“Chúng tôi ước đoán đi lại toàn cầu sẽ giảm 4,7% do dịch bệch. Điều này sẽ cắt giảm tỷ lệ tăng trưởng mà chúng tôi dự báo trước đó và gây sụt giảm nhu cầu của toàn ngành kể từ khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008-2009” - Tổng Giám đốc kiêm CEO của IATA Alexandre de Juniac nhận định.
Chủng vi rút Corona mới có thể “nuốt chửng” 13% nhu cầu đi lại của hành khách trong năm 2020 của các hãng hàng không châu Á - Thái Bình Dương. Trước đó, IATA tin rằng nhu cầu đi lại của ngành hàng không sẽ tăng 4,8% trong năm nay. Nhưng khi các hãng bắt đầu hủy các chuyến bay đi và đến Trung Quốc đại lục và Hồng Kông do ảnh hưởng của bệnh viêm phổi Vũ Hán, nhu cầu các chuyến bay trong khu vực được dự báo sẽ giảm 8,2% trong năm 2020.
IATA dự báo các hãng hàng không trên thế giới sẽ bị thất thoát doanh thu khoảng 29,3 tỷ USD.
“Hiện chúng tôi không biết chính xác tình trạng bùng phát của dịch bệnh thế nào” - thông cáo của IATA viết và nói rằng hãy còn quá sớm để nói về mức sụt giảm doanh thu này ảnh hưởng đến lợi nhuận của các hãng hàng không trên thế giới.
Để làm giảm ảnh hưởng tiêu cực với nền kinh tế thế giới, ông de Juniac nói rằng “chính phủ cần phải quan tâm và hành động nhanh chóng để ứng phó”.
Chao đảo toàn cầu
Trung Quốc hiện là thị trường hàng không bận rộn thứ hai trên thế giới sau Hoa Kỳ. Đất nước này cũng là nguồn tăng trưởng mạnh mẽ cho các hãng hàng không lớn trên thế giới. Hàng loạt hãng lớn của thế giới đã mở đường bay trực tiếp đến các thành phố của nước này trong những năm gần đây. Chẳng hạn, American Airlines khai thác 28 chuyến bay hàng tuần giữa Mỹ và Trung Quốc.
Tuy nhiên, điều đó cũng đồng nghĩa các hãng phụ thuộc quá lớn vào thị trường Trung Quốc và tất nhiên là chịu tổn thất khi có bất cứ gián đoạn nào. Dịch Covid-19 bùng phát, 70 hãng hàng không nước ngoài phải dừng toàn bộ các chuyến bay đến Trung Quốc vào cuối tháng trước.
Một số hãng đã đưa ra giải pháp khẩn cấp với hy vọng bù đắp tổn thất do việc suy giảm thị trường tại Trung Quốc. Hãng Cathay Pacific Airlines ở Hồng Kông yêu cầu tất cả nhân viên nghỉ phép ba tuần không lương. Hongkong Airlines thì sa thải hơn 400 nhân viên. Asiana Airlines, hãng hàng không lớn thứ hai của Hàn Quốc, cũng yêu cầu hàng ngàn nhân viên nghỉ phép không lương.
Ngay cả những đường bay không đi qua Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng. Qantas Airways của Australia hôm 20/2 thông báo đã giảm các chuyến bay đến Hồng Kông và Singapore bên cạnh việc đình hoãn các chuyến bay đến Trung Quốc cho đến hết tháng 5/2020. Trong khi đó, Thai Airways International đã cắt giảm các chuyến bay kết nối Bangkok với Seoul và Singapore, vì nhu cầu đi lại suy yếu.
| Du khách Trung Quốc đến Bangkok, Thái Lan vào dịp Tết vừa qua. (Ảnh: Akira Kodaka). |
Trung Quốc bấp bênh
Theo ước tính của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO), dịch bệnh viêm phổi Vũ Hán sẽ thổi bay 5 tỷ USD doanh thu của ngành công nghiệp hàng không trong quý đầu tiên của năm 2020. Cơ quan Hàng không Dân dụng Trung Quốc (CAAC) nói các hãng hàng không nước này phải hoàn trả hơn 2,85 tỷ USD tiền vé cho hành khách bị hoãn chuyến bay tính đến hôm 14/2.
Các hãng hàng không của Trung Quốc đang phát triển thành những hãng bay lớn hàng đầu thế giới chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Khoảng 67% các đường bay quốc tế của các hãng Trung Quốc đã bị cắt giảm do lệnh cấm hay hạn chế về đi lại của các nước.
Trong khi đó, hàng chục triệu người dân nước này bị hạn chế đi lại và một số lớn khác giảm thiểu các chuyến bay không cần thiết cũng khiến thị trường bay nội địa có nguy cơ sụp đổ. Dữ liệu từ OAG cho thấy các hãng đã hủy tổng cộng hơn 25.000 chuyến mỗi tuần.
Số lượng ghế trên các chuyến bay nội địa cũng giảm 63% so với năm trước, xuống còn 5,4 triệu trong tuần thứ hai của tháng 2, OAG cho biết. Trên một số tuyến bay, lượng hành khách giảm đến 91%.
"Trong trí nhớ của tôi, không có sự kiện có tác động tàn phá mạnh mẽ đến năng lực chuyên chở hàng không như Covid-19” - nhà phân tích cao cấp John Grant của OAG nhận định. Năm 2003, dịch SARS cũng giáng đòn mạnh vào các hãng hàng không. Tuy nhiên, đến thời điểm đầu năm nay, ngành du lịch hàng không Trung Quốc đã tăng trưởng gấp 10 lần.
Nhà phân tích Paul Yong thuộc Ngân hàng DBS của Singapore nói rằng ba hãng lớn của Trung Quốc là Air China, China Eastern Airlines và China Southern Airlines sở hữu tiềm lực tài chính mạnh mẽ, dễ xoay trở. Tuy vậy, các hãng nhỏ sẽ phải chật vật để duy trì hoạt động.
Bên bờ phá sản
Các hãng giá rẻ đang gặp tình trạng bấp bênh và có thể bị đẩy đến bên bờ phá sản.
Nhà tư vấn Paul Young nói rằng Hainan Airlines là hãng đặc biệt dễ bị tổn thương bởi chuyện nợ nần của công ty mẹ - HNA Group. Hồng Kông Airlines, một hãng khác thuộc HNA, cũng đang cố xoay xở một cách bi đát. Ngoài việc bớt người và yêu cầu nhân viên còn lại nghỉ không lương, Hồng Kông Airlines cũng cắt giảm tất cả dịch vụ trên máy bay.
“Tình hình sẽ phụ thuộc vào khả năng cân đối doanh thu của các hãng. Chúng tôi thấy một số hãng nhỏ dễ có nguy cơ phá sản” - Yong nhận định.
Phụ thuộc vào thị trường bùng nổ du khách từ Trung Quốc là yếu tố rủi ro lớn nhất. Hãng bay giá rẻ Nok Air của Thái Lan đang trong tâm trạng phập phồng. 10 trong số 19 điểm đến ở nước ngoài của hãng này là các thành phố ở Trung Quốc. Số lượng chuyến bay từ Trung Quốc đến Thái Lan đã giảm 60% trong tuần thứ hai của tháng 2 năm nay so với năm ngoái, theo OAG.
Ricky Hồ