Tại Việt Nam, khái niệm "năng suất" được giới thiệu vào cuối những năm 1990, tuy nhiên chủ yếu tập trung trong khu vực tư nhân. Trong suốt giai đoạn đó, năng suất vẫn chưa được coi là thước đo chính để đánh giá hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, thay vào đó, doanh nghiệp có xu hướng sử dụng các chỉ tiêu khác được như là lợi nhuận, doanh thu,...
Đến năm 2010, Chính phủ phê duyệt chương trình quốc gia về nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm hàng hóa. Theo đó, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (nay là Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia) thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy và lan tỏa khái niệm “năng suất” ở cấp quốc gia. Tuy nhiên, chương trình vẫn chưa nhấn mạnh vai trò của năng suất trong lĩnh vực công.
Để thúc đẩy năng suất quốc gia, lĩnh vực dịch vụ công đóng vai trò quan trọng tạo ra nền tảng phát triển. Lĩnh vực dịch vụ công cũng giống như các lĩnh vực khác của nền kinh tế cung cấp sản phẩm và dịch vụ, cần sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu vào (lao động, vốn, đầu vào trung gian) để tạo ra “đầu ra” có chất lượng nhằm nâng cao mức sống của người dân. Các lĩnh vực dịch vụ công bao gồm: Giáo dục, An ninh quốc phòng, Hành chính công, Y tế và các dịch vụ cộng đồng và xã hội khác.
Cải thiện năng suất trong lĩnh vực dịch vụ công có nghĩa là đạt được hiệu suất và hiệu quả từ việc sử dụng nguồn lực của Chính phủ. Ảnh minh họa.
Cải thiện năng suất trong lĩnh vực dịch vụ công có nghĩa là đạt được hiệu suất và hiệu quả từ việc sử dụng nguồn lực của Chính phủ. Những cải thiện về hiệu suất và hiệu quả trong lĩnh vực công được hiện thực hóa thông qua các hoạt động như tăng cường tạo động lực và kỹ năng cho người lao động, cải thiện hệ thống quản lý và đo lường hiệu suất. Bên cạnh đó, các hoạt động khác như là hệ thống hóa quy trình làm việc, cải cách ngân sách, cải thiện chất lượng dịch vụ công và áp dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo cũng được thực hiện.
Để đạt được mục tiêu năng suất đặt ra trong lĩnh vực dịch vụ công và cải thiện hiệu quả và chất lượng dịch vụ công, Tổ chức Năng suất Châu Á (APO) đã xây dựng và phát triển mô hình năng suất trong lĩnh vực dịch vụ công và đã được nhiều quốc gia thành viên nghiên cứu và áp dụng.
Theo đó, mô hình đã chỉ ra những yếu tố quan trọng và then chốt để cải thiện năng suất trong lĩnh vực dịch vụ công, cũng như đạt được mục tiêu năng suất đặt ra. Năm yếu tố then chốt được xác định là những trụ cột ưu tiên trong mô hình này, đó là: Lãnh đạo đổi mới sáng tạo (Innovation leadership), Chất lượng dịch vụ (Service quality), Chính phủ điện tử (e-Government), Cải cách hành chính (Regulatory reform), Dịch vụ công(Citizen centred services).
Thứ nhất, lãnh đạo, người đứng đầu của một tổ chức phải đi đầu trong đổi mới sáng tạo thì mới tạo ra sản phẩm và dịch vụ hiệu quả và hiệu suất cao, điều này sẽ hỗ trợ Chính phủ tác động đến nhiều chủ thể khác để hoàn thành nhiệm vụ công. Một nhà lãnh đạo đổi mới sáng tạo không cần phải là người tạo ra ý tưởng sáng tạo, mà chỉ đơn giản phát hiện ra một ý tưởng hay và chia sẻ ý tưởng đó với nhân viên, nhà cung cấp, các đối tác kinh doanh và sau đó định hướng để biến những ý tưởng đó thành hiện thực.
Thứ hai là chất lượng dịch vụ, chất lượng dịch vụ là trụ cột quan trọng để đánh giá hiệu quả của cơ quan, tổ chức trong lĩnh vực công, vì sản phẩm đầu ra chính là dịch vụ.
Thúc đẩy năng suất trong lĩnh vực dịch vụ công tạo nền tảng phát triển kinh tế - xã hội. (Ảnh minh họa)
Thứ ba là Chính phủ điện tử, trụ cột này tập trung vào việc sử dụng hiệu quả công nghệ thông tin và truyền thông trong điều hành các cơ quan, tổ chức công nhằm cải thiện năng suất tổng thể. Trụ cột này đã trở thành một phần không thể thiếu trong hầu hết chương trình quốc gia.
Để nâng cao chất lượng dịch vụ, Chính phủ cần xây dựng, hoàn thiện thể chế tạo cơ sở pháp lý đầy đủ và toàn diện cho việc triển khai, xây dựng phát triển Chính phủ điện tử trong tất cả tổ chức công nhằm cải thiện chất lượng dịch vụ theo hướng minh bạch và công bằng. Áp dụng hiệu quả những công cụ của Chính phủ điện tử có thể nâng cao hiệu quả trong lĩnh vực công theo nhiều cách khác nhau như giảm chi phí, giảm thiểu tham nhũng, cải thiện chất lượng dịch vụ và quản lý công.
Thứ tư là cải cách hành chính, hỗ trợ Chính phủ cải thiện chất lượng hành chính thông qua cải cách quy định, quy chế nhằm loại bỏ những rào cản không cần thiết ảnh hưởng đến cạnh tranh, đổi mới sáng tạo và tăng trưởng, đồng thời đảm bảo các quy định, quy chế hiệu quả để phục vụ các mục tiêu xã hội quan trọng.
Thứ năm là trụ cột dịch vụ công, Chính phủ cung cấp dịch vụ và nguồn lực để đáp ứng nhu cầu thực tiễn của người sử dụng, đó là người dân và những đối tượng có liên quan khác. Chính phủ cần sử dụng công nghệ như là một nền móng mới để cung cấp và tích hợp các chương trình và dịch vụ sẵn có cho người dân có thể dễ dàng tiếp cận thông qua tất cả các kênh thông tin khác nhau.
Chính phủ nhiều quốc gia trên thế giới đang nỗ lực để cắt giảm phí cung cấp dịch vụ và tìm kiếm những phương thức khả thi hơn để tương tác với người dân và doanh nghiệp. Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ cần phải cải thiện tính hiệu quả của dịch vụ công.