Theo báo cáo của tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hiện nay, sử dụng thuốc lá gây tử vong cho gần 6 triệu người mỗi năm trên toàn cầu, trong đó hơn 600.000 ca tử vong do các bệnh liên quan đến hút thuốc thụ động. Nếu không có hành động kịp thời, con số tử vong do thuốc lá sẽ tăng lên hơn 8 triệu ca mỗi năm vào năm 2030. Hơn 80% các trường hợp tử vong do thuốc lá xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.
Hàng năm Tổ chức Y tế Thế giới và các tổ chức từ nhiều nơi trên thế giới đều kỷ niệm Ngày Thế giới không thuốc lá, nhằm thông tin rộng rãi về các nguy cơ sức khỏe do sử dụng thuốc lá, kêu gọi sự ủng hộ đối với các chính sách hiệu quả nhằm giảm tiêu thụ thuốc lá. Mục tiêu của Ngày thế giới không thuốc lá là nhằm bảo vệ các thế hệ hiện tại và tương lai khỏi những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe do sử dụng thuốc lá mà còn tránh khỏi các hậu quả về kinh tế, môi trường và xã hội gây ra do việc sử dụng thuốc lá và hút thuốc thụ động.
Các bộ, ngành ký cam kết tại lễ mít tinh hưởng ứng Tuần lễ không hút thuốc lá. Ảnh: Đức Nguyễn
TS.Gabit Ismailov, Phó Trưởng đại diện Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam phát biểu: “Trong ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 năm nay, WHO và các đối tác kêu gọi các quốc gia tăng thuế thuốc lá nhằm thực thi điều 6 Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá, bởi vì đây là biện pháp hiệu quả nhất để làm giảm sử dụng thuốc lá. Nghiên cứu và kinh nghiệm thành công từ các nước cho thấy, tăng thuế thuốc lá không chỉ hiệu quả với người đang hút mà quan trọng hơn là nó sẽ giúp ngăn ngừa, giảm bớt tỷ lệ bắt đầu hút thuốc ở trẻ em”.
“Việc áp dụng mức thuế tối ưu như ở trên sẽ giúp cho Việt Nam tránh được khoảng 5.000-9.000 sinh mạng mỗi năm và giúp đạt được mục tiêu của Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại thuốc lá, đó là giảm tỉ lệ lệ nam giới hút thuốc lá xuống còn 39% vào năm 2020”, TS Gabit khẳng định.
Còn theo bà Nguyễn Thị Xuyên, Thứ trưởng Bộ Y tế, nghiên cứu cho thấy việc tăng thuế rất có hiệu quả trong việc giảm sử dụng thuốc lá ở nhóm thu nhập thấp và ngăn chặn những người trẻ tuổi bắt đầu hút thuốc. Khi tăng thuế thuốc lá sao cho giá thuốc lá tăng thêm 10%, sẽ giúp giảm tiêu thụ thuốc lá khoảng 4% ở các nước có thu nhập cao và khoảng 8% ở hầu hết các nước có thu nhập thấp và trung bình.
Kết quả này đã được chứng minh ở các quốc gia áp dụng việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng này. Cụ thể, năm 2010, ước tính ở 22 quốc gia thu nhập thấp nhất, khi tăng 50% mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá sẽ giúp ngân sách các quốc gia này có thêm hơn 1,4 tỷ USD mỗi năm từ khoản thu thuế thuốc lá. Nếu dành phần tăng thêm này cho y tế thì nguồn chi cho y tế của chính phủ ở các nước này có thể tăng lên đến 50%.
Theo đó, hiện tỉ lệ thuế thuốc của Việt Nam mới chiếm 41,6% trên giá bán lẻ, là nước có mức thuế thuốc lá thấp gần nhất so với các nước trong khu vực (Brunei là 81%, Thái Lan là 70%…) và rất thấp so với các nước phát triển (Pháp 80%, Đức 73%…). Điều này đã tạo cơ hội cho thanh thiếu niên dễ tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá và nhanh chóng trở thành người nghiện thuốc lá. Do đó, để giảm khoảng 1% tỉ lệ hút thuốc lá mỗi năm (2012-2020), mức thuế suất tiêu thụ đặc biệt cần tăng từ 65% lên 105% vào năm 2015 và có lộ trình tăng lên thành 145% vào năm 2018.
Cũng tại lễ mít tinh hưởng ứng tuần lễ không khói thuốc lá đã diễn ra lễ ký cam kết môi trường cơ quan không khói thuốc lá giữa Bộ Y tế, và các Bộ, ngành khác…
-Đức Nguyễn-