Cẩn trọng với gói bảo hiểm bổ sung
Việt Nam hiện có khoảng 18 doanh nghiệp kinh doanh BHNT với các sản phẩm na ná nhau. Ngoài các sản phẩm chính như bảo hiểm trọn đời, bảo hiểm hỗn hợp thì các doanh nghiệp BHNT thường đưa ra những sản phẩm bảo hiểm bổ sung để người tiêu dùng có thêm lựa chọn, nhằm đáp ứng một cách tốt nhất nhu cầu quyền lợi bổ sung về tai nạn - thương tật, bồi hoàn chi phí nằm viện - phẫu thuật, bệnh hiểm nghèo, miễn nộp phí đóng, hoàn phí bảo hiểm... Đặc thù của tất cả các sản phẩm bổ sung là chỉ được bán kèm với một hợp đồng BHNT chính, phải đóng thêm một mức phí nhất định, có hiệu lực ngắn hạn, ký lại mỗi năm.
Theo ghi nhận của Báo Người Tiêu Dùng, các khiếu nại của người tham gia bảo hiểm đều cho rằng, doanh nghiệp BHNT không thực hiện đúng trách nhiệm chi trả quyền lợi bảo hiểm cho khách hàng khi có sự cố xảy ra. Đặc biệt nhiều phản ánh chỉ rõ hợp đồng bảo hiểm bổ sung thực ra là một cách “tận thu” của các doanh nghiệp bảo hiểm chứ không có nhiều ý nghĩa về mặt bảo vệ hay chia sẻ khi khách hàng gặp rủi ro.
Nhiều chị em phụ nữ từng chấp nhận mua gói “bảo hiểm nhân thọ tử kỳ dài hạn” để được tham gia sản phẩm phụ “chăm sóc sức khỏe y tế” với các cam kết như: Cung cấp trọn gói quyền lợi điều trị nội - ngoại trú, bao gồm quyền lợi thai sản, điều trị nha khoa... nhằm bảo đảm một sự an tâm về mặt tinh thần cũng như tài chính cho kế hoạch sinh con trong tương lai. Với sản phẩm này, phải sau 9 tháng 10 ngày (280 ngày) tính từ ngày ký thì hợp đồng mới có hiệu lực, có nghĩa là để được hưởng quyền lợi thai sản, người tham gia bảo hiểm phải bảo đảm chỉ mang thai sau ngày thứ 280 của hợp đồng và tham gia ít nhất 2 năm liên tiếp. Mặc dù điều kiện khắt khe như vậy nhưng sản phẩm này đã thu hút nhiều chị em tham gia. Bỗng một ngày đẹp trời, doanh nghiệp bảo hiểm ngưng cung cấp sản phẩm phụ, từ chối tái ký hợp đồng khiến hàng ngàn người “bị bỏ rơi”, mất ít nhất 1-2 năm tham gia bảo hiểm một cách vô nghĩa.
Mặc dù có mua sản phẩm bảo hiểm bồi hoàn chi phí nằm viện và phẫu thuật, nhưng khi có rủi ro xảy ra phù hợp các điều khoản trong hợp đồng nhưng một khách hàng tại Phú Yên chỉ được chi trả 20% chi phí nằm viện và phẫu thuật chỉ vì ông không cung cấp được hóa đơn tài chính của 80% chi phí còn lại - phần đã được bảo hiểm y tế chi trả...
Chia sẻ với Báo Người Tiêu Dùng, bà Nguyễn Thu Hương, quản lý nhóm nhân viên tư vấn bảo hiểm, cho rằng: “Các công ty soạn thảo hợp đồng BHNT đều rất thận trọng và chặt chẽ. Nếu trước khi mua, khách hàng được tư vấn đúng, tìm hiểu kỹ tất cả các điều khoản thì ít khi xảy ra tranh chấp giữa hai bên bởi vì mọi thứ đều căn cứ trên hợp đồng để xử lý, không có trường hợp ngoại lệ. Riêng các sản phẩm BHNT bổ sung, khách hàng cần tham khảo và tìm hiểu rõ các quy tắc, điều khoản cụ thể theo đặc thù của sản phẩm để tránh mua phải những bảo hiểm sai mục đích”.
