Ngân hàng Thế giới (WB) mới đây công bố báo cáo có tựa đề : “Promoting Innovative Entrepreneurship in Viet Nam: An Ecosystem Diagnostic”, trong đó phân tích về những yếu tố mang đến động lực tăng trưởng kinh tế quan trọng cho Việt Nam, ngoài ra đưa ra một số khuyến nghị chính sách về những việc Việt Nam cần làm để có thể trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045.
Trong vòng 30 năm qua, Việt Nam đã luôn là một “ngôi sao kinh tế” trên toàn cầu, trong giai đoạn này, kinh tế Việt Nam có tốc độ tăng trưởng GDP thuộc nhóm cao nhất thế giới. Từ năm 1990 đến năm 2021, GDP bình quân đầu người của Việt Nam tăng trưởng trung bình mỗi năm 5,3%, cao hơn bất kỳ nền kinh tế nào trong khu vực, ngoại trừ Trung Quốc.
Thành tích nổi bật trên có được nhờ ba động lực tăng trưởng: tích lũy vốn nhanh, nguồn cung lao động dồi dào và tăng trưởng năng suất lao động cao. Ngoài ra, còn phải kể đến một số yếu tố khác bao gồm môi trường đầu tư kinh doanh cải thiện, chất lượng vốn nhân lực cao cũng như dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào mạnh.
Tuy nhiên, dù đã ghi nhận sự tăng trưởng, năng suất lao động của Việt Nam vẫn thấp hơn nhiều nước trong khu vực, theo khẳng định của chuyên gia WB. Mức tăng trưởng năng suất lao động của Việt Nam cũng đã chững lại. Cụ thể tăng trưởng năng suất lao động tại nhà máy (TFP) theo tính toán của WB tăng trưởng chưa đầy 2% trong giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018, thấp hơn ngưỡng trung bình của nhiều nền kinh tế Đông Á.
Tăng trưởng năng suất lao động tại nhà máy có vị trí khá khiêm tốn trong tăng trưởng GDP, tỷ lệ đóng góp khoảng 1,5 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP giai đoạn 2015 – 2019, theo tính toán của OECD.
Tăng trưởng năng suất lao động của Việt Nam dù đã lên rất mạnh từ năm 2010, nhưng vẫn chỉ tương đương khoảng 10% so với Singapore, dữ liệu của Tổ chức Năng suất Lao động châu Á (APO) cho hay.
Chuyên gia WB cho rằng Việt Nam cần phải nhanh chóng tăng được năng suất lao động trong lĩnh vực tư nhân để có thể đạt mục tiêu trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045. Để có thể duy trì được mục tiêu tăng trưởng GDP trung bình 5,9% mỗi năm và trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045 sẽ cần đến việc gia tăng được năng suất lao động của doanh nghiệp tư nhân.
Trong tổng quan nền kinh tế, nhóm các doanh nghiệp tư nhân có đóng góp quan trọng giúp mang đến sự thịnh vượng cho Việt Nam. Nhờ vào chính sách cởi mở thương mại cũng như mô hình tăng trưởng kinh tế định hướng xuất khẩu, Việt Nam đã thu hút được lượng vốn FDI lớn trong nhiều ngành thâm dụng lao động của chuỗi giá trị toàn cầu (GVCs).