Chống thực phẩm bẩn giống như cuộc chiến giữa kháng sinh và vi khuẩn

Đó là chia sẻ của PGS. TS. Dược sĩ Phạm Khánh Phong Lan - Trưởng Ban Quản lý An toàn Thực phẩm TP.HCM. Về việc được bổ nhiệm giữ chức Trưởng Ban Quản lý An toàn Thực phẩm TP.HCM thay vì giữ chức Phó Giám đốc Sở Y tế, bà Lan cho biết: “Không chỉ riêng tôi mà toàn thể lãnh đạo của Ban hết sức cảm động và tự hào khi thành phố tin tưởng trao nhiệm vụ, vì công cuộc bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm là rất khó khăn, tôi cho rằng thành phố đánh giá cao anh chị em trong Ban thì mới dám giao làm nhiệm vụ này”.

Một chiến dịch tuyên truyền chống thực phẩm bẩn được thực hiện tại TP.HCM

* Bà có bị áp lực gì khi đứng đầu một ban chuyên trách về vấn nạn thực phẩm bẩn hiện nay?

- Ban lãnh đạo đã ý thức được đây là nhiệm vụ khó khăn, điều quan trọng là phải có những chương trình hành động, những kế hoạch, những dự kiến để xây dựng nhiệm vụ. Trên cơ sở biết được quyền hạn tới đâu. Ban này thực chất là tiếp tục những công việc mà đơn vị trước đang làm, nhưng với một hy vọng khi thống nhất được lực lượng, sức mạnh từ hệ thống quản lý ở 3 sở (Sở Y tế, Sở Công thương, Sở Nông nghiệp Phát triển Nông thôn - PV) tập trung về một đầu mối là Ban thì sức mạnh được tăng lên gấp 3 và nhiều hơn nữa.

* Ban Quản lý An toàn thực phẩm là mô hình thí điểm đầu tiên của cả nước. Theo bà khó khăn gặp phải sẽ là gì?

- Là mô hình đầu tiên của cả nước nhưng không phải đầu tiên trên thế giới.

Sẽ có rất nhiều khó khăn đặt ra mà khó khăn lớn nhất là mình đang giải quyết bằng mô hình Ban, giải quyết sự chồng chéo của các văn bản luật. Như vậy, khi thống nhất lại một ban thì chúng ta sẽ nhìn thấy cụ thể chồng chéo gì và giải quyết như thế nào cho linh động. Những gì không đủ thẩm quyền giải quyết thì đề xuất lên trên.

Thứ hai là cơ chế kiểm nghiệm và tài chính, bây giờ muốn xác định được một sản phẩm có bẩn hay không chúng ta không thể xác định được bằng cảm quan và cảm tính, muốn nói bẩn là bẩn. Nhưng nếu muốn lập hàng rào kỹ thuật thì phải có những con số cụ thể, những kết quả kỹ thuật, tuy nhiên hệ thống kiểm nghiệm của chúng ta thì chưa đồng bộ để có thể thống nhất kết quả. Về mặt chi phí cũng còn rất nhiều việc phải làm cho nên chúng tôi cần đổ sức lực vào việc này rất nhiều.

Thứ ba những mức phạt của chúng ta chưa đủ tính răn đe mặc dù đã phạt theo luật. Ban có thể làm tốt hơn ở chỗ là có thể phát hiện ra các vụ việc để xử lý nhưng khi xử lý thì không có gì bảo đảm là nó đã đúng với tội đó chưa, hay còn nhẹ.

* Bà đã có những phương án riêng để đấu tranh chống thực phẩm bẩn chưa?

- Có chứ, trước mắt là tăng cường công tác thông tin truyền thông, ban sẽ công khai minh bạch kết quả xử lý để dân biết được nơi nào làm thực phẩm bẩn.

Muốn bảo đảm an toàn thực phẩm thì một là chống, hai là xây. Chống là chống thực phẩm bẩn mà cái này rất bị động nhưng vẫn phải làm vì trên thực tế thực phẩm bẩn đang tràn lan. Nhiệm vụ là phải tăng cường công tác thanh kiểm tra, nhưng mình sẽ không làm kiểu thanh tra liên ngành mỗi năm 1-2 đợt cho vui, mà sẽ tổ chức lại hệ thống thanh tra trên tất cả các quận huyện, mỗi đội thanh tra ở quận huyện chịu sự quản lý của cơ quan thanh tra ban và họ sẽ có những kế hoạch thanh tra định kỳ cũng như đột xuất để đáp ứng số lượng cơ sở. Sẽ có những cơ chế giám sát lẫn nhau và luân chuyển để bảo đảm không có tiêu cực.

Tuy nhiên một mình cơ quan thanh tra thì cũng không xuể, cho nên muốn chống cần sự đồng lòng của toàn dân. Mọi người phát hiện thực phẩm bẩn, những hành vi vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm cần phải tố giác ngay, tuyệt đối nói “không” với các loại thực phẩm bẩn đã được công khai.

Công tác xây là, ban sẽ tăng cường đẩy mạnh hơn nữa chuổi thực phẩm an toàn cũng như việc truy xuất nguồn gốc thực phẩm.

Ngoài việc bảo đảm an toàn thực phẩm, chúng ta phải có những cơ chế tăng cường kiểm tra giám sát để nêu bật trách nhiệm của chủ doanh nghiệp đối với sức khỏe của công nhân. Tạo cơ chế để thành phố giúp doanh nghiệp đưa sản phẩm sạch ra thị trường với giá cả hợp lý để đến với công nhân và người thu nhập thấp.

* Bà được giao trọng trách đến cuối năm 2019, vậy là chỉ còn khoảng hơn 2 năm, theo bà khoảng thời gian này có đủ để bà dẹp bỏ vấn nạn thực phẩm bẩn tràn lan tại TP.HCM không?

- Giống như “cuộc chiến tranh” giữa kháng sinh và vi khuẩn, tức là chúng ta không thể nói sẽ xử lý được hết mà chắc chắn nó sẽ phát sinh với những biến tướng mới, vấn đề là làm sao để tăng cường được sức mạnh đội ngũ để sẵn sàng ứng phó với tất cả những biến tướng này.

Chỉ hơn 2 năm thì chúng tôi phải có những kết quả cụ thể đã làm được những gì để Thủ tướng xem xét quyết định có nên tiếp tục duy trì Ban hay không.

* Chặn hết thực phẩm bẩn là việc không bao giờ làm được. Bà nhận định gì về ý kiến này?

- Chúng tôi tin và bảo đảm một điều chắc chắn tình hình an toàn vệ sinh thực phẩm sẽ được cải thiện. Chắc chắn phải được cải thiện. Nếu có chấm dứt thì sẽ chấm dứt những vấn nạn hiện nay còn trong tương lai chắc chắn sẽ có những vấn nạn mới phát sinh. Ví dụ những vi phạm sẽ tinh vi hơn, trước đây chúng ta chưa bao giờ nghĩ rằng các chất cấm, kháng sinh những hóa chất được sử dụng trong thực phẩm. Cho nên những phát sinh, biến cố, nguy cơ thời điểm nào cũng sẽ có thì yêu cầu đội ngũ Ban phải lớn mạnh để bảo đảm cho người dân được sử dụng thực phẩm an toàn.

 Nguyên Vũ

Nên đọc

Thực phẩm bẩn bao vây trường học: Học sinh phải... tự cứu mình?

Tài xế xe khách ném 10 bao thực phẩm bẩn để phi tang

Xe khách vận chuyển thực phẩm bẩn từ TP.HCM về miền Tây tiêu thụ

“Đánh chặn” thực phẩm bẩn