Nhiều người ví việc làm fan như một “nghề”, một công việc vất vả nhưng không hề có một đồng lương. Theo Hương Giang (23 tuổi), một fan lâu năm của ca sĩ Đông Nhi, thì: “Muốn trở thành fan, đầu tiên bạn sẽ phải bỏ thời gian tìm kiếm, thu thập thông tin về thần tượng của mình. Rồi phải tiết kiệm tiền để mua sản phẩm ủng hộ thần tượng, “túc trực” bên laptop và điện thoại để tăng lượt view cho MV hoặc nhắn tin bình chọn giải thưởng, rồi thì rong ruổi theo thần tượng qua từng sự kiện, show diễn để cổ vũ, khích lệ họ. Quan trọng nhất là khi thần tượng dính phải scandal, cộng đồng fan phải hợp sức bảo vệ, bênh vực”.
Tuy không hoàn toàn ủng hộ kiểu hâm mộ “cuồng” này, nhưng Hương Giang cho biết thời nay nhiều người trẻ quan niệm một fan đúng nghĩa không chỉ đơn giản là bỏ tiền mua vé, mua đĩa hay xếp hàng xin chữ ký, mà còn phải “đồng hành cùng thần tượng trên con đường tạo dựng tên tuổi”: “Nếu bạn không làm được những việc này, người ta sẽ đánh giá bạn như một người hâm mộ “thời vụ”, theo trào lưu, không thật lòng”.
Diễn viên Minh Hằng và trưởng fanclub của cô, Nguyễn Lê Mỹ Duyên, là ví dụ điển hình cho mối quan hệ “ruột liền da” giữa thần tượng và sao. Ngoài công việc chính là điều hành fanclub và quản lý thành viên, Mỹ Duyên còn kiêm luôn nhiệm vụ làm trợ lý của Minh Hằng. Hằng ngày, Duyên cập nhật thông tin về lịch diễn và làm việc của Minh Hằng cho fanpage trên Facebook; tổng hợp và phân loại các bài báo viết về nữ diễn viên; sắp xếp các nhóm fan để cổ vũ cho nữ diễn viên tại các show diễn và sự kiện; hỗ trợ fan ở các tỉnh xa trong việc mua vé và sắp xếp chỗ ở mỗi khi có liveshow diễn ra. “Duyên luôn cố gắng hết mình để quản lý tốt fanclub mà chưa từng đòi hỏi bất cứ lợi ích gì. Không có Duyên, sự nghiệp của Minh Hằng trong mấy năm qua sẽ gặp khó khăn rất nhiều. Nhưng mỗi lần Hằng ngỏ ý muốn trả lương cho Duyên thì em ấy đều gạt đi, bảo mình làm vì quý Hằng, xem Hằng như một người bạn, người chị chứ không vì tiền bạc”, Minh Hằng chia sẻ. Sự ra đi đột ngột của Mỹ Duyên trong tai nạn xe khách vào ngày 12/12 vừa qua là một cú sốc lớn với Minh Hằng. “Nữ hoàng khiêu vũ” thậm chí bỏ ngang lịch quay phim dầy đặc tại Phan Thiết để quay lại TP.HCM ít giờ viếng cô em gái.
| Các fan là chỗ dựa tinh thần của Mỹ Tâm trong giai đoạn khó khăn. |
Mỹ Tâm lại là một ví dụ của người nghệ sĩ vượt qua khủng hoảng sự nghiệp nhờ sự ủng hộ của các fan. Trong một buổi phỏng vấn hồi đầu năm, “họa mi tóc nâu” nhớ lại khoảng thời gian cô đột nhiên trở thành “khách quen” của các trang tin lá cải với vô số scandal “từ trên trời rơi xuống”: “Đó là thời điểm năm 2005-2006. Tin đồn ác ý bủa vây khiến tinh thần Tâm suy sụp trầm trọng, thậm chí có ý định buông xuôi sự nghiệp. Chính các fan là người đã vực Tâm dậy bằng những lá thư chia sẻ, những email, tin nhắn động viên, rồi những buổi họp mặt mấy chị em quây quần ca hát và tâm sự. Khi đó Tâm cảm thấy giữa mình và các fan không đơn thuần là quan hệ nghệ sĩ-khán giả nữa, mà trở nên gần gũi như những người bạn, người thân”. Một thập kỷ sau, nữ hoàng Vpop khởi động show diễn miễn phí khắp cả nước như một lời tri ân đến nghĩa tình ngày trước.
Trong một số trường hợp, fan hâm mộ còn trở thành “bộ mặt” đại diện cho nghệ sĩ, là yếu tố để dư luận đánh giá xem nghệ sĩ đang ở “đẳng cấp” nào, bởi “thần tượng nào, fan nấy”. NSƯT Thành Lộc luôn tự hào fan của mình đa phần là tầng lớp trí thức, hoặc chí ít cũng có sự am hiểu và trân trọng nghệ thuật. Hà Anh Tuấn cũng từng hãnh diện vì có lượng fan trẻ chăm ngoan, học hành nghiêm túc, thể hiện qua hàng trăm tin nhắn thi đỗ Đại học từ các fan gửi đến anh mỗi năm. Ngược lại, nhiều nghệ sĩ có tài nhưng luôn bị dư luận chỉ trích vì không biết “kiểm soát” fan của họ. Chỉ cần thần tượng bị chê thì những fan cuồng sẽ không cần biết đúng sai mà lao vào buông những lời chửi rủa, mạt sát, xúc phạm người phê bình, khiến bản thân thần tượng cũng bị công chúng… ghét lây. Sơn Tùng MTP và fanclub Sky bị đánh giá là “hung hăng, xấc xược” của anh có lẽ là một minh chứng rõ ràng nhất.
| Sơn Tùng chịu không ít điều tiếng vì các fan “trẻ trâu”. |
Cởi bỏ lớp áo “khán giả” thưởng thức nghệ thuật một cách thụ động, fan hâm mộ thời đại @ đang dần chứng tỏ sức ảnh hưởng của mình tới sự nghiệp nghệ sĩ không thua kém các nhà sản xuất, bầu show… Tuy nhiên, sự hâm mộ cuồng nhiệt này cũng nhận không ít chỉ trích. “Bỏ thời gian, công sức làm bao nhiêu công việc không tên mà không đòi hỏi quyền lợi gì, không ngạc nhiên khi nhiều người xem fan hâm mộ như những kẻ ngây thơ, để mặc cho các sao lợi dụng. Nhưng tôi cảm thấy làm một công việc vì mình yêu thích chứ không phải vì tiền bạc cũng không có gì xấu. Những fan chân chính sẽ luôn biết cân bằng giữa tình yêu thần tượng với cuộc sống riêng. Hơn nữa, tham gia fanclub giúp chúng tôi gặp gỡ những người bạn có cùng sở thích và mở rộng mối quan hệ xã hội, và còn tạo điều kiện cho chúng tôi nâng cao kinh nghiệm tổ chức, điều hành, quản lý. Quan trọng nhất là nó mang lại cho chúng tôi những bài học về thế giới giải trí đầy mánh khóe, cạnh tranh. Không ít fan sau khi chứng kiến những “mặt tối” đằng sau hào quang sân khấu đã trở nên thực tế hơn trong sự hâm mộ, không còn “thần thánh hóa” thần tượng nữa”, Hương Giang chia sẻ.
Sơn Hà