiên. Trong khi đó, TAND Q. Sơn Trà chỉ phạt bổ sung có 5 triệu đồng!

Bị cáo được xử nhẹ vì một phần được xem xét các yếu tố giảm nhẹ. Bản án ghi nhận, bị cáo Sáu có thái độ khai báo thành khẩn, có công đóng góp xây dựng các nhà tình nghĩa, các công trình công cộng của Đà Nẵng. Ngoài ra, trong quá trình bị tạm giam, bị cáo phát sinh nhiều bệnh nên được cho hưởng mức phạt tù bằng thời gian tạm giam. Theo luật sư Trần Minh Hùng, các tình tiết giảm nhẹ phải ghi rõ trong bản án và phải có chứng cứ xác thực, chứng minh tính chính xác. Nhưng điều kỳ lạ là kèm theo bản án không có bất kỳ bằng chứng nào.

Thêm nữa, dường như bị cáo Sáu “may mắn” không bị truy cứu tội làm giả giấy tờ. Khi bị cơ quan chức năng khám xét lô hàng đầu, Sáu lo sợ bị xét tiếp nên chỉ đạo cho nhân viên làm giả giấy tờ (hợp đồng kinh doanh, chữ ký, con dấu, hóa đơn…) của công ty đối tác với nội dung “gửi nhầm hàng” để không phải nhận hàng. Luật sư Trần Minh Hùng đánh giá, rõ ràng đây là trường hợp tòa án bỏ sót tội danh. Bởi theo Điều 267 Bộ luật Hình sự năm 1999, tội làm giả con dấu hoặc tài liệu của cơ quan tổ chức khác có thể bị phạt tù từ 6 tháng tới 5 năm.

Dù công nhận hành vi phạm tội của bị cáo là nghiêm trọng, nhưng TAND Q. Sơn Trà vẫn đưa ra mức án khá nhẹ cho bị cáo!

Dương Nguyễn

Nên đọc

Tiền Giang: Chi cục Kiểm lâm lập khống biên bản tiêu hủy tê tê

54 cá thể tê tê Java quý hiếm được gắn chíp và thả về rừng

Thực hư tác dụng của vảy tê tê

Thu Minh - Phạm Hương - Trấn Thành chung tay trong chiến dịch "Cứu tê tê"