Brazil đưa quân đội tới dập lửa cháy rừng Amazon rất nghiêm trọng

Thông báo của chính phủ Brazil được đưa ra ngay lập tức sau khuyến cáo mạnh mẽ từ các nhà lãnh đạo EU.

Các nhà lãnh đạo thế giới nói gì?

Ông Bolsonaro đã bị chỉ trích gay gắt từ phương Tây vì cách xử lý các vụ hỏa hoạn chậm và chưa hiệu quả. Thủ tướng Đức Angela Merkel, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Boris Johnson đã gọi các vụ hỏa hoạn là cuộc khủng hoảng quốc tế trầm trọng.

Bà Merkel gọi đó là "trường hợp khẩn cấp" và ông Macron viết dòng trạng thái: "Ngôi nhà của chúng ta đang cháy". Cả hai cho biết vấn đề này phải được thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh G7 nhóm vào cuối tuần này.

Cháy rừng ở Amazon rất nghiêm trọng

Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres đã viết twitter vào hôm 22: "Giữa cuộc khủng hoảng khí hậu toàn cầu, chúng ta không thể để mất nguồn oxy và đa dạng sinh học chính này được nữa. Amazon phải được bảo vệ".

Tổng thống Donald Trump nói rằng ông đã trao đổi với Tổng thống Bolsonaro vào tối 23. "Tôi đã nói với ông ấy rằng nếu Mỹ có thể giúp giải quyết vụ cháy rừng Amazon, chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ!" - Ông Trump ghi dòng trạng thái.

Ông Bolsonaro cũng đối mặt với khả năng bị phương Tây trừng phạt. Bộ trưởng Tài chính Phần Lan đã kêu gọi EU xem xét cấm nhập khẩu thịt bò từ Brazil.

Biện pháp mới khắc phục cháy rừng của ông Bolsonaro hiệu quả không?

Tổng thống Bolsonaro đã từng tuyên bố hỗ trợ việc dọn sạch các khu vực của Amazon cho nông nghiệp hoặc khai thác. Ông đã phải đối mặt với sự chỉ trích nặng nề từ các chuyên gia và các nhà vận động, những người nói rằng chính quyền của ông đã bật đèn xanh cho phá hủy rừng nhiệt đới.

Các nhóm môi trường đã biểu tình tại những thành phố khắp Brazil hôm 23/8 (giờ địa phương), yêu cầu chính phủ hãy nhanh chóng có hành động khẩn cấp để chữa cháy. Người biểu tình cũng tập trung bên ngoài đại sứ quán Brazil ở nhiều nước trên thế giới.

Là rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới, Amazon được coi là khu dự trữ carbon sống còn - giúp làm chậm lại tốc độ nóng lên toàn cầu. Amazon được biết đến là 'lá phổi của thế giới' và là nơi sinh sống của khoảng ba triệu loài động thực vật, và của một triệu người bản địa.

Dân nhiều nước biểu tình phản đối chính phủ Brazil đã không có biện pháp kịp thời để ngăn cháy rừng nghiêm trọng nay vẫn còn lan rộng

Trong phát biểu trên truyền hình, ông Bolsonaro khẳng định đã cho quân đội đến giúp giập lửa. Sắc lệnh của ông có lời lẽ khá mơ hồ, nhưng cho hay quân đội sẽ được triển khai ở các khu bảo tồn tự nhiên, khu bản địa và khu vực biên giới.

Theo sắc lệnh, Bộ trưởng Quốc phòng Fernando Azevedo e Silva sẽ giám sát và chịu trách nhiệm phân bổ các nguồn lực, quân đội được triển khai trong vòng một tháng từ 24/8 - 24/9.

Cháy rừng ở Amazon tồi tệ thế nào?

Cơ quan không gian Brazil cho biết, rừng nhiệt đới Amazon của Brazil đã từng chứng kiến số vụ cháy kỷ lục trong năm 2019. Viện nghiên cứu không gian quốc gia (Inpe) cho biết dữ liệu vệ tinh cho thấy mức tăng 85% so với cùng kỳ năm ngoái.

Thành viên của cộng đồng người bản địa Brazil thề bảo vệ đất đai

Các số liệu chính thức cho thấy hơn 75.000 vụ cháy rừng đã được ghi nhận ở Brazil trong tám tháng đầu năm - con số cao nhất kể từ năm 2013, so với 39.759 vụ trong cả năm 2018.

Cháy rừng thường xảy ra ở Amazon trong mùa khô hàng năm, kéo dài từ tháng 7 -  tháng 10. Chúng có thể bùng phát do các hiện tượng tự nhiên như sét đánh, hay bởi nông dân và tiều phu đốt rừng để trồng trọt hoặc chăn nuôi gia súc gia cầm. Nhiều vụ hỏa hoạn được cho là đã bị gây ra có chủ ý, trong đó nông dân là đối tượng bị nghi ngờ rằng họ có thể đốt rừng để có thêm đất canh tác.

Khói từ đám cháy đã lan khắp khu vực Amazon và xa hơn nữa. Theo Dịch vụ giám sát khí quyển Copernicus của EU (Cams), khói đã bay đến tận bờ biển Đại Tây Dương. Nó thậm chí đã che phủ một phần São Paulo cách đó hơn 3.200km. Theo theo Cams, các vụ hỏa hoạn đã giải phóng một lượng lớn carbon dioxide, tương đương với 228 megaton trong năm 2019 - mức cao nhất kể từ năm 2010.

Chúng cũng đang thải ra carbon monoxide - một loại khí được giải phóng khi gỗ bị đốt cháy và không được tiếp cận nhiều với oxy. Các bản đồ từ Cams cho thấy carbon monoxide vốn rất độc hại, di chuyển xa hơn ra ngoài bờ biển Nam Mỹ.

Bản đồ những điểm nóng chá rừng hàng năm của Brazil

Một số quốc gia khác trong lưu vực sông Amazon - một khu vực trải rộng 7.4 triệu km vuông, cũng chứng kiến một số lượng lớn các vụ cháy trong năm 2019. Venezuela đứng thứ hai, với hơn 26.000 vụ hỏa hoạn, kế đó là Bolivia, hơn 17.000 vụ.

* *

Trong một bài phát biểu trên truyền hình, Tổng thông Bolsonaro nói cháy rừng xảy ra khắp nơi trên thế giới và “không thể lấy đó làm cái cớ để áp đặt lệnh trừng phạt”. Trong bối cảnh lời qua tiếng lại đó, mặc dù quân đội Brazil tham gia chữa cháy nhưng cho đến thời điểm chiều 24/8, ngọn lửa hung hãn vẫn chưa được giập tắt trong sự lo sợ của hàng chục ngàn cư dân sống gần rừng Amazon.

                                                                                               Lê Miên Tường

                                                                                              (Theo BBC News)

Nên đọc

Mỹ: Cháy rừng kinh hoàng đe dọa 60.000 dân tại Los Angeles, 8 người chết

Australia: Cháy rừng trên diện rộng có thể lan tới vùng ngoại ô Sydney

Hoa Kỳ: Thảm họa cháy rừng ở California gây lở bùn, 13 người chết

Hoa Kỳ: Cháy rừng tại California thiêu rụi diện tích bằng cả thành phố Chicago