Tại Hội thảo Góp ý một số điều của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và Nghị định hướng dẫn thi hành, do Hội Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam, tổ chức ngày 23/7, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hội cho biết, Hội Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam đã chia về những tác động của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và những hạn chế mà Luật chưa giải quyết được.
Ông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã được Quốc hội thông qua ngày 17/11/2010. Ngày 27/10/2011, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 99/2011/NĐ-CP hướng dẫn thi hành. Ông Hùng đánh giá luật đã tạo ra một hành lang pháp lý giúp người tiêu dùng trở thành được bảo vệ hơn.
| "Quyền lợi cơ bản của người tiêu dùng vẫn bị xâm phạm nghiêm trọng" |
Dù vậy, trong 10 năm thực thi, Luật đã bộc lộ nhiều hạn chế và không đáp ứng đủ nhu cầu thực tiễn xã hội. Theo ông Hùng, quyền lợi cơ bản của người tiêu dùng vẫn bị xâm phạm nghiêm trọng. Hội Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng nhưng hoạt động của tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng vẫn còn gặp nhiều khó khăn, trong đó có nguyên nhân từ chính sách, pháp luật.
Bên cạnh đó, theo ông Hùng, về phía người tiêu dùng, nhận thức của người tiêu dùng về Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng còn rất mờ nhạt. Qua các cuộc khảo sát chỉ có khoảng 15% người tiêu dùng được đọc Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Còn lại chưa biết Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, chưa biết mình có các quyền và nghĩa vụ gì để tự bảo vệ. Do vậy, các đơn thư khiếu nại gửi đến hội và các cơ quan chức năng của nhà nước rất ít, khi đó các vụ xâm phạm của các tổ chức và cá nhân kinh doanh ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng còn tương đối phổ biến.
Đặc biệt, trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh mẽ như hiện nay, từ đó thúc đẩy thương mại điện tử thì quyền lợi của người tiêu dùng càng bị xâm hại. Trong khi đó, một số quy định trong Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng chưa rõ ràng hoặc không còn phù hợp với bối cảnh thương mại điện tử và mô hình kinh doanh trên mạng. Nhiều người bị xâm phạm quyền lợi nhưng không biết phản ánh với cơ quan, tổ chức nào, không biết địa chỉ để khiếu nại.
Luật sư Phan Thị Việt Thu, Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi Người tiêu dùng TP.HCM cho rằng, việc khiếu nại của người tiêu dùng gặp phải nhiều khó khăn khi bị vướng phải trường hợp mua nhầm hàng kém chất lượng hay sản phẩm bị khuyết tật, thậm chí bị cá nhân, tổ chức kinh doanh lừa đảo bán hàng không đúng mẫu mã đã trưng bày hay quảng cáo, giới thiệu; hoặc bị lừa dối trúng thưởng khuyến mại phải mua hàng với giá cao, do không có cơ quan Nhà nước địa phương nhận trách nhiệm xử lý.
Đại diện Cục canh tranh và bảo vệ Người tiêu dùng (Bộ Công Thương) cho biết: Toàn bộ các quy định hiện nay chỉ phù hợp với các giao dịch, kinh doanh - tiêu dùng có tính “truyền thống” mà chưa tính đến một số phương thức mới, hiện đại, đặc biệt là sự phát triển của thương mại điện tử và cách mạng khoa học công nghệ 4.0. Nhiều hành vi xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng mới xuất hiện nhưng chưa được bổ sung vào phần các hành vi cấm hoặc nghĩa vụ của các chủ thể có liên quan. Một số nội dung về bảo vệ thông tin và cung cấp thông tin cho người tiêu dùng không còn phù hợp, do sự xuất hiện của các chủ thể mới hoặc dạng hành vi mới.
Tiến sĩ Lương Đăng Ninh, Chủ tịch Hội Bảo vệ Người tiêu dùng Lạng Sơn cho biết, cần bổ sung một số khái niệm mới như: Thông tin cá nhân của người tiêu dùng, hàng hóa, dịch vụ thiết yếu, tranh chấp xuyên biên giới, các chủ thể mới xuất hiện trong các hình thức kinh doanh như mạng xã hội nhượng quyền 4.0, Facebook, Zalo…
Luật sư Phan Thị Việt Thu đề xuất, cần bổ sung điều khoản quy định việc hình thành hệ thống cơ quan chuyên trách về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, có thể chế định thành một lĩnh vực nghề nghiệp đối với hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, mà cũng vừa hỗ trợ các cá nhân, tổ chức kinh doanh làm ăn chân chính.
Ngân Hà