Cũng theo bà Hương, nhiều khách hàng mua bảo hiểm thông qua người quen, bạn bè nên thường "nể" mà mua hoặc tin tưởng vào lời tư vấn mà bỏ qua việc nghiên cứu hợp đồng dẫn đến tình trạng ngộ nhận hoặc hiểu sai về quyền lợi và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng bảo hiểm sau này. Và việc nhiều nhân viên tư vấn do áp lực doanh số, bằng mọi giá ký được hợp đồng mà "lấp liếm" các điều khoản ràng buộc khiến khách hàng gặp bất lợi sau này hay các công ty bảo hiểm ngưng cung cấp sản phẩm vì không đáp ứng được kỳ vọng về lợi nhuận khiến khách hàng bị bỏ rơi là có thật.
Khách hàng luôn yếu thế
Luật sư Nguyễn Đăng Tư, Văn phòng Luật Trilaw, cho biết: “Các công ty bảo hiểm soạn thảo hợp đồng rất chuyên nghiệp, với kinh nghiệm nhiều năm, họ đã dự trù hầu hết các tình huống có thể xảy ra trong tương lai. Vì vậy các điều khoản nhạy cảm, không có lợi cho cho công ty bảo hiểm sẽ không được đưa vào trong hợp đồng hoặc nếu đưa vào thì cũng rất lắt léo về câu chữ.
Bên cạnh đó, thường trong “Điều khoản loại trừ” họ cũng đã loại trừ phần lớn trách nhiệm của mình. Nhiều khách hàng khi mua bảo hiểm chỉ quan tâm đến quyền lợi mà họ được hưởng còn về phần nghĩa vụ, các điều khoản loại trừ trách nhiệm thường được ghi chung chung và ít được họ quan tâm đến. Trong trường hợp họ quan tâm thì không phải khách hàng nào cũng có thể đọc và hiểu hết từng điều khoản vì các điều khoản thường rất dài và dùng những từ ngữ khó hiểu. Khi có tranh chấp xảy ra, công ty bảo hiểm vận dụng triệt để từng câu chữ trong hợp đồng để bắt bẻ và khách hàng luôn ở thế yếu”.
Luật sư Tư cũng cho rằng để bán được sản phẩm, nhân viên tư vấn thường viện dẫn những điều khoản có lợi nhất để nói cho khách hàng nghe và bỏ qua những điều khoản bất lợi để khách tự tìm hiểu. Vì vậy, người mua cần phải tỉnh táo trước lời mời chào và hứa hẹn của nhân viên tư vấn bảo hiểm. Trước khi ký kết hợp đồng bảo hiểm cần phải thận trọng, yêu cầu nhân viên tư vấn giải thích rõ ràng tất cả các điều khoản trong hợp đồng, nhất là các quy định về nghĩa vụ của người mua.
Hợp đồng bảo hiểm thường là hợp đồng mẫu, tuy nhiên, đây là một giao dịch dân sự dựa trên sự tự nguyện thỏa thuận của các bên, nên nếu thấy có điều khoản nào bất lợi hoặc không rõ ràng, người mua có quyền thỏa thuận lại với công ty bảo hiểm để sửa đổi, bổ sung... "Người mua cũng nên tìm hiểu rõ về các tình huống rủi ro có thể phát sinh sau này để yêu cầu đưa vào hợp đồng. Đối với các hợp đồng bảo hiểm có giá trị cao, khách hàng nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia bảo hiểm hoặc các luật sư trước khi ký kết hợp đồng” - theo luật sư Tư.
Anh Nguyễn