Thảo dược: Coi chừng tiền mất tật mang

(NTD) - Việc dùng thảo dược của người Việt dựa trên 2 hình thức phòng và chữa. Đối với một số người có bệnh, đặc biệt là bệnh gan, thì các loại thảo mộc như hoa sơn trà, hoa tam thất, giảo cổ lam, hoàn ngọc, diệp hạ châu (chó đẻ), nha đam, lược vàng, lá sen, nhiều khi được đưa lên hàng thần dược, thậm chí dùng uống thay nước. Cách tự chữa như vậy có nên không, người tiêu dùng đã tìm đến các bác sĩ chuyên môn để tìm hiểu rõ thêm.

Dùng thảo dược để chữa bệnh

Theo Phó Giáo sư Nguyễn Phương Dung, Trưởng khoa Y học cổ truyền, Trưởng bộ môn bào chế đông dược, Trường Đại học Y Dược TP.HCM chia sẻ: “Một số loại thảo mộc có tính năng chữa bệnh như lá sen, lược vàng, diệp hạ châu... thì không nên sử dụng bừa bãi. Theo dược lý y học hiện đại lá sen có chứa các chất như Roemerine, Nuciferine, Nornuciferine, D- N- Methylcoclaurine, Anonaine, Liriodenine, isoquercitrin, Gluconic acid... Trên mô hình thực nghiệm chuột gây tăng cholesterol máu bằng chế độ ăn, nước sắc lá sen có tác dụng làm giảm cholesterol rõ rệt. Vì thế, đối với những người cao huyết áp, thừa cân có thể dùng lá sen hãm thay nước uống hằng ngày. Nghiên cứu lâm sàng cũng cho thấy dịch chiết lá sen có thể điều trị hội chứng rối loạn lipid máu khi dùng liên tục 3 đợt, mỗi đợt 20 ngày, đạt hiệu quả 91,3 %. Với những người béo phì, mỗi ngày hãm uống 9g lá sen thay trà liên tục trong 3 tháng có tác dụng giảm béo khá tốt. Lá sen giúp an thần, chống co thắt cơ trơn, chống choáng phản vệ, ức chế loạn nhịp tim. Tác dụng an thần của lá sen mạnh hơn tâm (tim) sen, có tác dụng kéo dài giấc ngủ.

Tuy nhiên, với những người thừa cân nhưng bị huyết áp thấp thì không nên sử dụng. Đặc biệt trong các bộ phận của cây sen đều chứa alcaloid - một loại có tác dụng an thần và tác dụng lên tim mạch, nên nếu dùng quá liều lượng sẽ gây ngủ triền miên. Nhiều bệnh nhân đã nhập viện trong tình trạng buồn nôn, mệt mỏi, ngất xỉu do dùng lá sen để uống trong thời gian dài”.

Diệp hạ châu (chó đẻ) hiện đang là một loại cây được cho là thần dược trị bệnh gan. Tuy nhiên, khả năng chữa không phải như lời đồn, nhiều người đã “tiền mất tật mang” vì sử dụng loại cây “thần thánh” này. Theo nghiên cứu của Giáo dư S.Jayaram cùng các cộng sự ở Trường Đại học Madras (Ấn Độ) qua thử nghiệm 28 người tình nguyện bị nhiễm virus viêm gan B, cho họ uống cây chó đẻ (liều 250g) từ 1-3 tháng, kết quả có đến 54,5% khỏi bệnh.

Tuy nhiên, các cứ liệu y học cũng cho thấy cây chó đẻ chỉ có tác dụng với bệnh viêm gan siêu vi B vì có chứa các enzim và hoạt chất như phyllanthine, hypophyllanthine, alkaloids và flavonoids tác dụng ức chế sự sao chép tế bào của virus viêm gan siêu vi B. Với các bệnh xơ gan, ung thư gan, viêm gan siêu vi C thì vẫn chưa có kết quả. Không những vậy, sử dụng cây chó đẻ quá liều sẽ làm tăng nguy cơ gây hại cho gan vì quá trình lọc - thải của gan nhiều hơn, dẫn đến suy gan, thận.

