Sầu riêng. Ảnh: minh họa
Ông Đặng Phúc Nguyên – Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam (Vinafruit) cho biết, tháng 9 kim ngạch xuất khẩu rau quả của cả nước đạt hơn 1,2 tỷ USD. Tính chung 9 tháng đầu năm đạt trên 6,1 tỷ USD. Dự báo quý cuối năm, xuất khẩu có thể vượt 2 tỷ USD nhờ sản lượng sầu riêng tại Đắk Lắk còn khoảng 300.000 tấn, góp phần tăng kim ngạch rau quả trong tháng 10.
Phân tích nguyên nhân tăng trưởng, ông Nguyên cho biết kết quả này có được do thời điểm hiện tại các nước trong khu vực như Thái Lan và Malaysia đã hết vụ sầu riêng nên nguồn cung giảm mạnh. Đặc biệt, Thái Lan chỉ còn rất ít hàng do vụ chính đã kết thúc, trong khi Malaysia thậm chí còn nhập sầu riêng Ri6 và Musang King của Việt Nam để tiêu thụ nội địa và chế biến xuất khẩu đi các thị trường khác. Đây cũng là giai đoạn thuận lợi để đẩy mạnh xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc, bởi quốc gia này đang bước vào mùa tiêu thụ cao điểm với dịp Trung thu và Quốc khánh ngày 1/10.
Theo ông Nguyên, nhu cầu tiêu thụ sầu riêng tại Trung Quốc tăng mạnh trong thời điểm này, trong khi nguồn hàng từ Thái Lan khan hiếm, còn Việt Nam thì có lợi thế do nguồn cung vẫn dồi dào, cộng thêm nhu cầu tăng mạnh tại thị trường tỷ dân trong 2 dịp lễ trên. Bên cạnh đó, Việt Nam đã kiểm soát tốt tồn dư Cadimi (vàng ô), giúp hoạt động xuất khẩu sầu riêng thuận lợi trở lại. Trước đây, nhiều lô hàng bị trả về vì tồn dư Cadimi, nhưng hiện nay doanh nghiệp và thương lái đều chủ động lấy mẫu kiểm tra vườn trước khi thu mua. Chỉ những vườn đạt tiêu chuẩn mới được xuất khẩu. Nhờ vậy, phần lớn các lô hàng đều “trót lọt” khi vào Trung Quốc, chỉ một vài container bị trả về ở mức cá biệt, không phổ biến như đầu năm.
“Các doanh nghiệp hoặc thương lái trước khi mua hàng đều lấy mẫu kiểm tra vườn sầu riêng để xác định có bị nhiễm Cadimi hay không. Chỉ những vườn đạt tiêu chuẩn mới được thu mua. Nhờ vậy, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc không còn bị trả về như trước. Dù phía Trung Quốc vẫn kiểm tra hầu hết container, song phần lớn sầu riêng Việt Nam đều thông qua thuận lợi. Một vài container bị trả về chỉ mang tính cá biệt, không còn phổ biến như hồi đầu năm. Nhờ đó, Trung Quốc hiện chỉ lấy mẫu kiểm tra khoảng 5–10% thay vì 100% như trước, tình hình đã bớt căng thẳng hơn nhiều”, ông Nguyên cho biết.
Việc giảm tần suất kiểm tra không chỉ giúp giảm rủi ro ách tắc tại cửa khẩu mà còn tạo thuận lợi lớn cho dòng chảy hàng hóa, giúp tình hình xuất khẩu bớt căng thẳng hơn nhiều so với giai đoạn đầu năm. Ngoài sầu riêng, giá trị xuất khẩu của các mặt hàng khác như dừa, chuối… cũng tăng trưởng tại nhiều thị trường trọng điểm, trong đó dừa ghi nhận sức tiêu thụ tốt ở Mỹ, Trung Quốc và châu Âu… Đây là những yếu tố quan trọng giúp tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của cả nước tăng mạnh trở lại.
Theo số liệu thống kê sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, giá trị xuất khẩu rau quả trong tháng 9/2025 ước đạt 1,29 tỷ USD, tăng 35,9% so với tháng trước và tăng 41% so với cùng kỳ năm 2024. Lũy kế 9 tháng đầu năm, ước kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt 6,112 tỷ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm trước, tiến gần mục tiêu 8 tỷ USD trong năm nay.
Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu rau quả tháng 9 sơ bộ đạt 234,342 triệu USD, tăng 2,6% so với tháng trước và tăng 5,8% so với tháng 9/2024. Lũy kế 9 tháng đầu năm 2025, nhập khẩu rau quả ước đạt 1,911 tỷ USD, tăng 15,1% so với cùng kỳ năm ngoái.
Như vậy, trong tháng 9/2025, rau quả xuất siêu 1,059 tỷ USD. Tính chung 9 tháng, ngành rau quả đạt thặng dư thương mại 4,20 tỷ USD, tiếp tục khẳng định vai trò ngày càng quan trọng trong cơ cấu xuất khẩu nông sản Việt Nam và cho thấy triển vọng đạt mốc 8 tỷ USD trong năm nay là hoàn toàn khả thi.