Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, giá trị xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang thị trường này trong giai đoạn này không ổn định. Tính lũy kế 10 tháng đầu năm 2022, kim ngạch xuất khẩu sang Tây Ban Nha đạt gần 19 triệu USD, tăng 4% so với cùng kỳ năm 2021, nhưng vẫn thấp hơn so với giai đoạn trước khi diễn ra đại dịch.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), từ tháng 5 trở lại đây, xuất khẩu cá ngừ sang Tây Ban Nha giảm liên tục. Tuy nhiên, xuất khẩu sang thị trường này có dấu hiệu phục hồi trong quý cuối năm khi tăng 33% trong tháng 10 và sự tăng trưởng này vẫn tiếp tục trong nửa đầu tháng 11 với mức tăng 112%.
Cũng theo VASEP, Tây Ban Nha hiện đang là nước nhập khẩu cá ngừ nhiều nhất tại EU và là thị trường nhập khẩu cá ngừ lớn thứ 2 của Việt Nam. Trong 9 tháng đầu năm 2022, nhập khẩu cá ngừ của Tây Ban Nha tăng so với cùng kỳ năm 2021, và ở mức gần tương đương so với mức trước đại dịch. Các nhà nhập khẩu Tây Ban Nha đang có xu hướng tăng cường nhập khẩu cá ngừ từ các nguồn cung bên ngoài.
Trong bối cảnh lạm phát tăng cao khiến cho người tiêu dùng ngày càng thắt chặt chi tiêu hơn, nên các nhà sản xuất Tây Ban Nha cố gắng hạ chi phí sản xuất xuống bằng cách tìm các nguồn cung cá ngừ giá rẻ, được ưu đãi thuế quan...
Theo VASEP, Tây Ban Nha hiện đang nhập khẩu chủ yếu thịt/loin cá ngừ đông lạnh mã HS0304 và loin cá ngừ hấp đông lạnh mã HS16 của Việt Nam, chiếm tỷ trọng lần lượt là 55% và 44%.
Theo thỏa thuận trong Hiệp Thương mại Tự do giữa EU và Việt Nam (EVFTA), các sản phẩm thịt/loin cá ngừ đông lạnh của Việt Nam xuất khẩu sang EU được xóa bỏ dần đều thuế quan trong 4 năm từ mức 18%, và hiện tại các sản phẩm này xuất khẩu sang EU đang bị áp thuế 4,5%. Với mức thuế này, khả năng cạnh tranh của Việt Nam thấp hơn so với các sản phẩm đang được hưởng ưu đãi thuế quan đến từ Ecuador, Mexico, PNG hay Mauritius…
Còn tại phân khúc cá ngừ chế biến, các sản phẩm loin cá ngừ hấp đông lạnh mã HS16 đang được miễn thuế theo hạn ngạch 11.500 tấn/năm. Các sản phẩm này ko thể cạnh tranh được với các sản phẩm giá rẻ của Trung Quốc, hay được miễn thuế của Ecuador…
Theo các doanh nghiệp, một trong những nguyên nhân khiến xuất khẩu cá ngừ sang Tây Ban Nha tăng vào dịp cuối năm là do xuất khẩu nhóm mặt hàng loin cá ngừ hấp đông lạnh mã HS16 tăng mạnh. Các lô hàng này xuất khẩu sang Tây Ban Nha sẽ được lưu tại kho ngoại quan và sẽ được thông quan ngay khi hạn ngạch ưu đãi thuế quan theo EVFTA được khởi động lại vào đầu năm 2023.