Dùng thảo dược phòng bệnh

Với những trường hợp không có bệnh nhưng không ít người dùng thảo mộc như một cách để phòng bệnh theo kiểu “phòng hờ” với mong muốn giải nhiệt, mát gan và có làn da đẹp. Dược - thực phẩm được đưa vào bữa ăn, hay hãm thay nước uống hằng ngày. Tuy nhiên, không phải loại nào cũng sử dụng được theo phương thức này.

Theo Phó Giáo sư Nguyễn Phương Dung, để phòng bệnh đối với các loại dược - thực phẩm, người bình thường có thể sử dụng trà có nguồn gốc thực phẩm từ rau, trái như: bí đao, đậu bắp, khổ qua, rau đắng... hay có thể chế biến thành thức ăn với liều tương đương lượng thực phẩm ăn hàng ngày, nhưng không được ăn hoặc uống một loại quá nhiều lần trong ngày. Nên chế biến sơ để giữ lại các loại vitamin và các chất có thể chữa bệnh chứ không nên hầm hay nấu nước vì một số chất vẫn nằm trong xác của thực phẩm. Với một số loại thảo dược không phải rau, quả ăn hàng ngày như cam thảo, chó đẻ, lược vàng, hoàn ngọc... thì không nên dùng thường xuyên vì đây là các dược liệu có tính năng chữa bệnh nhất định, có thể đưa đến tình trạng mất cân bằng do tính vị (nóng, lạnh, đắng, cay...) của chúng gây tổn hại cho cơ thể”.

Với một số loại như chó đẻ, lược vàng thì những người không có bệnh nên hạn chế uống vì theo lương y Nguyễn Trọng Bá chia sẻ: “ Thông thường, các ông hay ăn nhậu sẽ chuộng cây chó đẻ, lược vàng vì họ tin cây chó đẻ tốt cho gan, lọc gan nền dùng phòng ngừa. Còn các bà, các chị dùng cây chó đẻ chủ yếu để có được làn da đẹp. Họ nghĩ chó đẻ tốt cho gan, mà gan làm nhiệm vụ bài thải các chất độc nên nếu gan mạnh thì các chất độc sẽ được thải hết ra ngoài cơ thể chứ không tồn ứ. Khi cơ thể sạch chất độc thì chuyện có được làn da trắng, đẹp là chuyện đương nhiên.

Nhưng điều này vô cùng nguy hại vì các loại cây này tăng tiết mật đột biến. Mật có tác dụng tiêu độc, nhưng khi thừa nó sẽ đọng lại ở ruột già, dồn ứ lâu ngày làm tăng nguy cơ ung thư ruột. Hơn nữa, cây chó đẻ có tính hàn, nên có tác dụng giải nhiệt. Nếu người sử dụng dùng thường xuyên và dùng nhiều mà lại là người ở thể hàn thì vô cùng nguy hại vì khi ấy, cây thuốc này không giúp họ được quân bình mà càng "hàn" hơn. Một khi cơ thể bị mất cân bằng sẽ sinh ra nhiều bệnh tật, đặc biệt làm giảm khả năng thụ thai cho cả phụ nữ và gây vô sinh cho đàn ông. Không những thế, gan và thận phải làm việc nhiều hơn để thải các chất thừa nhiều sẽ tăng nguy cơ mắc các bệnh về gan, thận”.

Theo tư vấn của các bác sĩ, nếu muốn sử dụng các loại thảo dược hay dược - thực phẩm thì nên khám bác sĩ để biết tình trạng cơ thể, có liều lượng sử dụng hợp lý tránh trường hợp “tiền mất tật mang”.

Một số thảo dược thông dụng thường hay được sử dụng để chữa bệnh:

Đậu bắp một loại dược- thực phẩm có tính năng chữa bệnh.
Cam thảo có độc nên khi sử dụng cần cẩn thận.
Diệp hạ châu - cây chó đẻ được xem là thần dược trị các bệnh về gan.
Mướp đắng một loại dược - thực phẩm có tính năng chữa bệnh.
Lá sen.

Phong Sơn

Nên đọc