“Tiện lợi” thay thế dần tạp hóa
Theo khảo sát của Savills (công ty tư vấn dịch vụ bất động sản) tại TP.HCM năm 2017, tỷ lệ người tiêu dùng thích đến các cửa hàng tiện lợi là 17%, cao hơn rất nhiều mức 4% vào năm 2015.
Cách đây chừng mười năm đã có những chuỗi cửa hàng tiện lợi nội địa ra đời. Thế nhưng, nguyên nhân khiến mô hình này chưa thành công vào thời kỳ đầu khá đa dạng, một trong số đó là giá thành. Ngày nay, hệ thống các cửa hàng tiện lợi hiện diện khắp nơi với diện mạo và chiến lược bài bản hơn từ những thương hiệu quốc tế cũng như sự gia nhập của các đơn vị nội địa.
Tại TP.HCM, các siêu thị mini và cửa hàng tiện lợi đang xuất hiện ồ ạt như Family Mart, B’s Mart, Circle K, Ministop, Shop&Go, Vinmart… đang dần thay thế cho các cửa hàng tạp hóa truyền thống. Sự xuất hiện của 7Eleven và GS 25 tại thị trường Việt Nam trong năm 2017 tạo nên sự sôi động cho sân chơi này. Tuy nhiên, thách thức dành cho những “người mới” này cũng đến từ sự thông thuộc thị trường của các đối thủ từ nội đến ngoại, vốn đã có nhiều kinh nghiệm và bài học đáng kể trong thời gian dài.
Mục tiêu 1.000 cửa hàng là điểm chung của các chuỗi này. Chuỗi Family Mart (Nhật Bản) dự kiến sẽ có khoảng 1.000 cửa hàng vào 2020, còn 7-Eleven (Nhật Bản) sẽ đạt được con số 1.000 cửa hàng sau 10 năm. Trong khi đó, các thương hiệu Việt Nam cũng tích cực mở rộng thị phần; như chuỗi cửa hàng tiện ích lớn nhất Việt Nam, Vinmart+ dự kiến sẽ có 4.000 cửa hàng vào năm 2020.
Việc tham gia của nhiều thương hiệu cũng tạo môi trường cạnh tranh khốc liệt cho mô hình này do sự tập trung ngày càng dày của các cửa hàng trong một khu vực, loại hình sản phẩm giới hạn, chi phí đầu tư thuê mặt bằng cao. Tuy nhiên, so với các nước trong khu vực, mật độ cửa hàng bán lẻ của Việt Nam vẫn còn ở mức thấp
Các cửa hàng bán lẻ cũng phát triển ở khu vực ngoài trung tâm thành phố. Lý do chính giải thích cho xu hướng này là dễ kiếm mặt bằng, mật độ dân số cao và nhiều khu dân cư mới phát triển nhanh cùng với sự phát triển hạ tầng giao thông kết nối ngày càng cải thiện.
Trong thị trường bán lẻ, phân khúc trung tâm thương mại chiếm thị phần lớn nhất với 53%. Xu hướng phát triển của phân khúc này ra ngoài khu trung tâm rất rõ rệt khi nguồn cung trong khu vực trung tâm giảm trong khi nguồn cung khu vực ngoài trung tâm tăng liên tục với tốc độ tăng trung bình 13% mỗi năm trong 5 năm gần đây. Các trung tâm thương mại ngoài trung tâm đa số nằm trong các dự án phức hợp với quy mô nhà ở lớn và trong khu vực có tốc độ đô thị hóa cao như quận 2 và 7.
| Thị trường bán lẻ tại Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng đang hưởng lợi từ những thuận lợi về kinh tế vĩ mô. |
Kinh doanh ẩm thực chiếm tỷ lệ lớn
Thị trường cho thuê mặt bằng làm cửa hàng bán lẻ nói chung và phân khúc trung tâm thương mại nói riêng tại TP.HCM đang có công suất cho thuê duy trì ở mức cao, trên 90%.
Hành vi tiêu dùng của người Việt Nam đã và đang thay đổi nhanh trong những năm gần đây. Vì lẽ này, cả chủ đầu tư và khách thuê đều phải có những thay đổi trong ý tưởng phát triển cũng như hình thức kinh doanh. Điều này có thể nhận thấy khi nhiều dự án trung tâm thương mại hướng đến việc gia tăng tỷ lệ khách thuê mặt bằng để kinh doanh ẩm thực (F&B) và vui chơi giải trí. Lưu lượng khách đến trung tâm tăng sẽ hỗ trợ cho các loại hình khách thuê khác.
Theo khảo sát của Savills tại các trung tâm thương mại, trong hai năm 2017-2018 các quầy hàng thời trang và đồ gia dụng không duy trì được sức hút đối với người tiêu dùng do mua sắm trực tuyến ngày càng phát triển.
Bà Võ Thị Khánh Trang, Trưởng bộ phận Nghiên cứu Tư vấn Savills TP.HCM nhận định: “Theo quy luật thị trường, sự cạnh tranh sẽ là cuộc chơi của những doanh nghiệp mạnh và có nhiều kinh nghiệm hơn, bên cạnh những doanh nghiệp mở rộng thị phần sẽ có những doanh nghiệp giảm thị phần hoặc thay đổi loại hình kinh doanh. Ngành bán lẻ tại nước ta đang trải qua quá trình biến chuyển và tiến hóa mạnh mẽ. Trong quá khứ, những loại hình bán lẻ đương đại là rất hiếm thấy. Giờ thì chúng ta có gì? Hàng loạt sản phẩm mới xuất hiện trên thị trường, nhiều trung tâm mua sắm mọc lên với những thiết kế thời thượng, đẹp mắt”.
Bán lẻ đang thay đổi từng ngày, và điều này cũng ảnh hưởng khá lớn đến hành vi tiêu dùng. Trong thời gian tới, sẽ có nhiều mô hình bán lẻ mới với những tiện ích hiện đại phục vụ tối đa nhu cầu trải nghiệm, giải trí lẫn sáng tạo. Thêm vào đó, thị trường thương mại điện tử tại Việt Nam cũng đang lớn mạnh cùng sự phát triển công nghệ thông minh. Và hơn hết, tất cả những sự thay đổi này đều hướng đến người tiêu dùng.
Cao Tuấn