Tại toạ đàm “Mục tiêu phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp niềm tin và trách nhiệm” tổ chức sáng nay 13/9, TS. Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế cho biết, phát triển thị trường trái phiếu là vấn đề dài hạn không chỉ ở Việt Nam mà khu vực châu Á.
Theo báo cáo của Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA), thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) vừa nối dài thêm một tháng trầm lắng ở hoạt động phát hành mới.
Toạ đàm “Mục tiêu phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp, niềm tin và trách nhiệm"
Cụ thể, trong tháng 8/2022, có 26 đợt phát hành TPDN riêng lẻ với giá trị 13.930 tỷ đồng và 1 đợt phát hành trái phiếu ra công chúng trị giá 300 tỷ đồng. Tuy nhiên, chủ yếu là trái phiếu của các ngân hàng thương mại. Ngoài ra có 2 đợt phát hành từ CTCP Fuji Nutri Food và CTCP Đầu tư và kinh doanh nhà Khang Điền với tổng giá trị 1.800 tỷ đồng.
Doanh nghiệp khó huy động vốn
Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, trong 8 tháng đầu năm chúng ta đang trong quá trình phục hồi và phát triển nền kinh tế, trong bức tranh có nhiều điểm sáng song cũng có một số điểm còn băn khoăn.
Nguồn vốn Việt Nam vẫn chủ yếu đến từ tín dụng. Huy động qua chứng khoán và trái phiếu mới chiếm 26%, tức là cứ 4 đồng vốn huy động thì chỉ có 1 đồng từ thị trường vốn, còn lại chủ yếu qua kênh tín dụng. Đây là vấn đề cần tháo gỡ của Việt Nam. Cần phải làm sao để nguồn vốn của người dân trực tiếp tham gia vào quá trình huy động vốn chứ không phải qua kênh tiết kiệm ngân hàng.
Mặc dù doanh nghiệp đang trong quá trình phục hồi nhưng sự hồi phục còn gian nan, ngoài vấn đề khó khăn hậu đại dịch, vấn đề vốn rất cần quan tâm, doanh nghiệp đang rất cần tiếp sức nguồn vốn nhưng hiện các van của nguồn vốn đang gặp nhiều ách tắc.
Thời gian qua, Chính phủ đã có nhiều chính sách để giúp nền kinh tế nói chung và doanh nghiệp nói riêng phục hồi, trong đó có các chính sách về tài khóa. Bên cạnh giãn, hoãn thuế Chính phủ cũng đang thúc đẩy mạnh đầu tư công nhưng đầu tư công cũng đang gặp nhiều vấn đề, mặc dù Chính phủ và các bộ ngành rất quyết liệt chỉ đạo nhưng vẫn còn các vướng mắc và khó đạt mục tiêu cả năm. Tóm lại chính sách tài khóa và đầu tư công đều đang gặp khó khăn.
Thực tế, nhiều doanh nghiệp cũng đang đa dạng hóa các nguồn vốn; trong đó có qua kênh chứng khoán và trái phiếu. Dù vậy, ông Lộc cho rằng, thời gian tới đến hạn thanh toán trái phiếu của các doanh nghiệp. Như vậy các doanh nghiệp huy động vốn trên thị trường, nhất là doanh nghiệp bất động sản đang gặp khó khăn rất lớn, nếu không được xử lý sẽ có những đổ vỡ.
"Những động thái của các cơ quan chức năng thời gian qua giúp thị trường thanh lọc song cũng cần có những tháo gỡ để thị trường vốn được khơi thông", ông Lộc đề xuất.
Cần cơ chế đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư
Hoạt động phát hành mới ở các lĩnh vực ngoài ngân hàng rơi vào trầm lắng suốt từ tháng 4/2022 đến nay. Những rủi ro đầu tư và rủi ro pháp lý bộc lộ ở một số trường hợp sau giai đoạn phát triển nóng, cùng với hướng siết chặt lại các cơ chế pháp lý (đặc biệt ở việc sửa đổi Nghị định 153 về phát hành TPDN) được cho là nguyên nhân chính.
Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch HĐQT Công ty Trách nhiệm hữu hạn Luật SBLAW cho biết, thời gian qua xảy ra một số vụ việc liên quan trái phiếu. Các nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân không hiểu nhiều về các vấn đề vĩ mô, bản chất trái phiếu, họ quan niệm mua trái phiếu như gửi tiết kiệm. Lãi suất trái phiếu cao hơn ngân hàng thì họ nhảy vào, không quan tâm tài sản đảm bảo là gì, hay các vấn đề liên quan.
Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật TNHH SB Law.
Khi xảy ra một số vụ việc với sự tham gia của các cơ quan tư pháp, nhiều lãnh đạo công ty phát hành vướng vào lao lý. Chúng ta chưa có kinh nghiệm trong xử lý việc này. Khi đại diện nhà đầu tư làm việc, họ chỉ có mong muốn lấy lại tiền khi mua trái phiếu, đặc biệt trái phiếu đến hạn.
“Thời gian tới Chính phủ cần nghiên cứu xử lý những trường hợp doanh nghệp sắp tới đáo hạn không trả được tiền cho nhà đầu tư, cần có cơ chế xử lý, đảm bảo quyền lợi cho họ.
Trong Nghị định 153/2020/NĐ-CP quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế ban hành ngày 31/12/2020, hiệu lực thi hành ngày 1/1/2021 (Nghị định 153) cần có cơ chế đảm bảo việc đó, khi mà niềm tin nhà đầu tư đi xuống sau những vụ việc vừa qua, ông Hà đề xuất thêm.
| Trương Văn Phước, nguyên Quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia cho rằng, Việt Nam rất tự hào hội nhập sâu rộng nhưng riêng lĩnh vực trái phiếu Việt Nam hội nhập tương đối hẹp. Do đó, cần quan tâm nhiều hơn đến thị trường tài chính nói chung, thị trường vốn, trong đó có thị trường trái phiếu, trái phiếu doanh nghiệp nói riêng. “Suy cho cùng đã vay là phải trả, người phát hành hiểu rõ nhất khả năng khoản trả là bao nhiêu”, ông nói và cho rằng không nên quá lo lắng sắp tới 84.000 tỷ đồng trái phiếu đáo hạn hay cả năm sau 140.000 tỷ. Theo ông Phước, Nghị định 153 sửa đổi cần quan tâm đến điều này và việc sửa đổi phải đặt vấn đề bảo vệ nhà đầu tư lên trên hết. Ông cũng nhấn mạnh thêm, doanh nghiệp phát hành phải có tài sản đảm bảo, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay. Và nếu như nhà đầu tư "chịu chơi" với những loại tài sản không có tài sản không đảm bảo thì phải chấp nhận rủi ro. |