Kandovan là một làng hang động độc đáo, tọa lạc ở phía Tây Bắc của tỉnh Đông Azerbaijan, Iran. Nổi tiếng với kiến trúc độc đáo, người dân tại ngôi làng này đã tự tay điêu khắc ngôi nhà từ những tảng đá hình nón, tạo nên một cảnh quan độc đáo và cuốn hút, khiến mọi du khách đặt chân đến đây đều bị mê hoặc.
Kiệt tác hoàn mỹ của thiên nhiên và bàn tay con người
Theo Ancient Origins, nguồn gốc của cái tên "Kandovan" xuất phát từ từ "kando" trong tiếng Ba Tư, có nghĩa là tổ ong, mô tả hoàn hảo bức tranh của ngôi làng với nhiều ngôi nhà kiểu hang động. Trước khi trở thành điểm du lịch nổi tiếng, Kandovan và cộng đồng dân cư ở đây đã trải qua một lịch sử ấn tượng.
Kandovan là một ngôi làng lịch sử tọa lạc trong dãy núi Sahand ở Iran. Bằng chứng khảo cổ học chỉ ra rằng lịch sử của Kandovan đã tồn tại từ hơn 10.000 năm trước, từ thời kỳ người tiền sử lần đầu tiên định cư ở khu vực này.
Vùng lân cận Kandovan là nơi sống của nhiều nhóm người khác nhau trong suốt hàng thiên niên kỷ, bao gồm Medes, Achaemenids, Parthia và Sassanids - những bộ tộc đã để lại di tích văn minh của họ dưới dạng di tích, đồ gốm và nghệ thuật sáng tạo.
Cho đến khi người Mông Cổ xâm lược Iran khoảng 700 năm trước, ngôi làng Kandovan hiện đại mới được thành lập và từ đó, nơi này luôn có sự sinh sống của cộng đồng.
Những ngôi nhà được chạm khắc từ tro núi lửa và đá, tạo ra các hình dạng nón độc đáo. Cư dân Kandovan sử dụng tay và các công cụ đơn giản như búa, đục và cuốc để chạm khắc ngôi nhà của họ.
Đầu tiên, người dân thường chọn một địa điểm lý tưởng, thường là vùng có đá tro núi lửa mềm mại và tường đá có thể được khoét rỗng mà không sợ sụp đổ. Sau đó, họ sử dụng cách thủ công và các công cụ cơ bản để điêu khắc những ngôi nhà trong hang động, một quá trình diễn ra một cách chậm rãi và cẩn thận để tạo ra hình dạng và kích thước mong muốn. Thường bắt đầu bằng cách đào một lỗ nhỏ trên bề mặt đá, sau đó mở rộng không gian bằng cách loại bỏ từng mảng đá nhỏ. Việc xây dựng một ngôi nhà có thể kéo dài vài năm, đòi hỏi nhiều công sức, kỹ năng và sự kiên nhẫn.
Khi hoàn thành, ngôi nhà hang động thường được thêm vào một cửa ra vào và cửa sổ bằng cách sử dụng kỹ thuật tương tự trong quá trình điêu khắc.
Mỗi khối đá hình nón được gọi là một Karan, mỗi Karan có từ 2 đến 4 tầng, với chiều cao khoảng 40 mét. Tầng thấp nhất thường được sử dụng để nuôi gia súc, tầng 2 chứa không gian đầy đủ phòng bếp và tiện nghi, tầng 3 là nơi tiếp khách và bạn bè, và tầng cuối cùng thường dùng để lưu trữ thực phẩm. Thú vị là thức ăn được lưu giữ ở tầng cao nhất để tránh độ ẩm thấp, khác biệt với ngôi nhà nông thôn truyền thống.
Nội thất trong những ngôi nhà hang động thường được trang trí với các vật dụng truyền thống của Iran như thảm, đệm và thảm đa sắc màu. Những tiện nghi đơn giản như bếp đốt củi để nấu ăn và hệ thống sưởi ấm cũng được trang bị.
Vì không có cầu thang bên trong, người ta phải sử dụng các bậc thang ngoài trời để đi lên tầng cao hơn. Những ngôi nhà được xây dựng trên độ dốc 70 độ, vì vậy bậc thang đá hoặc gỗ có thể được thấy khắp ngôi làng. Để tạo ánh sáng và gió trời, người dân đã điêu khắc những ô vuông nhỏ và che chúng bằng tấm kính đủ màu, đóng vai trò như cửa sổ.
Căn nhà “đông ấm, hạ mát”
Mặc dù địa phương có đặc trưng khí hậu với mùa đông dài và lạnh giá, nhưng cư dân ở đây đã phát triển khả năng thích ứng xuất sắc. Nguyên nhân chính là do ngôi nhà của họ mang lại cảm giác mát mẻ trong mùa hè và ấm áp trong mùa đông, biến chúng thành những ngôi nhà tiết kiệm năng lượng nhất trên thế giới.
Ngoài kiến trúc độc đáo, nơi đây còn nổi tiếng với số lượng suối nước nóng tự nhiên. Chúng được coi như “báu vật trời cho” bởi có độ ô nhiễm khoáng thấp và tính năng điều trị bệnh.
Ngôi làng Kandovan với những ngôi nhà hang động là biểu tượng của sự sáng tạo và sự khéo léo của người dân. Họ đã tạo ra một lối sống bền vững và độc đáo trong môi trường khắc nghiệt của dãy núi Sahand.
Ngày nay, ngôi làng vẫn đang phát triển với cư dân sinh sống chủ yếu dựa vào nông nghiệp, chăn nuôi và thủ công mỹ nghệ. Cuộc sống ở đây không khác gì so với bất kỳ vùng đất khác trên thế giới, với đầy đủ tiện nghi như không gian làm việc, cửa hàng, trường học, nhà tắm công cộng, nhà máy và thậm chí là nhà thờ được xây dựng trên vách đá lớn nhất.
Một số ngôi nhà hang động hiện nay đã được chuyển đổi thành khách sạn và nhà nghỉ, mang lại trải nghiệm du lịch độc đáo và khó quên. Đối với những người yêu thích lịch sử, kiến trúc và thiên nhiên, Kandovan là điểm đến không thể bỏ qua.
Nguồn: Ancient Origins.